İsrail hapishanelerindeki Filistinlilerle ilgili çalışmalarıyla bilinen sivil toplum kuruluşu Filistin Esirler Kulübü tarafından hazırlanan raporda, İsrail'in "idari tutukluluk" uygulamasıyla Filistinlilere yönelik gözaltı kararlarına dikkat çekildi.
Raporda, idari tutukluluk kapsamında 2015 yılından bu yana Filistinlilere yönelik 8 bin 700 gözaltı kararı çıkardığı ifade edildi.
Bahsi geçen gözaltı kararlarının kadın ve çocuklar da dahil, Filistin toplumunun tüm kesimlerini kapsadığına işaret edilen raporda, "Bu suç İsrail mahkemelerinin katkılarıyla işlendi." denildi.
Halihazırda İsrail hapishanelerinde 500'e yakın Filistinli idari tutuklu olduğu aktarılan raporda, Filistinli tutukluların yıllardır İsrail'in idari tutukluluk uygulamasına karşı verdiği mücadelesini sürdürdüğüne işaret edildi.
İsrail hapishanelerindeki Filistinlilerin "idari tutukluluk" uygulamasına karşı 2011-2021 yıllarında 400'den fazla bireysel açlık grevinin yanı sıra 2014 yılında 62 gün süren bir toplu greve gidildiği hatırlatıldı.
Raporda, Filistinli tutukluların İsrail idari tutukluluk uygulamasına tepki olarak 64 günden mahkemeyi boykot boykotunun sürdüğü ifade edildi.
İdari tutuklama sistemi nasıl çalışıyor?
İsrail ordusu, iç istihbarat teşkilatı Şabak (Şin-Bet) ile iş birliği halinde, işgal altındaki Batı Şeria'da "ileride suç işleyebileceği" gerekçesiyle Filistinlileri idari tutuklu olarak gözaltına alabiliyor.
Gözaltındaki Filistinliler, 8 gün içinde askeri mahkemeye çıkartılıyor. Ancak burada tutuklu Filistinli veya avukatı, askeri savcının mahkemeye sunduğu tutuklama gerekçesini, bununla ilgili delilleri "güvenliğe zarar verebileceği" mazeretiyle öğrenemiyor. Bu nedenle bir yargı süreci ya da savunma mümkün değil.
İsrailli hak örgütlerine göre, askeri mahkemeler tutuklanan kişiler hakkında "otomatik onay mercileri" gibi hareket ediyor.
Filistinliler, haklarındaki suçlamayı öğrenemeden ve kendilerini savunma hakkından mahrum biçimde 6 aya kadar hapse atılabiliyor. Altı ay sonra yeniden askeri mahkemeye sevk edilen ancak suçlamadan habersiz bir Filistinlinin tutukluluk süresi defalarca yeniden uzatılabiliyor.
Örneğin, Hamas'ın önde gelen liderlerinden Hatim Kafişa, İsrail hapishanelerinde 15 yıl süreyle aralıksız olarak idari tutuklama uygulamasına maruz kalmasıyla tanınıyor.
Filistinlilerin suçlama ve yargılamadan yoksun cezası
Filistinli tutukluların koşullarını ve insan haklarını izleyen örgüt "Ed-Damir", idari tutukluluk sürecini "suçlama ve yargılamadan yoksun ceza" şeklinde tanımlıyor.
Damir, idari tutukluluk sürecine mahkum bir kişinin hakkındaki suçlama iddiasını "gizli dosya" gerekçesiyle öğrenemediğine dikkati çekiyor.
İdari tutukluların serbest bırakılacakları günü bilmediklerine işaret eden Damir, hapisten çıkmalarına birkaç gün kala, bazen de çıkacakları gün Filistinlilerin tutukluluklarının uzatıldığını aktarıyor.
İsrail, 1967'den bugüne 50 bin defa bu yönteme başvurdu
Filistin Esirler Cemiyetinin paylaştığı verilere göre, İsrail hapishanelerindeki idari tutukluların sayısı 2021'de 500'e ulaştı. İsrail ordusu, 2021'de 1595 idari tutukluluk emri verdi. Bunun bir kısmının Filistinlilerin idari tutukluluk cezalarının uzatılması kararlarını içerdiği paylaşıldı.
Filistin Tutuklu Çalışmaları Merkezi, İsrail hapishanelerinde bugün itibarıyla 6 Filistinli milletvekili, 4 çocuk ve iki kadın idari tutuklu olduğuna işaret etti.
İnsan hakları örgütlerine göre, bölgede yaşanan toplumsal olaylarda, idari tutukluların sayısında artış kaydedildi. Filistin'de yaşanan Birinci ve İkinci İntifada ile 2015'te yaşanan olaylarda İsrail idari tutukluluk yöntemine daha sık başvurdu.
Hak örgütlerine göre, İsrail, 1967'den itibaren tutukladığı 700 bin Filistinliden 50 bininde idari tutukluluk uygulamasına başvurdu ve bugüne kadarki idari tutuklamaların neredeyse yarısı 2000-2014 arasında yaşandı.
İsrailli insan hakları örgütü B'Tselem'e göre, İkinci İntifada'nın yaşandığı 2003'te İsrail hapishanelerinde 1000 Filistinli idari tutuklu vardı.
Hak örgütleri, İsrail'in delillerin yetersizliği ve mahkeme sürecinden kaçındığı durumlarda idari tutukluluk yoluyla Filistinlileri cezalandırmaya gittiğine dikkati çekti.
Filistinliler açlık grevi ve mahkemeleri boykotla direniyor
Filistinliler, idari tutuklama uygulamasına karşı bugüne kadar çok sayıda eylem gerçekleştirdi. Filistinli idari tutuklular bu yıl başında İsrail mahkemelerini boykot ederek uygulamayı protesto etme kararı aldı.
Geçen yıl 60 Filistinli idari tutuklu, uygulamaya karşı açlık grevine gitme kararı aldı.
Filistinli Ebu Hevaş, 27 Ekim 2020'den beri devam eden idari tutukluluk cezasına karşı açlık grevini 141 gün boyunca sürdürdü. Sağlık durumu kritik seviyeye gelen Ebu Hevaş, İsrail makamlarının tutukluluk süresinin sonlandığı 26 Şubat'ta serbest kalacağı yönündeki vaadi karşılığında açlık grevini bıraktı.
3.7ºC
Ankara
