Türkiye, elektrikle çalışan aletlerin pillerinde kullanılan lityum için ilk üretim tesisini Eskişehir'de açtı. Eti Maden Tesisleri'ndeki lityum karbonat üretim tesisinde, elektrikli otomobilin pilinde de kullanılabilen lityum üretiliyor. Elektrikli araç pazarının dünya genelinde yaşadığı patlama göz önünde bulundurulduğunda bunun ne kadar kritik bir gelişme olduğu daha iyi anlaşılabilir. Tesiste ilk etapta yıllık 10 ton üretim planlanıyor.
Cumartesi günü yapılan açılışta konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yerli lityum üretiminin, yüksek teknoloji gerektiren ürünlerdeki yerlilik oranının da artmasını sağlayacağını söyledi.
"TOGG otomobilinin pillerinde kullanılacak lityumu buradan temin etmeyi planlıyoruz. Elektrikli otomobillerin yanında akıllı telefonlar, tabletler, dizüstü bilgisayarlar, elektrikli aletler dahil olmak üzere tüm mobil cihazların bataryalarında da bu lityum kullanılacaktır. Ayrıca tesisten temiz su elde ederek yeni su kaynaklarına olan ihtiyacı da azaltacağız. Yaptığımız yatırım sayesinde geri dönüşüm odaklı, insan ve çevre sağlığına duyarlı bir üretim modeliyle 440 bin metreküplük sıvı atığın yüzde 90'ını tekrar kazanmayı hedefliyoruz."
[Akıllı cep telefonları da lityum iyon pil kullanılan elektronik cihazlardan. Fotoğraf: Getty]
Dünyada çoğunlukla elektronik araçlarda kullanılan ve yeniden doldurulabilir lityum iyon pillere talep artıyor. Özellikle otomobil üretimi ve tüketici teknolojisi gibi pek çok sektörde bu piller tercih ediliyor. Milyarlarca insanın her gün taşıdığı cep telefonlarında bulunan lityum iyon pil, aslında neredeyse 30 yıldır kamera, dizüstü bilgisayar ve şimdi de araba, akıllı saatler ve drone’ları çalıştırıyor.
Artan talebin 10 yılda daha da katlanması bekleniyor
Bloomberg medya kuruluşunun son verileri, elektrikli araçlarda ve enerji depolamada lityum iyon teknolojisine talebin son 10 yılda nasıl arttığını ve önümüzdeki 10 yılda nasıl bir yükseliş beklendiğini gösteriyor.
[Grafik: TRT Haber / Hafize Yurt]
Buna göre, 2010'da sadece 0,5 gigawatt saat olan kümülatif talep, 2020'de yaklaşık 526 gigawatt saate yükseldi. Bu ciddi artışın, 2030 yılına kadar 9 bin 300 gigawatt saate ulaşacağı tahmin ediliyor.
Bu talebin, dünya çapında on milyonlarca yeni elektrikli araç, depolama konteyneri ve tüketici cihazına dönüşmesi öngörülüyor.
Bloomberg'e göre dev enerji şirketleri, onlarca yıldır lityum iyon piller üzerinde çalışıyor. Odak noktaları otomotiv olsa da birçok tüketici teknolojisi ürünü, pil gücündeki bu çok önemli gelişme olmadan var olamıyor. Akülerde söz konusu artan talep ve düşen fiyatlar, elektrikli araç pazarını önümüzdeki 10 yılda ideal bir noktaya itebilir ancak şirketlerin arabaları besleyebilen bu güçlü, yüksek verimli lityum iyon pillerden tam olarak nasıl yararlanacağını söylemek için henüz erken. Analizde, düşen fiyattan daha hızlı faydalanabilecek bir sektörün de enerji depolaması olabileceği vurgulandı. Ucuz enerji depolaması, büyük miktarlarda elektronu birçok amaç için depolamanın daha kolay yollarını açabilir. Bunlardan biri ise daha verimli elektrik şebekelerini içeriyor.
[Elektrikli araçların yanı sıra enerji depolamada da lityum iyon teknolojisine talep arttı. Fotoğraf: Getty]
Fiyatlar 10 yılda düzenli olarak düştü
Basit bir aritmetikle talep artınca maliyetler düşmeye başlıyor, arz artınca da fiyatın düşmeye başladığını söylemek mümkün. Bunun benimsenmesi ve tüketim teşvikiyle birlikte artan talebin düşen fiyatlarla doğrudan ilişkili olduğu ortaya çıkıyor. Bunun detaylarına da bakalım. Zira son 10 yılın verileri, lityum iyon pil fiyatlarının ne kadar düştüğünü de gösteriyor.
[Grafik: TRT Haber / Hafize Yurt]
Bloomberg, tipik bir lityum iyon pilin hacim ağırlıklı ortalama fiyatının 2010'dan bu yana 1000 doların üzerinde düştüğünü ortaya koydu. 2020 itibarıyla ortalama fiyat, 10 yıl önceki 1191 dolardan yaklaşık 137 dolara düştü. Genel olarak fiyatlar 2010 ile 2015 arasında hızla azaldı. Sonraki 5 yıl için daha küçük düşüşler söz konusu.
Temiz enerji çağı için adımların atıldığı bu dönemde, gelişmiş pil teknolojilerine daha ucuz fiyatlarla ulaşılabilmesi önemli. Üretim maliyetlerinde devam eden düşüş, geleneksel olarak fosil yakıtları kullanan endüstrilerin bu yöntemi benimsemesine yol açabilir. Özellikle araçlar düşünüldüğünde şirketler, tek bir şarjla 500 kilometre veya daha fazlasını tutabilen gelişmiş lityum iyon pilleri ucuza satın alabilirse, elektrikli araçların otomobil pazarını domine etmesi kaçınılmaz.
5.3ºC
Ankara
