İsrail, 1993’te Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ile yapılan Oslo Anlaşması’na göre Filistin’e ait kabul edilen Ölü Deniz (Lut Gölü) kıyılarında hayata geçirmeye çalıştığı yeni projelerle, Lut Gölü ve çevresindeki varlığını güçlendirmeyi hedefliyor.
Filistinli uzman ve analistler İsrail’in muhtemel bir Filistin-İsrail barışı durumunda Ölü Deniz’i Filistin tarafına bırakmamak, işgal altındaki Batı Şeria’nın birbiriyle bağlantılı kentlerini coğrafi olarak parçalamak ve Ölü Deniz çevresindeki Yahudi yerleşim birimlerini doğrudan Kudüs’e bağlamak gibi “derin” planları olduğunu söyledi.
İsrail’in Ölü Deniz’de hayata geçirmeye çalıştığı projelerin siyasi bir yatırım olduğunu belirten Filistinli analistler, İsrail’in Filistinlileri bu çevredeki doğal kaynaklardan menetmeyi de amaçladığı değerlendirmesinde bulundu.
Filistin Uygulamalı Araştırmalar Enstitüsü (ARIJ) Müdürü Suheyl Haliliyye İsrail’in hedef projesinin, Ürdün-Filistin sınırı boyunca, Ölü Deniz'in kuzey kıyılarından Batı Şeria'nın kuzey doğusuna kadar uzanan bölgede başladığını belirtti.
Güvenlik, ekonomi ve turistik açıdan stratejik öneme sahip
Haliliyye, İsrail’in bölgedeki Yahudi yerleşim birimlerinin turistik ve tarım açısından alt yapılarını geliştirmeye çalıştığını belirterek, İsrail’in Ölü Deniz çevresindeki Ağvar bölgesini, güvenlik, ekonomik ve turistik açılar olmak üzere, stratejik bir bölge olarak değerlendirdiğini söyledi.
İsrail’in Ürdün sınırındaki Lut Gölü çevresinde Filistinlileri barındırmamaya çalıştığını söyleyen Haliliyye, bu bölgenin tarım açısından çok verimli topraklara sahip olduğunu ve turistik bir çekim merkezi olduğunu da belirtti.
Hedef proje, E1 projesinin uzantısı
Öte yandan Yahudi yerleşim birimi uzmanı Abdulhadi Hanatş ise, hedef projenin İsrail’in Doğu Kudüs'ten Ölü Deniz'e kadar uzanan yaklaşık 12 bin dönümlük araziden "Filistinlilerin çıkarılmasını öngören" E1 projesinin uzantısı olduğunu söyledi.
Filistinli Uzman Hanatş, İsrail’in Ölü Deniz projesinin tamamen siyasi olduğunu anlatarak, “İsrail, Batı Şeria’nın güneyindeki Beytullahim ile El Halil kentlerini, Batı Şeria’nın orta kesim ve kuzeyinden ayırmaya ve Kudüs’ü Batı Şeria’dan tamamen izole etmeyi hedefleyen bu projeyi apaçık politik emellerle hayata geçirmeye çalışıyor” dedi.
İsrail’in 1967’de ilk defa bu projeyi başlattığını ve bu bölgeyi Yahudi yerleşimcilere açtığını ve İsrail’in Ölü Deniz kıyılarında devasa Yahudi yerleşim birimi kurmayı hedeflediğini belirten Hanatş, şöyle dedi:
“Yahudi yerleşim birimlerinin Batı Şeria’daki dağılım haritasına baktığımızda hâlihazırdaki durum, İsrail’in Batı Şeria’nın güneyini geri kalan kısmından ayırma planını hayata geçirmek konusunda ilerlemeye devam ettiğine işaret ediyor.”
“İsrail Batı Şeria’yı da bölmek istiyor”
FKÖ’ye bağlı Ayrım Duvarı ve Yerleşim Birimleriyle Mücadele Heyeti Başkanı Velid Assaf da söz konusu projenin Filistin topraklarında hayata geçirildiğini, İsrail’in uluslararası hukuk ve sözleşmeleri ihlal ettiğini belirtti.
Filistinli yetkili Assaf, İsrail’in Filistinlilerin Ölü Deniz’den hem doğal kaynaklar açısından hem de turistik açıdan faydalanmasını engellediğine belirterek Batı Şeria’nın Eriha kentinin de projeyle Ölü Deniz’den tamamen koparılacağını söyledi.
Filistin Dışişleri Bakanlığı uyarmıştı
Filistin Dışişleri Bakanlığı’ndan pazar günü yapılan açıklamada, "İsrail makamları, 1967 sınırları çerçevesinde işgal altındaki Filistin toprakları sayılan Ölü Deniz’in kuruyan bölgelerindeki geniş alanları egemenliğine geçirmeye çalışıyor" ifadeleriyle yeni plana atıfta bulunulmuş ve İsrail’in Lut Gölü çevresindeki projelerini uygulamaya geçirmesini engellemek için uluslararası camiaya acil müdahale çağrısı yapılmıştı.
Açıklamada, Yahudi yerleşim birimi inşa projeleri kapsamında İsrail hükümetinin bu alanlara kendisine ait devlet arazisi hükmü uyguladığı anımsatılmış, İsrail’in bu çabalarının uluslararası hukukun açık ihlali ve yine İsrail’in FKÖ ile yaptığı anlaşmaları ihlallerinin uzantısı olduğu belirtilmişti.
İsrail’in Haaretz gazetesi daha önce, İsrail hükümetinin, Ölü Deniz’in kuzeyindeki alanları “turistik” amaçlarla geliştirmek üzere 417 milyon yeni İsrail şekeli (yaklaşık 116 milyon dolar) bütçe ayrılması kararı aldığını açıklamıştı.
Kaynak: AA
6.1ºC
Ankara
