İngiltere’nin gündemi son aylarda siyasi krizler nedeniyle oldukça meşgul. Öyle ki, iktidardaki Muhafazakar Parti içerisinde skandallar nedeniyle sesler iyice yükselmeye başlamıştı ve 7 Temmuz günü geldiğinde Başbakan Boris Johnson istifasını sunmuştu.
20 Ekim'de ise 10 numaralı kapının önünde bu kez istifasını sunan Liz Truss oldu. Ayrıca, Truss'ın 1 buçuk aylık kısa başbakanlık süresi de tarihe geçti.
Bu kararla birlikle iktidar parti olan Muhafazakar cephede yedi haftada üçüncü lider ve başbakan seçimi için süreç yeniden başladı.
[Grafik: TRT Haber]
Seçim sistemi değişti
Yeni başbakan önümüzdeki saatlerde bile belli olabilir. Zira bu kez Muhafazakar Parti’nin seçimlerinin nasıl olacağını belirleyen 1922 Komisyonu adlı kurul yeni bir yol belirledi.
Lizz Truss'ın yerini alacak adaylara başvuru için 24 Ekim günü saat 14.00'e kadar süre verildi ve bu sürede adayların en az 100 milletvekilinin desteğini alması şartı koşuldu. Geçen liderlik seçiminde ise adaylık için 20 milletvekili desteği yeterliydi.
Süreç 28 Ekim cuma günü son bulacak ve Muhafazakar Parti'nin yeni lideri ve İngiltere'nin yeni başbakanı kamuoyuna açıklanacak. En yakın aday ise Rishi Sunak...
Peki, İngiltere siyasetinde neler olmuştu? Yaşanan süreci kısaca hatırlayalayalım ve kimler aday bakalım…
Boris Johnson'ın istifası
Boris Johnson'ı istifaya götüren süreçte olayların son halkası olan kabinedeki istifalar, Muhafazakar Parti Milletvekili ve Grup Yöneticisi Chris Pincher'e yönelik taciz suçlamalarının ardından başladı.
Pincher'la ilgili iddialardan haberdar olmasına rağmen bilgisi olmadığını söyleyen ve onu parti içinde görevlere getiren Johnson, parti içinde ve dışında yalan söylemek ve sorumlu davranmamak suçlamalarıyla da karşı karşıya kaldı.
Bu durum üzerine Hazine Şansölyesi Rishi Sunak, Johnson kabinesinden istifasını açıkladı. Kabinenin yarısının istifa etmesinin ardından bu siyasi depreme Johnson da 7 Temmuz günü görevi bırakarak katılmak zorunda kaldı.
Muhafazakar Parti’de yeniden başlayan liderlik ve başbakanlık yarışı Dışişleri Bakanı Liz Truss’ın seçilmesiyle son bulmuştu. En büyük rakipler arasında eski Hazine Şansölyesi Rishi Sunak ve Penny Mordaunt'ın da bulunduğu isimler vardı.
Aynı isimler şimdi tekrar gündemde…
[Rishi Sunak, Fotoğraf: AA]
Rishi Sunak yine favori
Boris Johnson'ın başbakanlığı döneminde maliye bakanı olan ve istifasıyla Johnson'ın da istifasına giden süreci başlatan Rishi Sunak, son liderlik ve başbakanlık seçiminde Truss’a yenilmişti fakat şimdi tekrar resmi adaylığını açıklayan ilk isim oldu. Sunak'a 153 milletvekili desteğini açıkladı.
"Birleşik Krallık büyük bir ülke ancak derin bir ekonomik krizle karşı karşıyayız. Bu sebeple Muhafazakar Parti'nin lideri ve ülkenin bir sonraki başbakanı olmak üzere adaylığımı koyuyorum.”
Eğer, Sunak dışındaki adaylar liderlik yarışında en az 100 milletvekilinin desteğini alamazsa, bu durum onu doğrudan partinin lideri seçicek ve İngiltere’nin yeni başbakanı olacak.
Bu durumda Sunak, İngiltere'nin ilk Hint kökenli başbakanı ünvanını alacak.
Penny Mordaunt
Sunak’ın ardından resmi olarak başbakan adayı olduğunu açıklayan diğer isim ise Muhafazakar Parti'nin Meclis Grup Başkanı Penny Mordaunt. Ancak, resmi olarak 100 milletvekili desteğini henüz açıklamadı.
Mordaunt, Boris Johnson’ın istifasının ardından da adaydı.
[Boris Johnson, Fotoğraf: AA]
Boris Johnson aday olmayacak
Johnson, 7 Temmuz'da istifa ettiğinde kendisine adil davranılmadığını ve geri dönmeyi düşündüğünü belirtmişti.
Fakat şu anda Johnson’ın üzerindeki soruşturmalar nedeniyle parlamentodan ihraç edilme ya da milletvekilliğinden atılma olasılığı bile var. Zira, bu sorunlar nedeniyle haziran ayında 148 parti üyesinin kendisine güvensizlik oyu vermesine ve 60 bakanın istifa etmesine yol açmıştı.
Öyle ki, Johnson bu kez liderlik ve başkanlık seçiminde aday olmayacağını açıkladı.
Muhalefet “erken seçim” diyor
Ülkedeki muhalefet partileri ise siyasi kaostan iktidardaki Muhafazakar Parti'yi sorumlu tutarken kargaşanın son bulması için erken genel seçim yapılmasını talep ediyor.
Öte yandan, İngiltere’de başbakan istifa edince yeni başbakanın seçilmesi için genel seçim olması şart değil.
Fakat, yeni seçilen başbakan yani Muhafazakar Parti'nin yeni lideri erken seçime gitme kararı da alabilir.
Normal şartlarda yapılması planlanan genel seçim için en geç tarih ise Ocak 2025.
6.3ºC
Ankara
