8 bin 350 kilometrelik kıyı şeridi ve 460 bin kilometre karelik yüz ölçümü olan bir iç deniz...
Çevresinde 6 devlet bulunan, Türkiye'nin kuzeyindeki deniz; Karadeniz…
"Kara, denize hakimdir" ilkesi Karadeniz'de de geçerli
"Deniz yetki alanları 1987'de Sovyetler Birliği ile imzalandı"
Bulgaristan, Gürcistan, Romanya, Rusya, Türkiye ve Ukrayna'nın denizlerdeki hakları Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku ile koruma altında.
Emekli Tümamiral Deniz Kutluk, "Karadeniz'de Sovyetler Birliği vardı Ukrayna yoktu, Sovyetler Birliği'nin bir parçası olarak yer almıştı. Kıyıdaş olmasına rağmen 1991'de Ukrayna bağımsızlığını kazanınca ondan sonra tabii ki ardısıl ülke durumuna düşerek bazı haklar elde etmiş oldu. Fakat bu deniz yetki alanlarının sınırlandırılması 1987 yılına gidiyor yani Sovyetler Birliği'nin henüz var olduğu bir dönemde yapılmıştır. Karadeniz'deki deniz yetki antlaşmaları ve daha sonra da Sovyetler Birliği 1991'de çözülmesi ile bu kıyıdaşlara ait haklar haline gelmiştir." dedi.
"Hakça ilkeler" esası
Karadeniz'deki kıta sahanlığı için Türkiye, Sovyetler Birliği ile Moskova'da masaya oturdu.
Tarihler 23 Haziran 1978'i gösteriyordu. Kıta sahanlığının sınırları "Hakça İlkeler" esasına göre belirlendi. Anlaşma 1980 yılında yürürlüğe girdi. Karadeniz'deki karasuların genişliği 12 mil olarak açıklandı.
Türkiye ve Sovyetler Birliği arasında tespit edilen kıta sahanlığı sınırı, mektup teatisiyle 1986 yılında Münhasır Ekonomik Bölge sınırı olarak da kabul edildi.
Karadeniz'de barış bozuldu
1991 yılında Sovyetler Birliği dağıldı ve Karadeniz'de anlaşmalar ardıl devletlere geçti.
Sovyetler Birliği ile imzalanan anlaşma Rusya Federasyonu, Gürcistan ve Ukrayna için de geçerli oldu. Ancak Karadeniz'de barış bozuldu.
2008 Rusya-Gürcistan Savaşı, 2014 Rusya'nın Kırım'ı ilhakı ve şimdi de Ukrayna'ya düzenlenen saldırı...
"Deniz yetki alanları açısından şu an değişen bir şey yok"
Karadeniz havzasındaki askeri-politik güç dengesi kökten değişti. Rusya'nın hakimiyet alanındaki kıyı şeridi ciddi şekilde genişledi.
Deniz Kutluk, değerlendirmelerine şu sözlerle devam etti:
"Şimdi tabi bu varsayımsal bir durum oluyor. Çünkü bir ilhak durumu yok ve bu ilhak zaten uluslararası hukuk açısından kabul görmediği norm. Böyle bakarsak deniz yetki alanları açısından şu an değişen bir şey yok. Balıkçılık alanları açısından da zaten bu münhasır ekonomik bölgenin içinde kaldığı için balıkçılık alanları bu sınırlar da çok önceden beri var olduğu için onu da etkileyen bir değişiklik henüz olmadı."
Ukrayna'nın Karadeniz ile bağı
Rusya Karadeniz'e Kerç boğazı ile bağlanan Azak Denizi'nde de kontrolünü elinde tutuyor. Ticaret gemilerini kontrol ediyor.
Rusya Odesa'da da askeri güç kullanıyor. O bölgenin işgal edilmesi Ukrayna'nın Karadeniz ile bağlantısını koparıyor.
Emekli Tümamiral Kutluk, "Bundan sonra harekat gelişip Ukrayna, Odesa dahil Karadeniz'e bakan bütün kıyıları kaybederse o zaman onun hukuki statüsünü ele almak ve bir daha durum değerlendirmek zorunda." dedi.
Karadeniz dünyanın cazibe merkezi
Günümüzde Karadeniz, ekonomi, enerji, uluslararası ticaret, balıkçılık, turizm gibi pek çok alanda dünyanın cazibe merkezi.
Karadeniz’in kıyı sahilleri yüzyıllar boyunca pek çok milletin yerleştiği, değişik kültürlerin ve medeniyetlerin etkili olduğu bir bölge olarak ön plana çıktı
Kıyıdaş ülkelerin uluslararası hukuktan doğan haklarını nasıl koruyacağı önümüzdeki dönemler belli olacak.
Kamera: Kaan Alp Atasoy
6ºC
Ankara
