Terör örgütü DEAŞ, Haziran 2014'te neredeyse hiçbir direnişle karşılaşmadan başlattığı saldırılarda Irak topraklarının üçte birini ele geçirdi.
Bu saldırılar ve ardından örgüte karşı yürütülen operasyonlar Musul, Enbar ve Salahaddin gibi bölgelerde büyük yıkıma yol açtı, milyonlarca kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı.
Musul'un özellikle "Eski Musul" olarak bilinen bölgesinde on binlerce yerleşim alanı yerle bir olurken Musul Havalimanı, ülkenin en önemli bilim merkezlerinden Musul Üniversitesi, demir yolu istasyonu, köprüler ve hastanelerin büyük bölümü tahrip edildi. Musul ve Salahaddin gibi vilayetlerde DEAŞ'ın infaz ettiği sivillerin cesedinin yer aldığı onlarca toplu mezar bulundu.
Irak'ta 2014-2017 yıllarında DEAŞ saldırıları ve operasyonlarda 40 bine yakın insanın hayatını kaybettiği ifade edilirken, Bağdat hükümeti, yürütülen savaşta askeri kaybın ne kadar olduğunu ise hâlâ açıklamadı.
DEAŞ'la savaşın faturası 100 milyar dolar
Terör örgütü DEAŞ'a karşı verilen 3 yıllık mücadelede yaklaşık 5 milyon insan yerinden edildi. Bunların bir kısmı ülke dışına göç ederken önemli bir bölümü de içeride kurulan çadır kamplara sığındı.
Irak Göç ve Göçmenler Bakanlığı, Kasım 2017'de yaptığı açıklamada, göç edenlerin sadece yüzde 42'sinin evine geri dönebildiğini belirtْti.
Buna göre 5 milyon göçmenin yaklaşık 3 milyonu ülke dışı ve içindeki kamplarda hayatını sürdürmeye devam ediyor.
Göç ve Göçmenler Bakanı Nofel Musa da yaptığı basın açıklamasında, ülke içindeki göçmenlerin evlerine dönmesi için çaba harcadıklarını dile getirdi.
DEAŞ'a karşı savaş ülkeyi büyük mali kayba da uğrattı. Eski Başbakan Haydar el-İbadi'nin açıklamasına göre, DEAŞ'la savaşın Irak'a maliyeti 100 milyar doları buldu.
İbadi, 9 Aralık 2017'de DEAŞ'a karşı zafer ilan ederek, ülke topraklarının örgütten kurtarıldığını duyurdu. DEAŞ'ın yenilgiye uğratılmasıyla Irak'ın parçalanma riskinin bertaraf edildiğini ve birliğinin korunduğunu söyleyen İbadi, "Kurtuluş rüyası gerçek oldu" ifadesini kullandı.
Ülkede 1 Ekim'den bu yana devam eden protestolar nedeniyle istifa eden Başbakan Adil Abdulmehdi de dün yaptığı açıklamada, 10 Aralık'ı "Büyük Zafer Günü" olarak resmi tatil ilan etti.
Terör saldırıları can almaya devam ediyor
Irak topraklarının DEAŞ'tan kurtarıldığı ilan edilse de geride kalan 2 yılda çeşitli bölgelerde terör saldırıları can almaya devam etti.
Bağdat, Salahaddin, Enbar ve Musul'da yıl içinde düzenlenen saldırılarda onlarca kişi hayatını kaybetti.
Kerkük, Diyala ve Salahaddin vilayetlerinin ortasında kalan Hemrin dağlarında yuvalanan terör örgütü DEAŞ'a yönelik 2 gün önce başlatılan operasyonda, güvenlik güçlerine mensup 2 kişi öldü, 3 kişi de yaralandı.
Kerkük'ün Reşad nahiyesinde geçen ay DEAŞ tarafından bir güvenlik noktasına düzenlenen saldırıda 2 polis memuru hayatını kaybetti.
Süleymaniye kentindeki Kifri ilçesine bağlı Kulaco nahiyesinde de 5 Aralık'ta terör örgütü DEAŞ'ın düzenlediği saldırıda 3 Peşmerge öldü, 2 Peşmerge yaralandı.
Musul'da savaşın izleri duruyor
Güvenlik endişelerinin devam ettiği Musul'da DEAŞ'la savaşın izleri silinmiş değil. Kadim kentin birçok bölgesinde savaşın bıraktığı tahribat kentin çehresini değiştirdi. DEAŞ'ın yoğun saldırılarının yanı sıra karadan ve havadan yürütülen operasyonların merkezi olan Musul, kalkınma ve yeniden imarı bekliyor.
Ülkenin batısındaki Enbar'da da savaşın izleri yerini koruyor.
Musul'da olduğu gibi burada da harabeye dönüşen yüzlerce bina kullanılamaz halde bulunuyor.
Savaş nedeniyle yerlerinden olan Iraklıların önemli bölümü de ev lerine dönmek için güvenlik endişelerinin giderilmesini ve yeniden imar çalışmalarının hız kazanmasını bekliyor.
DEAŞ'ın toplu mezarları
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği tarafından geçen yıl yayımlanan raporda, DEAŞ'ın elinde tuttuğu vilayetlerde 202 toplu mezar bulunduğu ifade edildi.
BM'nin raporuna göre en çok toplu mezar, DEAŞ'ın en uzun süre elinde tuttuğu Musul vilayetinde ortaya çıkarıldı.
Rapora göre Musul'da tahminen 4 bin ila 10 bin cesedin yer aldığı toplam 95 toplu mezar bulundu. Toplu infazların genellikle Musul kent merkezine yakın bölgelerle Türkmen ve Ezidilerin çoğunlukta yaşadığı Telafer ile Sincar ilçelerinde gerçekleştiği düşünülüyor.
Irak'taki en büyük toplu mezar Musul'un güneyinde Hasfa diye adlandırılan çok eski bir su kuyusunda tespit edildi. Kuyuda 4 bin cesedin olduğu tahmin ediliyor.
Siyasi istikrarsızlık da yaşanıyor
Ülkedeki DEAŞ tehdidi tamamen bertaraf edilmeden Irak Kürt Bölgesel Yönetiminin (IKBY) eski Başkanı Mesut Barzani'nin talimatıyla 25 Eylül 2017'de bağımsızlık için gayrimeşru referandum düzenlenmişti. Bu durum, güvenlik sorunu yaşayan Irak'ı siyasi sorunla da karşı karşıya bırakmıştı.
Irak'ta son haftalarda hükümet karşıtı gösteriler nedeniyle yine kargaşa hakim. DEAŞ'ın giremediği başkent Bağdat ile orta ve güney kentlerdeki gösteriler üçüncü ayında sürerken, ülke güçlerinin göstericilere karşı aşırı şiddet kullanması sonucu 400'ün üzerinde kişi öldü, 19 binden fazlası da yaralandı. Ülke, güvenlik sorununun yanı sıra siyasi istikrarsızlıkla da karşı karşıya bulunuyor.
Terör örgütü DEAŞ, Haziran 2014'te Musul, Salahaddin ve Enbar vilayetlerinin tamamıyla Diyala ve Kerkük vilayetlerinin bir kısmını ele geçirmişti. Söz konus u bölgeler peyderpey geri alınmıştı.
ABD öncülüğünde DEAŞ'a karşı Ekim 2014'te kurulan uluslararası koalisyon da bu mücadelede Irak yönetimine özellikle havadan destek sunmuştu.
Kaynak: AA
8.7ºC
Ankara
