İran Atom Enerjisi Kurumu'na "190 bin santrifüj üretmesi" talimatı veren Ayetullah Ali Hamaney'in çağrısına, kurum başkanı Ali Ekber Salihi'den cevap geldi. Salihi, İran'ın Natanz şehrindeki tesiste gelişmiş santrifüjleri inşa etmek için altyapı üzerinde çalışmaya başladıklarını açıkladı.
"Anlaşmaya bağlı kalacağız"
İran Nükleer Ajansı, Birleşmiş Milletler (BM) Nükleer Gözlemcilerine uranyum geliştirme sürecinin başladığı bilgisini verecek. Ancak Ali Ekber Salihi, ABD'nin çekilmesine rağmen 2015'te P5+1 ülkeleriyle yaptıkları anlaşmayı sürdüreceklerini vurguladı.
İran nükleer anlaşmasının arka planı
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 5 daimi üyesi (ABD, İngiltere, Çin, Fransa ve Rusya) ve Almanya, İsviçre’deki uzun müzakerelerden sonra Temmuz 2015'te, Tahran yönetiminin nükleer çalışmalarının kontrol altına alınmasına dair bir anlaşma yapmış ve anlaşma, Ocak 2016'ta yürürlüğe girmişti.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (UAEA) yetkililerine, İran'ın nükleer güç tesislerinde denetim yapma hakkı sağlayan anlaşma sayesinde UAEA yetkilileri, santrifüjlerin üretimi, depolanması ve montajıyla ilgili tesislere erişim yetkisine sahip oldu.
Anlaşmayla Tahran yönetimi çalışmalarını, nükleer güç tesisinde kullanılabilecek yüzde 3 düzeyinde zenginleştirilmiş uranyum üretme kapasitesinde sınırlandırma ve 20 bin olan santrifüj sayısını 10 yıl boyunca 5 bin 60 ile sınırlı tutma sözü verdi. Nükleer silah üretiminde kullanılan uranyumun ise, yüzde 90 düzeyinde zenginleştirilmesi gerekiyor.
İran’ın nükleer faaliyetlerini sınırlama sözüne karşılık Batılı ülkeler, İran’ın ekonomisini etkileyen yaptırımları kaldırma sözü verdi. İran, ülke dışındaki 100 milyar dolarlık dondurulmuş varlıklarına erişim hakkını, dünya pazarlarına petrol satma imkanını elde etti.
Ancak ABD Başkanı Donald Trump, İran'la yapılan anlaşmaya karşı çıktı. Trump, Kasım 2016'daki başkanlık seçimi öncesi ve sonrasında anlaşmayı, "dünyanın en kötü anlaşması" olarak niteledi. Trump, İran'ın balistik füze programını kapsamaması ve üzerinden 10 yıl geçtikten sonra İran'ın yeniden nükleer çalışmalarına dönmesine imkan veren hükümler içermesi nedeniyle anlaşmanın "kusurlu" olduğunu belirtti.
Kaynak: Reuters
9.7ºC
Ankara
