Uzmanlar, Japonya'da İmparator Akihito'nun görevden ayrılma kararının siyasetten çok, yaşıyla ilgili olduğunu ancak bunun için ülkede bazı yasal düzenlemelerin yapılması gerekebileceğini belirtti.
Japonya'da 83 yaşındaki İmparator Akihito'nun ağustos ayında ilerleyen yaşını ve sağlığını gerekçe göstererek tahtan çekilmek istediğini açıklaması, ülkede hem imparatorluğun konumu hem de anayasal tartışmaları beraberinde getirdi.
Ülkede, 2. Dünya Savaşı'nın ardından 3 Mayıs 1947'de kabul edilen anayasasında yer alan İmparatorluk İç Hukukunda imparatorun tahttan kendi isteğiyle ayrılması durumunda ne yapılacağı konusunda herhangi bir madde yer almıyor.
Ancak, iktidardaki Liberal Demokrat Parti (LDP) ve ortağı Komeito'nun mecliste bu yönde anayasa değişiliği yapabilecek çoğunluğu bulunuyor.
"Akihito'nun talebi doğal karşılanmalı"
Japonya Temple Üniversitesi Modern Asya Çalışmaları Enstitüsü Direktörü Robert Dujarric, AA muhabirinin sorularını yanıtlarken, Akihito’nun tahtı bırakma talebinin "yaşlılığı ve yorgunluğu" dolayısıyla doğal karşılanması gerektiğini söyledi.
Dujarric, “Akihito yaşlandı ve tahtı bırakması gerektiğini düşünüyor.” dedi.
Akihito’nun artık emekli olmak istediğine ve kendi isteğiyle bu kararı verdiğine işaret eden Dujarric, İmparatorluk İç Hukukunda yapılacak reform ile Akihito'nun görevi bırakabileceğini kaydetti.
"İmparatorun mesajı siyasi değil hissi"
Ankara Üniversitesi Japon Dili ve Edebiyatı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Sinan Levent de Akihito’nun Japonca'da “okimochi hyoumei” diye ifade edilen “his ilanı” yaptığını, bu nedenle imparatorun mesajının "siyasi değil hissi" olduğunu dile getirdi.
Levent, ülkede, 1868-1912 yılları arasındaki İmparator Meiji dönemine kadar bazı imparatorların tahttan feragat ettiğini ancak İmparator Meiji döneminde yapılan ve Meiji Restorasyonu olarak anılan düzenlemeyle imparatorların görevlerini hayatlarının sonuna kadar sürdürmesi zorunluluğu getirildiğini anımsattı.
Japonya’da imparatorun halktan güç aldığını ve halkı temsil ettiğini anlatan Levent, bu noktada İmparator Akihito'nun da görevi bırakma konusunda kamuoyu yoklaması yaptığını söyledi. Levent, Akihito’nun toplum kesimlerinden alacağı tepkileri değerlendirerek nihai kararı vereceği değerlendirmesinde bulundu.
İmparatorun görevden ayrılması durumunda Japonya’da hem görevi bırakmış bir imparator hem de göreve yeni gelmiş bir imparator olacağı ve bunun ülkede çift başlılık yaratıp yaratmayacağına dair soru üzerine Levent, şunları kaydetti:
“Akihito’nun babası bir önceki Japon İmparatoru Hirohito, henüz daha prensken babası Yoşihito rahatsızlandığında imparatorluk vazifelerini yerine getiriyordu. Tabii bu yeniden yaşanır mı yoksa Japon insanının genel karakteri gereği itaatkarlık ve fedakarlık mı ağır basar göreceğiz. Çift başlılık yorumları için henüz erken."
"Savaş karşıtı 9. madde yeniden yorumlanabilir"
Ankara Üniversitesi Asya Pasifik Araştırmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ali Merthan Dündar da konunun siyasi boyutuna dikkati çekti.
Japonya’da imparatorun siyasi yaptırım gücü bulunmadığını hatırlatan Dündar, imparatorun tahttan ayrılabilmesi için anayasal değişiklik yapması gerektiğini belirtti.
Dündar, "İmparatorluk İç Hukuku revize edilmeli." diye konuştu.
Bu noktada, anayasanın ülkenin savaş karşıtlığını içeren 9. maddesi ve hükümetin bu maddeyi değiştirme olasılığına işaret eden Dündar, herhangi bir anayasa değişikliği ihtimalinin geleneksel itibarı devam ettiren Akihito'yu rahatsız etmiş olabileceğini söyledi.
Dündar, Japonya'da 1945’te kabul edilen anayasada ilk defa revizyona bu kadar yaklaşıldığının altını çizdi.
Babası İmparator Hirohito'nun 7 Ocak 1989'da ölmesi üzerine 55 yaşında tahta geçen Akihito, ağustos ayında yayınladığı görüntülü mesajda 80 yaşını geçtiğini, son birkaç yıldır sağlık sorunları yaşadığını, düşüncelerinin bir imparator olarak değil bir birey olarak anlaşılması gerektiğini belirterek, ilerleyen yaşı ve artan sağlık sorunları dolayısıyla ilerleyen zamanda imparatorluk görevlerini yerine getiremeyeceğini söylemişti.
Hükümet, geçen hafta İmparator Akihito'nun yükünü azaltmak amacıyla 6 kişilik bir danışma paneli atamıştı. Uzmanlardan oluşan panelin ilk toplantısını ekim ayında yapması bekleniyor. Akihito'dan sonra tahta 56 yaşındaki oğlu veliaht Prens Naruhito'nun geçmesi bekleniyor.
?Anayasal monarşiyle yönetilen Japonya’da, İskandinav ve Britanya kraliyetlerinin aksine ülke politikalarında belirleyici olmasa da imparatorun Tanrı'yı temsil ettiğine ve Japon halkı adına bazı kutsal görevleri yerine getirdiğine inanılıyor. Ataların kutsal kabul edildiği Şinto inancının en yüksek otoritesi kabul edilen imparator, Japon halkının birliğini temsil ediyor. Anayasada, "Devletin Sembolü ve Halkın Bütünlüğü" maddesiyle imparatorlar, ülke çapında afetzedeleri hatırlamak, İmparatorluk ailesinin doğum günlerini kutlamak gibi halk nazarında önem addeden günlerde mesaj yayınlamak ile ulusal meclisi açmak ve kapatmak, ülkeler arası ilişkilerde misafirperverlik göstermek gibi görevleri yerine getiriyor.
İmparatorluk tarihinde en son 1817 yılında İmparator Koukaku kendi isteğiyle tahttan ayrılmıştı. 1867-1912 arasında tahtta olan İmparator Meiji döneminde ise bir imparatorun ölümüne kadar tahtta kalması yasa halini almıştı.
3.8ºC
Ankara
