Kosova ile Sırbistan arasında gerilim

Kosova’nın Sırbistan sınırındaki Mitrovica şehrinde öğle saatlerinde siren sesleri duyuldu. Kaynağı bilinmeyen siren sesi yaklaşık iki dakika sürdü.

Ülke basınındaki haberlerde, Kosovalı Sırpların bu sesler üzerine sınırları kapattığı aktarıldı.

Kosova Polisi Müdür Yardımcısı Besim Hoti, AA'ya yaptığı açıklamada, Kosovalı Sırpların araçlarla sınır geçişlerini kapattığını doğrulayarak, polis güçlerinin de Brnjak ve Jarinje sınır kapılarını kapattığını ifade etti.

Kosova polisi ayrıca, bazı yerlerde silah sesleri duyulduğunu belirterek, bunlardan bazılarının polis güçlerine yönelik olduğunu ancak kimsenin yaralanmadığını bildirdi.

Düzenleme sonrası tansiyon yükseldi

Kosova hükümetinin yeni düzenlemesi nedeniyle bölgede tansiyon yeniden yükseldi.

Söz konusu düzenleme ile 1 Ağustos'tan itibararen Sırbistan’a ait kimlik ve pasaportlar ile Kosova’ya giriş yasaklanıyor. Kosova'ya girecek Sırplara 90 gün geçerli olacak giriş belgesi verilecek.

[Kosova-Sırbistan gerilimi] SETA Dış Politika Araştırmacısı Mehmet Uğur Ekinci: Bu tür gerginlikler daha önce de olmuştu. Taraflar arasında itidal ve provokasyona karşı ılımlı tavırlar olduğu sürece ben bunun çok büyümeyeceği kanaatindeyim. pic.twitter.com/bfjywufUMR

— TRT Haber Canlı (@trthabercanli) July 31, 2022

Yeni uygulamanın yürürlüğe girmesine saatler kala, Kosova’nın kuzeyindeki Sırplar yollara barikat kurmaya başladı.

Ülke basını, Arnavut kökenli vatandaşlara saldırıda bulunulduğu ve bu saldırılarda araçlarda hasar oluştuğu bilgisini paylaştı.

Sırbistan Savunma Bakanlığı: Dezenformasyona itibar edilmemeli

Sırbistan Savunma Bakanlığı ise Kosova'ya herhangi bir müdahalede bulunmadıklarını ve sosyal medyada yaşanan dezenformasyona itibar edilmemesi gerektiğini belirtti.

Vucic: Kosovalı Sırplar daha fazla zulme tahammül etmeyecek

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, bugün halka sesleniş konuşmasında, Kosova'daki Sırpların durumunu değerlendirirken, "Kosovalı Sırplar, daha fazla zulme tahammül etmeyecek." ifadesini kullanmıştı.

Kosovalı Sırplardan, Arnavutlara yönelik bir saldırı ya da kışkırtma olmayacağı yönünde söz aldığına işaret eden Vucic, bu durumun, "Arnavutların yaptıklarından bağımsız olarak değişmeyeceğini", ancak Sırpların da kendi evlerini koruyacaklarını kaydetmişti.

Vucic, "Biz barışı arayacağız ama söyleyeyim ki teslim olmayacağız." demişti.

Ülkesinin çatışmalara neden olan ve çatışma isteyen taraf olmadığının altını çizen Vucic, "Sırbistan, (Slobodan) Miloşeviç ve (Boris) Tadiç zamanında olduğu gibi kolayca yenebileceğiniz bir ülke değil." ifadelerini kullanmıştı.

Kosova Başbakanı Kurti, Vucic'i suçladı: Sırp ulusal şovenizmi ile karşı karşıyayız

Kosova Başbakanı Albin Kurti, Kosova’nın kuzeyinde yaşanan gerginlikten Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ve Sırbistan’ın Kosova Sorumlusu Petar Petkoviç'i sorumlu tuttu.

Belgrad'taki basın kuruluşları ile Kosova'da Belgrad'a bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde hizmet eden medyanın yanlış bilgilendirilmelerine izin verilmemesini isteyen Kurti, sözlerini şöyle sürdürdü:

"İlerleyen saatler, günler ve haftalar zorlu ve sorunlu olabilir. İyi tanıdığımız Sırp ulusal şovenizmi ile karşı karşıyayız. Siz vatandaşlarımız ve demokratik cumhuriyetimiz için gece gündüz çalışacağız, görevimizin başında olacağız. Birlikte, ülkenin her köşesine yerleştirerek düzen ve kanunu sağlamayı başarıyoruz."

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu Sırbistan ve Kosova dışişleri bakanlarıyla görüştü

Türkiye'den sağduyu çağrısı

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Sırp mevkidaşı Selakoviç ve Kosovalı mevkidaşı Schwarz ile görüştü. Çavuşoğlu her iki tarafa da sağduyu çağrısı yaptı: 

"Türkiye, Balkanların barış ve istikrarına her zaman önem vermektedir. Yeni gerilimlerin kimseye faydası olmaz. Gerilimi azaltmak için üzerimize düşeni yapmaya hazırız."

NATO'nun Kosova Gücü: Müdahaleye hazırız

NATO'dan yapılan açıklamada, Kosova'nın kuzeyindeki güvenlik durumunun gergin olduğu belirtildi ve "NATO'nun Kosova Gücü (KFOR), durumu yakından takip ediyor ve istikrarın tehlikeye girmesi durumunda müdahale etmeye hazır" sözleri kullanıldı.

KFOR'un Kosova'daki tüm vatandaşların hareket özgürlüğü için çalıştığına işaret edilen açıklamada, "KFOR, sahada görünür ve güçlü bir duruş sergilemektedir. KFOR tüm muhataplarla iletişim halinde" değerlendirmesi yapıldı.

Tartışmalı karar ertelendi

Kosova hükümeti, 1 Ağustos'ta hayata geçirilmesi planlanan ve Kosova'da yaşayan Sırplar dahil herkesin Kosova kimlik kartı ve araç plakasına sahip olmasını zorunlu kılan kararın 1 Eylül'e kadar ertelendiğini açıkladı.

Hükümetin, Kosovalı Sırpların bu akşam sınır geçişlerini kapatma eylemini kınadığına işaret edildi.

Açıklamada, bunların Sırbistan'ın başkenti Belgrad tarafından hazırlandığı ileri sürüldü.

Vucic: Umarım iyi haberler alacağız ve bu durum yarın çözülecek

Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, Sırbistan Genelkurmay Başkanı Mojsilovic ve Kosova'daki NATO Gücü komutanıyla Sırbistan'ın başkenti Belgrad'da bir araya geldi.

Toplantının ardından açıklamada bulunan Vucic, Kosova ile önümüzdeki dönemde bir çözüm yolu bulmayı ümit ettiklerini belirterek, "Umarım iyi haberler alacağız ve bu durum yarın çözülecek" dedi.

Vucic, önümüzdeki haftalar ve ayların oldukça zor bir siyasi mücadeleyle geçeceğine işaret ederek, "Kendilerine hakim olanlara, özellikle de Kosovalı Sırplara teşekkür ediyorum. Teslim olmayacağımızı ve Sırbistan'ın kazanacağını bir kez daha tekrarlamak istiyorum" diye konuştu.

Avrupa'nın "en genç" ülkesi: Kosova

Sırbistan'ın halihazırda kendi toprağı olarak gördüğü Kosova, bugün 117 ülke tarafından bağımsız devlet olarak tanınıyor.

Başkenti Priştine olan ve yaklaşık 1,8 milyon nüfusa sahip Kosova'da nüfusun büyük çoğunluğunu Arnavutlar oluştururken, ülkede ayrıca Türk, Boşnak, Sırp, Goralı, Roman, Aşkali ve Mısırlı azınlık grupları da yaşıyor.

Kosova savaşı ve bağımsızlığa giden yol

Yugoslavya döneminde Sırbistan Federal Cumhuriyeti'nin bir parçası olan Kosova'ya, 1974'te özerklik verilse de bu karar 1989'da aşırı Sırp milliyetçisi Slobodan Milosevic tarafından iptal edildi.

Yugoslavya'nın dağılma sürecine girmesiyle Kosovalı Arnavutlar yükselen Sırp milliyetçiliğinden tedirgin oldu ve daha sonra ülkenin bağımsızlığında önemli rol oynayacak Kosova Kurtuluş Ordusunun (UÇK) temellerini attı.

Önce Hırvatistan, ardından Bosna Hersek'teki kanlı çatışmalar, 1998'de Kosova'ya da sıçradı. Sırp polisi ile UÇK arasındaki çatışmalar 1998'de başlarken, Milosevic emrindeki Sırp güçleri Arnavut köylerini basarak sivilleri katletti.

Sırp güçlerinin Kosova'daki saldırıları, 24 Mart 1999'da başlayan ve 78 gün süren operasyon sonucunda NATO'nun Yugoslavya'yı bombalamasıyla son buldu.

Savaşta 8 binden fazlası Arnavut olmak üzere 10 binin üzerinde Kosovalı öldürülürken, 800 bine yakını Arnavut olmak üzere 1 milyonunun üzerinde farklı etnik gruplardan Kosovalı evlerini terk etmek zorunda kaldı.

Savaşın ardından büyük ölçekteki ilk kriz 2004'te yaşandı. "Mart Ayaklanmaları" olarak adlandırılan olaylarda 11'i Arnavut, 8'i Sırp 19 kişi öldü, yüzlerce kişi yaralandı.

Dönemin Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Kofi Annan tarafından 2005'te Kosova Özel Temsilcisi olarak görevlendirilen Martti Ahtisaari, 2007'de Kosova'nın bağımsız olması gerektiğini belirttiği raporu BM Güvenlik Konseyine sundu. Sırbistan ise "denetimli özerklik" önerisinde bulundu.

Ahtisaari, Planı ve BM'nin 1244 sayılı kararı doğrultusunda Kosova Meclisi 17 Şubat 2008'de tek taraflı bağımsızlığını ilan etti.

[Kosova'nın bağımsızlık ilanı sonrası Priştine sokakları - Fotoğraf: AA ]

Kosova'nın bağımsızlığını aralarında Türkiye'nin de bulunduğu çok sayıda ülke hemen tanıdı. Sırbistan'ın uluslararası arenadaki en büyük destekçisi olarak bilinen Rusya'nın vetosu nedeniyle Kosova hala BM üyesi olamadı.

Kosova ile Sırbistan diyaloğu

İki ülke arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi amacıyla 2011'de AB ara buluculuğunda diyalog süreci başlatıldı. Geçen zaman içinde süreç yaşanan gerginlikler nedeniyle sık sık kesintiye uğradı.