İsrail'in 15 Mayıs 1948'de tarihi Filistin topraklarında bağımsızlığını ilan etmesi, Filistinliler için onlarca yıldır devam eden felaketler silsilesinin başlangıcı oldu.
Günümüze kadar uzanan bu süreçte Filistin topraklarının büyük bölümü işgal edildi, katliamlarla binlerce Filistinli öldürüldü. "Nekbe" (Büyük Felaket) olarak adlandırılan o günlerin üzerinden tam 70 yıl geçti.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, katliamları hiçe sayarak sosyal medya hesaplarından İsrail'in kuruluşunun 70. yılını kutlayan ABD Başkanı Donald Trump ile Başkan Yardımcısı Mike Pence'e anlamlı bir hatırlatma yaptı.
Kalın, paylaşımında İsrail'i kutlayan ABD Başkan Yardımcısı Pence'e, yalnızca "Nekbe hadisesinin 70.yılı" yazan etiketi paylaşarak karşılık verdi.
ABD'nin skandal paylaşımları
ABD Başkanı Trump paylaşımında, "Büyük bağımsızlığın 70. yılında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile İsrail halkına iyi dileklerimi iletiyorum. İsrail'den daha iyi bir dostumuz yok. Gelecek ay Büyükelçiliğimizi Kudüs'e taşımayı sabırsızlıkla bekliyoruz" ifadelerini kullanmıştı.
Trump'ın bu tweet'i üzerine Yardımcısı Pence, "Bugün, bağımsızlığının 70. yılını kutlarken büyük müttefikimiz İsrail'e biz de katılıyoruz. İsrail'in tarihi anavatanındaki yeniden doğuşunun mucizesi dünyaya ilham kaynağıdır ve Amerikan halkı bu tarihi günde ve her gün İsrail'in yanında yer almaktan gurur duymaktadır" yazdı.
Nekbe yani Büyük Felaket nedir?
Filistinliler için zorunlu göç, yağma ve katliamların simgesi olan Nekbe (Büyük Felaket), 70 yıldır dinmeyen bir acıyı ifade ediyor.
İsrail'in 15 Mayıs 1948'de tarihi Filistin topraklarında bağımsızlığını ilan etmesi, Filistinliler için onlarca yıldır devam eden felaketler silsilesinin başlangıcı oldu.
Günümüze kadar uzanan bu süreçte Filistin topraklarının büyük bölümü işgal edildi, sistematik katliamlarla binlerce Filistinli öldürüldü, bir milyona yakın kişi vatanından sürüldü, 675 köy yok edildi ve bazı kentler Yahudileştirildi.
Nekbe'den bu yana işgali genişleten İsrail, şu an 27 bin kilometrekarelik tarihi Filistin topraklarının yüzde 85'ine el koymuş durumda. Filistinliler ise bu alanın sadece yüzde 15'ini kullanabiliyor.
İsrail ayrıca 1967 yılında işgal ettiği Doğu Kudüs ve Batı Şeria'da da yasa dışı Yahudi yerleşim birimi inşaatlarına devam ediyor.
Yüz binlerce Filistinlinin yurtlarından sürülerek bir günde "mülteci" konumuna düştüğü günü Nekbe olarak adlandıran ilk kişi ise, Arap ulusalcılığının en önemli teorisyenlerinden Suriyeli tarihçi Konstantin Zurayk olarak biliniyor.
Zurayk'ın "Nekbe Ne Anlama Gelir?" adlı kitabının yayınlanmasının ardından bu isim 15 Mayıs'la özdeşleşti. Dünyanın dört bir yanında her 15 Mayıs'ta Nekbe protestoları düzenleniyor.
1 milyona yakın Filistinli sürüldü
Filistinlilerin "Büyük Felaket" anlamına gelen Nekbe ismini verdiği 15 Mayıs günü, Filistin ve İsrail toplumlarının zihninde taban tabana zıt şekilde algılanıyor.
İsrailliler için "bir devletin kuruluş" günü olan 15 Mayıs, Filistinliler için ise nüfuslarının yüzde 67'sine tekabül eden 957 bin kişinin yurtlarından zorla çıkarılması, kültürel ve sosyal dokunun yok edilmesiyle başlayan ve günümüze kadar devam eden felaketler silsilesi anlamına geliyor.
O tarihten bu yana nüfus artışıyla birlikte Filistinli mültecilerin sayısı dünya genelinde 5,9 milyona ulaştı. Bunların yaklaşık 5,3 milyonu Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı'na (UNRWA) kayıtlı.
675 köy ve kasaba yok edildi
İsrail güçleri Nekbe'de Filistinlilere ait 675 köy ve kasabayı yok etti ve binlerce Filistinliyi öldürdü. Birçok tarihi Filistin şehri de Yahudileştirildi.
Bu süreçte Negev bölgesinde yaşayan Bedevi kabileler yerlerinden edildi. Ayrıca yerleşim bölgelerinin isimleri değiştirilerek kültürel kimlik de hedef alındı.
5 milyonu aşkın Filistinli, mülteci kampında yaşıyor
Nekbe'de sürgün edilen yüz binlerce Filistinli, ülke içinde ve dışında oluşturulan 61 mülteci kampında zor şartlar altında hayatlarını sürdürüyor.
Ülke toprakları içinde yer değiştiren Filistinlilerin yoğun olarak sığındığı yerlerden olan Gazze'de 8 mülteci kampı var. İsrail ablukası altındaki Gazze Şeridi'nin kuzeyinde yer alan Cibaliya Mülteci Kampı 108 bin Filistinliye ev sahipliği yapıyor. Bölgenin en büyük kampı olan Cibaliya 1987 yılında Filistin İntifadası'nın patlak verdiği yer olarak biliniyor.
Batı Şeria'da inşa edilen Birzeit Mülteci Kampı'nda 132 bin, Ramallah'ın batısında yer alan ve 1949 yılında kurulan Deyr Ammar'da 2 bin 400, 1948 yılında kurulan Emari'de 10 bin 500, yine Ramallah kentinin kuzeyindeki Celezon Mülteci Kampı'nda 9 bin, 1972 yılında kurulan Silvad'da 600, Ein Arik'te 500, Batı Şeria'nın kuzey kesimlerinde yer alan ve 1952 yılında kurulan Nur Şems'te halihazırda 9 bin, 1950 yılında kurulan Tulkerm'de 20 bin, 1949 yılında inşa edilen Ed-Dehişe'de 9 bin, 1950'de inşa edilen Beyt Cebrin'de 2 bin mülteci yaşıyor.
İsrail'in kuruluş sürecinde topraklarından ayrılmak zorunda kalan Filistinlilerin sığındığı komşu ülkelerin başında gelen Lübnan'da 12, Ürdün'de 10, Suriye'de 12 mülteci kampı var.
Nekbe'nin tarihi 2 asır öncesine uzanıyor
Nekbe'nin ilk tohumunun "Fransız General Napolyon Bonapart'ın fikriyle atıldığı, Balfour Deklarasyonu ile şekillendiği ve son olarak İsrail'in ilk başbakanı Ben Gurion tarafından somutlaştırıldığı" ifade ediliyor.
Fransız General Napolyon Bonapart 1799 yılında Osmanlı idaresi altındaki Filistin'de bir Yahudi devleti kurulması fikrini gündeme getirdi. Sonraki süreçte dünyanın her yerinden Yahudilerin gruplar halinde Filistin'e göç etmesi sağlandı. Böylelikle Siyonist Yahudilerin Filistin topraklarını ele geçirmesi için zemin hazırlandı.
Osmanlı'nın tüm engel olma çabalarına rağmen Filistin'e Yahudi göçü devam etti. İngiliz General Edmund Allenby, Aralık 1917'de Kudüs'ü işgal ederek, Filistin'in Birinci Dünya Savaşı'nda yenilgiye uğrayan Osmanlı Devleti'ne bağlılığını sonlandırdı ve "Siyonistlere" hareket alanı açtı.
Bölgenin 1917'de İngiliz mandasına girmesiyle Filistin'e Yahudi göçü daha da hızlandı. İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nın 1917 yılında yayımladığı ve Yahudilerin Filistin'de devlet kurmasını öngören "Balfour Deklarasyonu" ile İngilizler, İsrail'in kurulmasına olan desteklerini ilan etti.
İngiliz manda yönetiminden Nekbe'ye
BM Genel Kurulu'nda 29 Kasım 1947'de Filistin'in, Yahudi ve Filistin devleti olarak bölünmesini öngören karar onaylandı. Karara başta Filistinliler olmak üzere Arap ülkeleri karşı çıkarken, Siyonistler ise kararı memnuniyetle karşıladı.
Bölünme kararının ertesi günü, Siyonistler tarafından kurulan Haganah adlı silahlı çete tarzı örgüt, Yahudilerin ikamet etmesi için hazırlanan bölgeleri ele geçirdi. Filistin'de İngilizlerin manda yönetimi sona erer ermez, silahlı örgütler, 14 Mayıs 1948'de David Ben Gurion tarafından İsrail devletinin kurulduğunu duyurdu.
Bu tarihten sonra Yahudilerin "kendilerine ayrılmış" bölgelere yönelik göçleri büyük ölçüde arttı. Mısır, Suriye, Irak, Birleşik Arap Emirlikleri ve Ürdün tarafından oluşturulan Arap ordusuyla İsrail arasında meydana gelen savaş da söz konusu göçü önleyemedi.
Bu savaş, 3 Mart 1949'da İsrail'in BM'ye tam üye olarak kabul edilmesiyle sona erdi. İsrail, ABD ve ardından dünyadaki ülkelerin pek çoğu tarafından tanındı.
Deir Yasin Katliamı
1948 Arap-İsrail Savaşı sırasında, 9 Nisan 1948’de Revizyonist-Siyonist Irgun örgütüne bağlı militanlar Filistin'in Deir Yasin Köyü'nde büyük bir katliam daha yaptı. Deir Yasin Katliamı’nda 107 Filistinli sivil öldürüldü.
Siyonizmin iddiası
Siyonistlerin, Filistin topraklarını "işgal gerekçeleri" arasında üç iddia öne çıkıyor.
Bu iddiaların ilki yazar Israel Zangwill'in "Topraksız bir halk için, halksız bir toprak" sözüyle ifade edilen "halksız topraklar" fikriydi. Filistin'in işgalini "haklı göstermeye" çalışan en büyük propagandalardan biri olarak sunulan bu iddiayla Filistinlilerin varlığı inkar edildi.
Siyonistlerin ikinci iddiası, 2 bin 70 yıl önce bu topraklarda "İsrail devleti"nin var olduğu şeklindeydi.
Üçüncü iddia ise "Filistinlilerin topraklarını satıp gönüllü olarak yurtlarını terk ettikleri" yönündeydi. Siyonistlerin defaatle öne sürdüğü ve uluslararası kamuoyunda kendisine taraftar bulan bu gerekçeyle, Filistinlilere yapılan katliamlar ve tehcirler görmezden gelindi. Oysa bu iddianın aksine İsrail devleti kurulduğunda, Yahudilerin bölgede sahip olduğu toprakların oranı yüzde 5'i geçmiyordu.
İsrail devletinin inşası
Modern Siyonizm fikrinin kurucusu Theodor Herzl'in başkanlığında 1897'de İsviçre'de düzenlenen Pal Konferansı'nda, kurulacak yeni devletin esasları belirlendi.
Bu andan itibaren "Siyonizmin dini değil, milliyetçi fikirleri benimseyen, emperyalist ve ırkçı yerleşime hizmet eden, sömürgeci bir siyasi hareket olduğu" ifade ediliyor.
Herzl, Yahudi devleti kurulması projesine uluslararası onay almaya çalıştı. Dönemin Osmanlı Padişahı Sultan 2.Abdülhamit'i "Filistin'de Yahudiler için toprak elde etme" konusunda ikna edemeyen Herzl, aradığı desteği İngiltere'den almayı başardı.
Herzl, 1902'de, "Bu devletin barbarlığın karşına dikilen uygarlığın ileri karakolu olacağını" beyan etti.
Herzl'in bu söylemi, gerçekte karşılığını bulmadı. Aksine 1950'deki "Dönüş Yasası" ile göçmen olarak İsrail'e gelen her Yahudi'ye vatandaşlık hakkı verildi ve Filistin toprakları, dünyanın dört bir yanındaki Yahudiler için "vatan" ilan edildi.
Filistinlilerin geri dönüş hakkı
Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ndeki mülteci kamplarının yanı sıra başta Suriye, Lübnan ve Ürdün olmak üzere dünyanın farklı bölgelerinde vatanlarından uzakta hayat süren Filistinliler, yüzlerinin hala "çalınan cennet" olarak tanımladıkları Filistin'e dönük olduğunu her fırsatta dile getiriyor.
Birleşmiş Milletler'in "evlerine geri dönmeyi ve komşularıyla huzur içinde yaşamayı arzulayan mültecilerin, mümkün olan en yakın zamanda bu arzularını gerçekleştirmelerine izin verilmeli ve geri dönmemeye karar verenlerin arazileri için tazminat ödenmeli" şeklindeki 194 sayılı kararını ise İsrail uygulamayı reddediyor.
Onlarca yıldır sürgün hayatı yaşayan milyonlarca Filistinli için Nekbe (Büyük Felaket) zorunlu göç, yağma ve katliamların simgesi olmaya devam ediyor.
Kaynak: TRT Haber, AA
8.8ºC
Ankara
