Kıbrıs'ta son günlerde yaşanan önemli gelişmelerden biri, Pile-Yiğitler Yolu yapımı konusunda KKTC ile Birleşmiş Milletler Barış Gücü (BMBG) arasında sağlanan mutabakat.
Bu mutabakat, Kıbrıs'ta yaşayan insanların yaşamını derinden etkileyen bir projenin önünü açıyor. Uzun süredir sürüncemede kalan bu insani soruna çözüm olan anlaşma bölgeye sevinç getirdi. Bunun yanı sıra mutabakatın Kıbrıs’ta bundan sonra barış getiren çözümlerin sağlanmasında bir öncü olması da muhtemel görünüyor.
Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü (BMBG) Misyon Şefi Colin Stewart tarafından yapılan yazılı açıklamada, Pile-Yiğitler yolunun yapımı konusunda taraflar arasında bir mutabakata varıldığı ifade edildi. Ancak, açıklamada mutabakatın detaylarına ilişkin herhangi bir bilgi verilmedi.
Biz de bu önemli gelişmenin ayrıntılarını Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Şahin ile konuştuk.
[Grafik: TRT Haber]
“Büyük bir avantaj”
Şahin, KKTC Dışişleri Bakanlığı ile Türkiye Dışişleri Bakanlığı'nın mutabakata ilişkin yaptıkları resmi açıklamalara göre, bazı sonuçlara ulaşmanın mümkün olduğunu belirtiyor ve detayları anlatıyor:
“Bu mutabakatın ana amacı, Pile-Yiğitler yolunun yapımını tamamlamak ve bu yolun düzensiz göç ve kaçakçılığın önlenmesi amacıyla gerekli tedbirleri almak. Aynı zamanda Pile halkının kalkınmasına katkı sağlayacak projelere onay vermek de mutabakatın önemli hedefleri arasında yer alıyor. Bu, Kıbrıs Türk toplumu açısından büyük bir avantaj sağlayacak ve ayrıca Pile'nin statüsüne zarar vermeden gelişmeyi teşvik edecektir.
Pile, Kıbrıs'ta özel statüye sahip olan bir köy olup, Türkler ve Rumlar tarafından birlikte kullanılan bir bölgedir. Bu bölge, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) arasındaki Yeşil Hat ile ayrılmıştır. Pile'de yaşayan Türklerin en büyük sorunlarından biri, KKTC'ye ulaşımın kısıtlamalar nedeniyle oldukça zorlu olmasıdır. Bu nedenle Pile-Yiğitler yolu, Türklerin kimliklerini korumalarına ve yaşamlarını kolaylaştırmalarına yardımcı olacaktır.”
Her iki toplumun kendi devletlerini yönetme yetkisine sahip olması, adada karşılıklı anlayışı ve iş birliğini teşvik edebilir. Bu bağlamda Pile krizi, bağımsız iki devlet fikrine katkı sunacak gelişmelere kapı aralamıştır denebilir
Prof. Dr. İsmail Şahin
“Pile krizi, bağımsız iki devlet fikrine katkı sunacak”
Şahin’in dikkat çektiği başka bir nokta da Pile krizinin Kıbrıs sorununun genel seyrine de etki edebileceği yönünde oluyor. Şahin, Kıbrıs sorunun yıllardır çözümsüz kaldığını ve birleşik bir Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kurulması için birçok görüşme ve planın başarısız olduğunu hatırlatıyor. Ancak, KKTC'nin egemenlik haklarını koruma konusundaki kararlı tutumunun, Kıbrıs sorununa farklı bir bakış açısı getirebileceğini söylüyor.
“Pile krizi, bağımsız iki devlet fikrini destekleyebilir ve iki toplum arasında karşılıklı saygıya dayalı ikili ilişkileri teşvik edebilir. Kıbrıs sorunu oldukça karmaşık bir konu. Bölgesel ve küresel gelişmelerden etkilenme kapasitesi oldukça yüksek. Pile konusu, adanın statüsü, toprak paylaşımı ve egemenlik gibi hassas konularda KKTC’nin taviz verip vermeyeceğini gösteren ciddi bir sınama oldu. KKTC’nin egemenliğinin korunması ve egemen eşitlik tezinin kuvveden fiile geçirilmesi bakımından bu krizde sergilenen tutum fazlaca kıymetliydi.
Sonuçta başarıldı ve bu krizde kazanan taraf, devlet otoritesini ve kimliğini öne çıkaran KKTC oldu. Şurası bir gerçek ki, Kıbrıs sorunu yıllardır çözümsüz kalmıştır. Birleşik bir Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurulması için 1968 yılından beri devam eden birçok görüşme ve plan başarısız olmuştur. Bağımsız iki devlet fikri, bu zorluğu aşmak için daha gerçekçi bir yaklaşım olarak görülmelidir. Öyle ki bağımsız iki devlet önerisi, iki tarafın yararınadır. Bir defa Kıbrıs Rumları ile Kıbrıs Türkleri arasında karşılıklı saygıya dayalı ikili ilişki kurma potansiyeli sunar. Her iki toplumun kendi devletlerini yönetme yetkisine sahip olması, adada karşılıklı anlayışı ve iş birliğini teşvik edebilir. Bu bağlamda Pile krizi, bağımsız iki devlet fikrine katkı sunacak gelişmelere kapı aralamıştır denebilir.”
Bölgedeki diğer güçler için de olumlu bir adım
Bu mutabakata uluslararası destek de söz konusu. İngiliz Yüksek Komiserliği, Fransa ve ABD'nin de destek verdiği görülüyor. Prof. Dr. Şahin, mutabakatın İngiliz üs bölgelerinin güvenliği için önemli olduğunu ve bu krizin çözüme kavuşturulmasının İngiltere için olumlu bir gelişme olduğunu belirtiyor ve ekliyor:
“ABD ve Fransa'nın da bu krizin büyümeden çözüme kavuşturulmasından memnuniyet duymaları, Kıbrıs'taki uluslararası toplumun bu konuya olan ilgisini yansıtmaktadır.”
Türkiye son yıllarda Kıbrıs Türk toplumunu ve onların haklarını savunma konusundaki duyarlılığını ziyadesiyle artırmıştır.
“Türkiye mutabakatın takipçisi olacak”
Türkiye, halihazırda Kıbrıs sorununun çözümüne odaklanıyor. Kıbrıs Türk toplumuna siyasi, ekonomik ve diplomatik destek her alanda sağlanıyor. Şahin, Türkiye’nin Kıbrıs'ta iki bağımsız devlet arasında diyalog ve işbirliği kurulmasını da teşvik ettiğine dikkati çekiyor.
“Türkiye'nin takip edeceği hususlardan biri, Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nün bu mutabakata uyması ve KKTC'nin egemenlik haklarını savunma konusundaki duyarlılığıdır. Türkiye, Kıbrıs'taki iki toplum arasındaki adil bir çözüme katkı sağlamak ve Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik çabaları desteklemektedir.
Pile-Yiğitler Yolu mutabakatı, Kıbrıs'taki önemli bir gelişmeyi temsil etmektedir ve Kıbrıs sorununun geleceği üzerinde etkisi olabilir. Bu mutabakat, Kıbrıs'ta iki bağımsız devlet arasında işbirliği temelinde gerçekçi bir çözüm modeline katkı sağlamış olabilir. Türkiye'nin de bu süreci yakından takip edeceği ve Kıbrıs Türk toplumunun haklarını savunmaya devam edeceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Bunun yanı sıra uluslararası toplumun Kıbrıs sorununa eşit mesafede durmasını, KKTC’nin egemenlik haklarına saygı duyulmasını talep etmektedir. Özellikle Pile krizi esnasında Türkiye bu talebini krizin müsebbibi Birleşmiş Milletler Barış Gücü’ne iletmiştir. Bu nedenle Türkiye’nin takip edeceği husus, Birleşmiş Milletler Barış Gücü’nün varılan mutabakata sadık kalıp kalmayacağı konusudur. Şurası çok açık ki, Türkiye son yıllarda Kıbrıs Türk toplumunu ve onların haklarını savunma konusundaki duyarlılığını ziyadesiyle artırmıştır. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın BM Genel Kurulu’nda KKTC’nin tanınması yönünde yaptığı çağrı, bu duyarlılığın en somut göstergesidir.”
Grafik: Ayhan Akgün/TRT Haber
5.3ºC
Ankara
