İsrail, 2016 yılından bu yana ABD'den 27 F-35 uçağı alırken, askeri üstünlüğünü korumak için Orta Doğu'da herhangi bir ülkeyle bu konuda anlaşma yapılmasını istemiyor.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Basın Ofisinden 18 Ağustos'ta yapılan yazılı açıklamada, "Başbakan (Netanyahu) başından beri İsrail ile barış anlaşması yapan Arap ülkeleri dahil Orta Doğu'daki tüm ülkelere F-35 ve diğer gelişmiş silahların satışına karşı çıkmıştır." ifadelerine yer verildi.
Siyasi uzmanlar ise İsrail'in bazı kazanımlar karşılığında, uçakların BAE'ye verilmesine razı olabileceğini savunuyor.
Hayalet uçak F-35
İsrail'in F-35 uçakları için herhangi bir anlaşma yapılmaması konusundaki ısrarının nedeninin Ortadoğu'daki askeri üstünlüğünü korumak olduğu belirtiliyor. İsrail, uzak mesafeden saldırı düzenleme yeteneklerine sahip olması ve düşük radar görünürlüğü sebebiyle "hayalet" olarak adlandırılan F-35 savaş uçağına sahip olan Orta Doğu'daki tek ülke.
İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee'nin, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlarda sık sık İsrail'in F-35 savaş uçaklarına sahip olmasını övdüğü görülüyor.
"Hayalet" uçağın ilk kez Aralık 2016'da İsrail hava sahasına girmesiyle İsrail, ABD dışında F-35'e sahip ilk ülke oldu.
İsrail, o tarihten bu yana ABD'li Lockheed Martin şirketi ile yapılan ortaklık anlaşması kapsamında sahip olacağı 50 uçaktan 27'sini teslim aldı.
İsrail Kamu Yayın Kuruluşuna (KAN) göre, her bir uçağın maliyeti yaklaşık 140 milyon dolar ancak İsrail ABD'den yılda 3 milyar dolardan fazla askeri destek alıyor.
"Hayalet uçağın" avantajları
F-35'in "hayalet" olarak adlandırılmasında 2 bin 200 kilometre radarlara yakalanmadan uçabilmesi, saatte 1900 kilometre hıza ulaşması, gelişmiş elektronik sistemlere sahip olması ve diğer uçakların aksine yatay kalkış yapabilmesi gibi yetenekleri büyük rol oynuyor.
ABD raporlarına göre F-35, yakıt ikmali yapmaya gerek kalmadan uzun mesafelere uçabiliyor ve lazer güdümlü bombalar ve havadan havaya güdümlü füzeler gibi çeşitli silahları taşıyabiliyor.
Rusya'nın gelişmiş S-300 ve S-400 füzeleri gibi hava savunma sistemlerinden kaçınabilen uçak, zor hava koşullarında bile savaş görevlerini yerine getirebiliyor.
BAE ile İsrail arasındaki normalleşme anlaşmasından sonra İsrail medyası ABD'nin F-35'leri Abu Dabi'ye satma konusunu masaya yatırdığını duyurdu.
Ancak İsrail, BAE ile yaptığı anlaşmaya rağmen hemen harekete geçerek, anlaşmanın ABD'nin BAE'ye her türlü silah satışını içerdiğini yalanladı.
Yapılan açıklamada, Netanyahu'nun bu konudaki tutumunu defalarca ABD yönetimine ilettiği ve tutumunda bir değişiklik olmadığı aktarıldı.
ABD hem İsrail'i hem BAE'yi idare etmek istiyor
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, 24 Ağustos'ta Batı Kudüs'te Netanyahu ile yaptığı görüşmeden kısa süre sonra düzenlediği basın toplantısında, "Amerika Birleşik Devletleri'nin (İsrail’in) niteliksel askeri üstünlüğüne ilişkin yasal bir zorunluluğu var ve buna uymaya devam edeceğiz. Ancak Birleşik Arap Emirlikleri ile de 20 yıldan fazla güvenlik ilişkimiz var." dedi.
Pompeo, şöyle devam etti:
"BAE'ye askeri yardım yaptık ve İran tehdidine karşı halkını koruması için BAE'ye ihtiyaç duyduğu ekipmanların sağlanması sürecini gözden geçirmeye devam edeceğiz. Bunu İsrail'e verdiğimiz sözü koruyarak yerine getireceğiz."
Trump satmak istiyor, Netanyahu karşı çıkıyor
İsrail merkezli Walla internet sitesine göre, ABD Başkanı Trump'ın danışmanı Jared Kushner 31 Ağustos'ta yaptığı basın açıklamasında, "Netanyahu ve Başkan Trump, ABD'nin BAE'ye F-35 satma imkanlarını görüşecek." dedi.
Ancak İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, "ABD ile BAE arasında bir silah anlaşması yapılsa bile Tel Aviv Orta Doğu'daki niteliksel askeri üstünlüğünü koruyacaktır." diye konuştu.
Gantz ayrıca, 1 Eylül'de "Jerusalem Post" gazetesine verdiği demeçte, "İsrail devletinin niteliksel askeri üstünlüğü güvenliği açısından hayati önem taşımaktadır." ifadelerini kullandı.
Uzmanlara göre, İsrail, F-35'in BAE'ye satılmamasında ısrara devam edecek, bunu kabul etse bile uçağın gelişmiş özelliklerinin çoğunun kısıtlanmasını şart koşacak.
Askeri analist Tümgeneral Vasıf Ureykat AA muhabirine yaptığı açıklamada, "ABD bölgede İsrail askeri üstünlüğü olarak adlandırdığı şeyi sağlamak için her zaman istekli olmuştur." değerlendirmesinde bulundu.
Ureykat, İsrail'in ABD'nin bölgedeki silah anlaşmalarına her zaman şartlar koyduğuna ve Washington'un da buna her zaman razı olduğuna dikkati çekerek, "Konu Arap ordularına silah satmaya gelince, İsrail, özellikle hava kuvvetleri konusunda İsrail'in sahip olduğu güce yaklaşmamalarında ısrar ediyor." görüşünü dile getirdi.
F-35'lerin yeni nesil ve gelişmiş uçaklar olması sebebiyle bölgede hava kuvvetlerine üstünlük kazandıracağını vurgulayan Ureykat, BAE'nin bu uçaklara sahip olmasının tek yolunun birçok özelliğinden vazgeçerek almak olduğunu söyledi.
İran ile BAE ilişkilerinin geleceği, İsrail'de soru işareti oluştuyor
İsrailli analist Yoni Ben Menahim, F-35'lerin dünyadaki en gelişmiş uçaklar olduğunu ve İsrail'in bölgede bu uçaklara sahip tek ülke olma arzusu bulunduğunu söyledi.
F-35'lerin gerekli yakıt sağlanması durumunda İran'a ulaşabilecek yetenekte olduğuna ve BAE'nin İran'a İsrail'den daha yakın bir konumda bulunduğuna dikkati çeken Ben Menahim, İsrail'in BAE'ye uçak satılmasına karşı olmasının nedeninin, bugün İran ile BAE arasında husumet olmasına rağmen yarın durumun nasıl olacağınının bilinmemesi olduğunu savundu.
İsrailli analist Ben Menahim, sözlerini şöyle tamamladı:
"Gelecekte İran ve BAE arasında bir anlaşmaya varılırsa ne olur? Bu, İsrail'in askeri ve siyasi koridorlarında uzun yıllardır üzerine çalışılan ve sorulan bir sorudur. İsrail'in ayrıcalığı bölgede bu uçaklara sahip olmasıdır. Tel Aviv yönetimi sürekli dalgalı ilişkilerin yaşandığı Orta Doğu'da başka herhangi bir devletle eşit askeri güce sahip olmayı reddediyor. Bu durum, İsrail tarafından dikkate alınan bir noktadır.
Eğer Trump ABD'de ikinci dönem için yeniden seçilirse ve satış konusunda ısrar ederse Netanyahu anlaşmayı kabul edecektir. Ancak uçağın birçok özelliğinin kısıtlanmasını şart olarak koyacaktır. Fakat Joe Biden kazanırsa Netanyahu, ABD kongresi üzerinden satış anlaşmasını bozmaya çalışacaktır."
İsrail-BAE normalleşme anlaşması
ABD Başkanı Donald Trump, 13 Ağustos'ta İsrail ile BAE'nin "ilişkilerini tamamen normalleştirmek" için anlaşmaya vardıklarını duyurmuştu.
BAE, 1979’da Mısır’ın, 1994’te de Ürdün’ün ardından İsrail ile normalleşme anlaşmasına varan üçüncü Arap ülkesi oldu.
4.5ºC
Ankara
