ABD Ulusal Bilim Vakfı, 2012 yılında bir kara deliğin çevresini doğrudan gözlemlemek için uluslararası bir ortaklıkla kurulan "Event Horizon Telescope" (Olay Ufku Teleskopu) projesinden elde ettiği çığır açacak gelişmeyi bugün açıkladı.
Brüksel, Santiago, Şangay, Taipei ve Tokyo'da eş zamanlı olarak gerçekleştirilen basın toplantısında ilk kez görüntülenen kara deliğin fotoğrafı yayınlandı.
Kara deliklerin gizemi çözülüyor mu?
Kitaplara, filmlere, dizilere konu olan ve zaman yolculuğu başta olmak üzere, hakkında çok sayıda teori bulunan kara delikler pek çok gizeme sahip.
Kara deliklerin fotoğraflayan teleskopun adı ise Event Horizon.
Event Horizon, Şili, Meksika, İspanya, Güney Kutbu, Hawai'nin de aralarında bulunduğu 8 gözlemevine kurulan dev radyo teleskoplarıyla oluşturdu.
Bilim insanları bu gözlem ağı ile uzayı 2 yıl boyunca görüntüledi.
Kara delik nedir ve varlığı nasıl biliniyor?
NASA'ya göre kara delikler, kütleçekimsel bir alan yaratarak ışık da dahil olmak üzere etrafındaki her şeyi içine alan, belirli bir şekle sahip olmayan gök cisimleri olarak tanımlanıyor.
Kara deliklerin varlığı günümüz astronomları arasında evrensel olarak kabul görüyor, ancak hala onlar hakkında bilmediğimiz bir sürü şey var.
Kara delikler, isimlerinden de anlaşılacağı üzere, elektromanyetik spektrumun hiçbir yerinden ışık yaymıyor. Bu nedenle de görüntülenmeleri çok zor.
Bilim insanları kara deliklerin varlığını çevresindeki gök cisimlerinin faaliyetlerini gözlemleyerek biliyor. Bir kara deliğin yerçekimi, gazı ve tozu içine çekerken cisimler aşırı bir sıcaklığa ulaşıyor. X-ışınları ve diğer yüksek enerjili radyasyonlar yayıyor.
Görüntü hangi gizemleri çözecek?
Çekilen görüntüler ile ilk kez karadeliklerin olay ufkunun yakınındaki maddeye neler yaptığı keşfedilebilecek.
Event Horizon Teleskobu'nun Proje Bilimcisi Astrofizikçisi Dimitrios Psaltis'e göre bu projenin sonuçları, Albert Einstein'ın genel görelilik teorisine bilimsel bir temel oluşturuyor.
1915'te ortaya konan bu teori, yerçekimi kanunlarının diğer doğal güçlerle ilişkilerini açıklamak için tasarlandı.
Duyuruyu yapan Harvard & Smithsonian Astrofizik Merkezindeki Event Horizon Teleskopu Direktörü Astrofizikçi Sheperd Doeleman, "Bir kara deliğin fotoğrafını çekmek vizyoner bir proje. Bu projede uluslararası çapta 200 ortaklığa sahibiz." açıklamasını yapmıştı.
Kaynak: Event Horizon, NASA, Science News