İran nükleer müzakereler için 24 Mayıs'a kadar süre verdi

İran'ın yarı resmi haber ajansı Tesnim'e konuşan Zünnur, şu ana kadar Viyana'da devam eden müzakerelerle ilgili ciddi ilerleme kaydedilemediğini söyledi.

Zünnur, "Yaptırımların kaldırılmasına yönelik stratejik yasaya göre bu kilit kırılmazsa Batı'nın yükümlülüklerini yerine getirme fırsatı 3 Hordad'da (24 Mayıs) sona erecek ve İran bu yasaya göre harekete geçecek" dedi.

"Tesislerdeki kameralar da kapatılacak"

Yasa kapsamında Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) müfettişlerinin denetimlerinin kısıtlanacağını ve nükleer tesislere ani denetimlere imkan veren Ek Protokol'ün de iptal edileceğini hatırlatan Zünnur şu açıklamalarda bulundu:

"Şu anda Ajansın kameraları nükleer tesislerimizde çevrim dışı şekilde kayıt almaya devam ediyor. Müzakerelerin 3 Hordad'a kadar sonuç vermemesi halinde bu kayıtlar imha edilecek ve tesislerdeki kameralar da kapatılacak."

İran'da hükümetin itirazlarına rağmen onaylanan "nükleer yasa"

Muhafazakarların çoğunlukta olduğu İran Meclisi, nükleer bilimci Muhsin Fahrizade'nin 27 Kasım 2020'de öldürülmesinden kısa süre sonra nükleer faaliyetleri hızlandırmayı hedefleyen "Yaptırımların Kaldırılması ve İran Ulusunun Çıkarlarının Korunması için Stratejik Eylem Planı" yasasını 1 Aralık'ta çıkarmıştı.

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin başındaki hükümet, dış politikada ülkeyi zora sokacağı gerekçesiyle itiraz ettiği yasayı, Anayasayı Koruyucular Konseyinde nihai onayı almasının ardından uygulamak zorunda kalmıştı.

İran Atom Enerjisi Kurumunun uranyumu en az yüzde 20 zenginleştirmeye başlamasını ve düşük düzeyli zenginleştirilmiş uranyum stoklarını artırmasını zorunlu kılan yasa, nükleer anlaşmanın taraflarının iki ay içinde Tahran'ın bankacılık ilişkilerini ve petrol ihracatını normale döndürecek adımlar atmaması halinde, İran'ın NPT kapsamında 2016'dan bu yana gönüllü olarak uyguladığı Ek Protokol'den ayrılmasını gerektiriyordu.

6 Nisan'da başlayan görüşmeler devam ediyor

UAEA Başkanı Rafael Grossi, 21 Şubat'taki Tahran ziyaretinde yaptığı görüşmeler sonucunda geçici teknik uzlaşı sağlandığını ve bu kapsamda 3 ay daha UAEA'nın temel doğrulama ve izleme faaliyetlerinin "sınırsız" süreceğini açıklamıştı.

İran Atom Enerjisi Kurumu ise konuyla ilgili açıklamasında, Güvenlik Denetimi Anlaşması dışında UAEA'ya başka bir denetleme imkanı tanınmayacağını ifade ederek, yalnızca 3 ay süreyle bazı nükleer faaliyetlerinin kaydedileceğini ancak belirtilen süre içinde yaptırımların kaldırılmaması halinde kayıtların UAEA'ya verilmeyeceğini belirtmişti.

Avusturya’nın başkenti Viyana’da 6 Nisan'da başlayan ve Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan İran nükleer anlaşmasının tam uygulanması ve ABD’nin yaptırımları kaldırarak, anlaşmaya dönüşünün ele alındığı görüşmeler, taraf ülkelerin temsilcilerinin katılımıyla sürüyor.