Portekiz'de yükselen aşırı sağ ülkedeki siyasi dengeleri bozdu

Henüz resmi olmayan ve 4 milletvekilinin belirleneceği yurt dışı oylarının dahil olmadığı seçim sonuçlarına göre, 230 sandalyeli mecliste sağ bloku temsil eden ana muhalefetteki Demokratik İttifak (AD) 79, 9 yıldır iktidarda bulunan Sosyalist Parti (PS) 77 milletvekili çıkardı. Aşırı sağdaki "Chega" ise 2019'da 1 olan milletvekili sayısını 48'e yükseltti.

Her iki siyasi blok, 116 olan meclis çoğunluğunun gerisinde kalsa da AD ve PS, seçim öncesinde verdiği sözleri tutarak aşırı sağın hükümete girmesini ya da ana muhalefette olmasını önlemek için anlaştı.

Son seçimlerde 120 olan milletvekili sayısı 77'ye düşen, yakın çevresindeki yolsuzluk iddialarından dolayı eski lideri ve eski Başbakan Antonio Costa'nın istifasıyla aralık ayında seçtiği yeni lideri Pedro Nuno Santos ile seçimlere giren PS, "seçimi sağın kazandığını kabul ederek muhalefete liderlik yapacağını, ana muhalefetin aşırı sağa bırakılmaması gerektiğini" açıkladı.

Çok az farkla PS'nin önünde olan AD ise lideri Luis Montenegro ile "seçimden zaferle çıktığını" ilan etti. Montenegro, seçimden önce söylediği "Hayır, hayırdır." sözünü tekrarlayarak aşırı sağ ile diyalog kurmayacağını vurguladı.

PS'nin dışarıdan desteğiyle azınlık hükümeti kurmayı planlayan Montenegro, resmi seçim sonuçlarının açıklanmasından sonra Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa'dan hükümeti kurma görevini kendisine vermesini isteyeceğini açıkladı.

Ancak Portekizli siyaset yorumcuları, birbirine taban tabana zıt PS ve AD'nin gelecek yasama döneminde nasıl yasa çıkaracakları sorusuna henüz kimsenin cevap veremediğini, sol partinin, AD'nin alacağı kararları Mecliste desteklemesinin çok zor olduğunu belirterek siyasi çıkmaza girildiğini vurguluyor.

"Sağcı bir ülke" yorumu

Ekonomi gazetesi Jornal de Negocios "Ülke bölündü", aşırı sağ ile birlikte meclis çoğunluğunu elde edebilecek konuma gelen sağa atıfta bulunan Publico "Sağcı bir ülke", Correiro da Manha da "Chega kasırgası ülkeyi sağa döndürdü" manşetlerini attı.

Eski futbol yorumcusu Andre Ventura ile 2019'da girdiği ilk seçimlerde 1 olan milletvekili sayısını 10 Mart'taki seçimlerde 48'e yükselten Chega'yı öne çıkaran Portekiz basınında "Aşırı sağın baş döndürücü yükselişi. Sosyalist Parti felaketi yaşadı. Kuracağı hükümetin varlığını sadece Chega ile sürdürme olasılığı olan Demokratik İttifak çözüm bulamıyor." yorumları dikkati çekti.

Hükümete girme niyetini açıkça belli eden Chega lideri Ventura, seçim sonrası yaptığı konuşmada, "Portekiz'de artık iki partili dönem sona erdi. Chega, 1 milyondan fazla oyu geçti. Son seçimlere nazaran oylarını 4 kat artırdı. Sağın mecliste çoğunluğu sadece Chega ile var." ifadelerini kullanmıştı.

Ülkede diktatörlüğün son bulduğu 24 Nisan 1974 tarihli Karanfil Devrimi'nin 50'nci yılında siyasi çıkmaza giren Portekiz'de mevcut durumda AD'nin azınlık hükümeti kurma olasılığı tek seçenek gösterilse de bunun uzun ömürlü olması beklenmiyor.

Resmi olmayan ve yurt dışından gelecek 4 milletvekilinin belirleneceği oyların eklenmediği sonuçlara göre 230 sandalyeli Portekiz Meclisinin dağılımı şöyle:

"Demokratik İttifak (AD) 79, Sosyalist Parti (PS) 77, Chega 48, Liberal Girişim (IL) 8, Sol Blok (BE) 5, Özgür Parti (L) 4, Üniter Demokratik Koalisyon (CDU) 4, Portekiz Doğa ve Hayvan Koruma Partisi (PAN) 1."