İran, Suriye'de iç savaşın şiddetlendiği dönemden bu yana müttefiki Beşşar Esed safında en az 120 bin yabancı teröristi savaştırıyor. İdlib'i üç yönden kuşatan 22 grup, 232 noktada varlık gösteriyor.
Beşşar Esed rejimi, uzun süredir Suriye'de muhaliflere karşı operasyonlarını kendi ordusu vasıtasıyla değil, esas olarak İran destekli yabancı terörist güçlerle yürütüyor. Bu gruplar halihazırda en yoğun olarak İdlib, Şam, Humus, Deyrizor kırsalı ve özellikle Lübnan sınırında konuşlu bulunuyor.
İran destekli yabancı terörist grupların medya kaynakları, İran basını ve sahadaki Suriyeli muhalif gruplardan alarak derlenen bilgilere göre, Tahran yönetimi, Suriye'ye milis sevkiyatına 2014'ün ilk aylarında başladı.
Ancak muhalifler, bundan önce de cephe hatlarında İran destekli Hizbullah milisleri ile karşılaşmıştı. Hizbullah, rejime ilk olarak 2012'nin sonunda Lübnan sınırı yakınındaki operasyonlarında destek verdi. Örgüt, bundan yaklaşık 6 ay sonra Humus kırsalındaki Kusayr ilçesinde rejime destek olurken varlığını duyurdu.
Bu dönemde, İran Devrim Muhafızları Ordusu komutanları, çatışma bölgeleri ve askeri eğitim alanlarında "danışman", askerleri de "savaşçı" olarak görülmeye başlandı. Devrim Muhafızları, savaşa fiilen katılmanın yanı sıra Suriye’de savaşan milis gruplara eğitim ve lojistik destek de sağladı.
İdlib'in muhaliflere geçmesiyle yoğunlaştı
İran güçlerinin saha operasyonlarına rejim saflarında dahli, 2015'in başında muhaliflerin İdlib'i tamamen kontrol altına alması ve bu şekilde Lazkiye'ye yaklaşması üzerine yoğunlaştı.
Beşşar Esed, 2015'in başında yaptığı bir açıklamada, ordunun zor durumda olduğunu, asker sayısının azaldığını itiraf etmişti.
Rejimi ayakta tutmak isteyen İran ordusu ve istihbaratı, Irak, Lübnan, Afganistan ve Pakistan'dan getirdiği on binlerce yabancı terörist savaşçıyı Suriye'ye soktu.
Açlıktan ölümlerin gerçekleştiği, on binlerce sivilin ablukaya alındığı Madaya, Zebadani ve Barada Vadisi bölgelerinde esas rolü bu güçler oynamıştı. Yerleşimlerin çevresine mayın döşeyen milisler, sivilleri insani yardımlardan mahrum bırakmıştı. İnsani trajedinin dayanılmaz boyutlara ulaşması nedeniyle halk ve silahlı muhalifler, bölgeyi terk etmek zorunda kalmıştı. Böylece rejimin bir silah olarak sık sık başvurduğu zorunlu tahliye süreci başlamıştı.
En fazla saldırıyı Halep'te düzenlediler
İran destekli güçler, en yoğun saldırılarını 2014 başından itibaren yerleştikleri Halep'te düzenlediler.
Halep'i, yüz binlerin 4 ay kuşatmada tutulduğu dramın ardından rejime teslim eden söz konusu güçler, Humus, Doğu Guta, Dera ile Kuneytra bölgelerinin tamamını, abluka-saldırı-tehcir yöntemiyle 4 ay içinde boşalttı.
İran destekli güçler, hemen ardından ise İdlib'e yöneldi. Yaklaşık son 3 aydır yığınak yapan İran destekli yabancı terörist gruplar, İdlib'i doğu, batı ve güneyden kuşatmış durumda.
Suriye'de çatışan İran destekli grupların yarısı İdlib'e yoğunlaştı
Suriye'de 120 binden fazla İran destekli grup olduğu biliniyor. Halihazırda bu güçlerin yaklaşık yarısı, İdlib'in çevresinde konuşlu.
İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi'ni üç yönden çevreleyen rejim saflarındaki İran destekli 22 yabancı terörist grup, 232 noktada varlık gösteriyor.
İdlib'in doğusunda, batı Halep kırsalındaki 12 grup şöyle: Afganistan kökenli Fatimiyyun ve Pakistan kökenli Zeynebiyyun Tugayları, Irak kökenli Nüceba Hareketi, Bedir Güçleri, İmam Ali ve İmam Hüseyin Tugayları, Lübnan Hizbullahı, Suriye kökenli, İran ve Iraklı savaşçıların da katıldığı Bekir Tugayları, İran kökenli Kudüs güçleri ve Mehdi Ordusu, Suriyeli Galibiyyun Tugayları, Hakkın Sahipleri Birlikleri.
İdlib'in güneydoğusunda, kuzey Hama kırsalındaki 7 grup şunlar: Nüceba Hareketi, Lübnan Hizbullahı, Irak kökenli İmam Ali Tugayları ve Ebu Fadıl Abbas Tugayları, Bekir Tugayları, Kudüs güçleri ve Mehdi Ordusu.
İdlib'in güneybatısında, Lazkiye kırsalındaki 3 grubun isimleri ise şöyle: Irak Hizbullahı, Irak kökenli Zülfikar Tugayları ve Nüceba Hareketi.
Bunlar haricinde Suriye'de İran kökenli Besic Tugayları, Liva Kefil Zeyneb (Zeynep'in Kefilleri Tugayları), Filistin kökenli Kudüs Tugayı ve İran Devrim Muhafızları Ordusu ile özel kuvvetleri de bulunuyor.
İran'ın kayıpları
İran, muhaliflere karşı düzenlediği operasyonlarda üst düzey kayıplar da verdi.
İran'ın resmi ve yarı resmi medyası ile güvenlik kaynaklarından derlenen bilgilere göre, Şubat 2013'ten bu yana en az 15 general çatışmalarda öldürüldü.
İran'ın Suriye'deki en ağır kaybı, Devrim Muhafızları Ordusuna bağlı Kudüs Kuvvetleri Komutanı General Kasım Süleymani'nin yardımcısı Tuğgeneral Hüseyin Hemedani olmuştu.
Kaynak: AA