Plastik kirliliğini önleyen anlaşma yapılabilecek mi?

Birleşmiş Milletler, Paris'te küresel plastik kirliliği sona erdirmek için küresel bir anlaşmanın düğmesine bastı. Bu iddialı adım için geçen sene 193 ülke bir araya gelerek, dünyadaki plastik kirliliğine son vermek için 2024'ün sonuna kadar küresel bir anlaşma hazırlama konusunda anlaştı.

Şu anda ise bu anlaşmanın ikinci turu olan hükümetlerarası müzakerelerinin yapıldığı haftanın içindeyiz. 29 Mayıs - 2 Haziran tarihleri arasında Paris'te yapılan görüşmelerin amacı, plastik kirliliğiyle mücadele etmek ve daha sürdürülebilir çözümler bulmak için ortak hedeflere ulaşma konusunda anlaşmaya varmak.

Anlaşma neyi içeriyor?

BM Çevre Programı'nın "Musluğu Kapatmak: Dünya nasıl plastik kirliliğine son verebilir ve döngüsel bir ekonomi yaratabilir" başlıklı son raporuna göre eğer mevcut işleyiş devam ederse, dünya 2040 yılına kadar 420 milyon ton atık üretebilir. Ancak, daha iyi bir plastik geri dönüşümü ve yeniden kullanım süreçlerini benimseyerek sistemlerimizi başarılı bir şekilde uyarladığımız takdirde, bu toplam atığın yüzde 30’u geri dönüştürülebilecek.

Bu, plastik kirliliğiyle mücadelede döngüsel ekonomi prensiplerini benimseme ve geri dönüşümün teşvik edilmesi gibi önlemler de işte bu bağlayıcı anlaşmanın konusu olacak.

Tüketiciler bu bağlayıcı kurallara uyar mı?

2024’ün sonunda plastik kirliliğinin azalması için bir anlaşma imzalandığı takdirde tüketicilerin de buna uyması gerekiyor. Buna örnek olabilecek kurallardan birini halihazırda uyguluyoruz: Marketlerdeki plastik poşetler…

Artık markete gidildiğinde istenildiği kadar plastik poşet kullanılamıyor. Zira, artık her poşet için ayrıca ücret veriliyor. Bu duruma alışan birçok insan kendi alışveriş çantasını yanında taşıyarak plastik poşet kullanımını oldukça azaltmış durumda. Fakat yine de yapılan bir araştırmaya göre bu durum tamamen benimsenebilmiş değil. Diğer bir araştırmaya göre ise küresel ortalama olarak yüzde 70’lik bir çoğunluk plastik kirliliğini bitirmek için küresel kuralları destekliyor.

Plastik üreticileri aynı fikirde değil

Plastik atık üretimi konusunda herkes aynı fikirde değil. BM yetkilileri alınan kararı desteklerken, plastik üretimi sektörü bu kısıtlamaları istemiyor. Büyük petrol ve kimya şirketleri, plastik üretimine getirilecek kısıtlamalardan rahatsızlık duyuyor. Öyle ki, bu sektör, önümüzdeki 20 yıl içinde plastik üretimini artırmayı hedefliyor.

Plastik kullanımıyla ilgili alınacak kararlarla ilgili karşıtlığa öncülük eden kuruluşlardan biri, Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan petrol ve kimya sanayi şirketlerini bünyesinde barındıran Amerika Kimya Konseyi (ACC). Bu konseyin bu alandaki lobi çalışmalarını da yönlendirdiği söyleniyor.

Lobi kurmanın amacı ne?

ACC, plastik üretiminin kısıtlanmasına yönelik bir anlaşmanın olmasını istemiyor. Öyle ki, tek kullanımlık plastik kullanan büyük şirketleri de kendi yanına çekmeyi amaçlıyor. Lobi faaliyetlerini bu yönde yaparak hükümetleri de ikna etme gayreti içinde.

Amerika Kimya Konseyi, plastik kullanımının kısıtlanmasının küresel eşitsizliği de artıracağı fikrinde. Bunu desteklemiş için de yoksul ülkelere götürülen ürünlerin tek kullanımlık plastiklerle olduğunu öne sürüyor.

Nursel Cobuloğlu Çoban

Grafik Tasarım