ABD ve bazı Avrupa ülkeleri, daha fazla Stinger füzesi ve savaş uçağı da dahil olmak üzere Ukrayna`ya silah teslimatlarını önemli ölçüde artırdıklarını söyledi.
Bu arada Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy`in ofisi, Pazartesi günü Rus heyetiyle Belarus sınırında belirtilmeyen bir yerde bir görüşme planlarını olduğunu duyurdu.
Rusya`nın Ukrayna'ya yönelik saldırıları arttı. Ülkenin ikinci büyük şehri Harkiv sokaklarında çatışmalar yaşandı. Rus askerleri başkent Kiev'e yaklaştı.
İşte Rusya'nın Ukrayna'ya saldırıları ve Avrupa'daki güvenlik krizi hakkında bilinmesi gerekenler...
Soğuk Savaş'ın uzun süredir gömülü olan korkularını gün yüzüne çıkaran Putin, Savunma Bakanlığı'na nükleer silahlarının fırlatmaya hazırlanmasını emretti. NATO`nun Rusya'ya karşı "agresif açıklamalar" yaptığını söyleyen Putin, konuşmasında Rusya'ya uygulanan sert ekonomik yaptırımlara atıfta bulundu.
Putin'in nükleer güçlere talimat ne anlama geliyor?
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg CNN'e, Putin'in Rusya'nın nükleer cephaneliğine başvurmasının “tehlikeli bir söylem” olduğunu söyledi.
Putin'in emrinin ne anlama geldiği merak konusu oldu. Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri'nin kara ve denizaltı temelli nükleer kuvvetleri her zaman tetikte ve savaşa hazırdır, ancak nükleer yetenekli bombardıman uçakları ve diğer uçaklar değildir. Bu onlarında hazır olması anlamına geliyor.
Rus birlikleri yaklaşık 3 milyonluk bir şehir olan Kiev'e yaklaştı ve Harkiv`de sokak çatışmaları başladı. Güneydeki stratejik limanlarda saldırı altındaydı.
Ukraynalılar saldırıyı yavaşlatan sert bir direniş sergilediler. Ancak ABD`li bir yetkili, çok daha güçlü olan Rus kuvvetlerinin, Ukraynalıların taktiklerini öğreneceklerini ve kendilerini buna göre yeniden uyarlayacakları konusunda uyardı.
39 saatlik sıkı bir sokağa çıkma yasağı insanları Pazartesi sabahına kadar sokaklardan uzak tuttuğundan, Kiev`in terk edilmiş bir ana bulvarında yalnızca ara sıra bir araba belirdi. Yetkililer, geçiş izni olmadan dışarı çıkan herkesin Rus sabotajcısı olarak kabul edileceği konusunda uyardı.
Ukrayna`nın hava savunma sistemleri çalışır durumda
Dehşete kapılan Ukraynalılar, tam ölçekli bir Rus saldırısı beklentisiyle evlere, yeraltı sığınaklarına ve metro istasyonlarına saklandılar.
Ukraynalılar, yetkililer tarafından dağıtılan silahları alarak ve molotof kokteylleri hazırlayarak, ülkelerini savunmak için toplu halde gönüllü oldular. Yetkililer, Ukrayna`nın ülke için savaşmak isteyen askeri deneyime sahip mahkumları da serbest bıraktığını söyledi.
Pentagon, Rus birliklerinin Ukrayna direnişinin yakıt kıtlığı ve diğer lojistik sorunlar nedeniyle yavaşladığını ve Ukrayna`nın hava savunma sistemlerinin zayıflamış olsa da hala çalışır durumda olduğunu ifade etti.
Rusya ve Ukrayna görüşme yapacak
Putin'in Belarus'un Gomel kentinde buluşma teklifini Belarus`un Rus saldırısına yardım ettiği gerekçesiyle reddeden Zelenskiy, Belarus sınırında belirtilmeyen bir yer ve zamanda Rus meslektaşlarıyla görüşmek üzere Ukraynalı bir heyet göndermeyi kabul etti.
Duyuru, Rusya'nın heyetinin görüşmeleri beklemek üzere Belarus'a uçtuğunu açıklamasından saatler sonra geldi. Ukraynalı yetkililer, görüşmelerin başka bir yerde yapılması gerektiğini söyleyerek başlangıçta buluşmayı reddetti.
Belarus, Rusya'nın topraklarını Ukrayna'nın işgali için bir hazırlık alanı olarak kullanmasına izin verdi diyen Zelenskiy, Belarus sınırını kabul etmeden önce alternatif görüşme yerleri olarak Varşova, Bratislava, İstanbul, Budapeşte ve Bakü'yü seçti.
Kremlin daha sonra, İsrail Başbakanı Naftali Bennett'in Putin ile yaptığı bir telefon görüşmesinde savaşın sona ermesine aracılık etmeyi teklif ettiğini ekledi. Rus liderin teklifi kabul edip etmediğine dair ise açıklama yapılmadı.
"Avrupa'nın İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en büyük silahlı çatışması"
Birleşmiş Milletler Mülteci Örgütü yaptığı açıklamada, Avrupa'nın İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en büyük silahlı çatışmasından kaçan Ukraynalıların sayısının çoğu kadın ve çocuklardan oluşan 368 bine çıktığını söyledi. Bu rakam, ajansın önceki günkü tahminini ikiye katlıyor.
Polonya-Ukrayna sınırındaki araç hattı 14 kilometreye kadar uzadı ve kaçanlar gece boyunca dondurucu soğuklarda uzun süre beklemek zorunda kaldı.
Polonyalı yetkililere göre, 100 binden fazla insan yalnızca Polonya'ya geçti. Macar yetkililere göre, yalnızca Cumartesi günü 23 binden fazla mülteci Macaristan'a girdi.
Bir grup cesur erkek ve kadın, Ukrayna'yı savunmak için evlerine yöneldi. Güney Polonya'daki bir sınır kapısında aralarında Avrupa'da çalışan ve savaşmak için Ukrayna'ya dönmek isteyen onlarca kişi vardı.
Dünya Rusya'yı cezalandırmak için harekete geçti
Ekonomik yaptırımların ardından Avrupa Birliği, hava sahasını Rus havayollarına kapatmayı ve Ukrayna'ya gönderilecek silahlar ve işgal hakkında dezenformasyon yapan Kremlin yanlısı medya kuruluşlarına yüz milyonlarca euro ceza vermeyi kabul etti.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, komisyonun "ilk defa" saldırı altındaki bir üçüncü taraf ülkeye silah alımı ve teslimatını finanse etmek istediğini söyledi.
AB dış politika sorumlusu Josep Borrell, bloğun 27 dışişleri bakanının Ukrayna'ya eşi görülmemiş desteğe yeşil ışık yaktığını ve bu eylemlerin birkaç saat içinde yürürlüğe gireceğini söyledi.
Japonya, önde gelen Rus bankalarını SWIFT uluslararası finansal mesajlaşma sisteminden çıkarmak için ABD ve Avrupa ülkelerine katıldı. Japonya ayrıca Ukrayna'ya 100 milyon dolarlık acil insani yardım göndereceğini duyurdu.
Ve petrol devi BP Pazar günü yaptığı açıklamada, devlete ait bir Rus petrol ve gaz şirketi olan Rosneft ile bağlarını kestiğini söyledi. Bu, BP'nin Rosneft'teki hissesinden çıkması ve BP yetkililerinin Rus şirketinin yönetim kurulundaki görevlerinden istifa etmesi anlamına geliyor.
Rusya'da derinleşen mali kriz
Rus ekonomisine verilen ilk ekonomik hasarın önemli olduğuna dair bazı erken işaretler vardı.
Batılı ülkelerin Rus bankalarını SWIFT küresel ödeme sisteminden bloke etmelerinin ardından, ruble pazartesi günü ABD doları karşısında düştü.
Rusya'dan gelen videolar, uzun kuyruklar halinde Rusların ATM'lerden nakit çekmeye çalıştığını gösterirken, Rusya Merkez Bankası banka sakinlik çağrısında bulunan bir bildiri yayınladı.
Analistler, Rusya'nın finansal sistemini korumak için bazı banka şubelerini geçici olarak kapatmak veya ulusal bir resmi tatil ilan etmek zorunda kalabileceğini söyledi.
Columbia Üniversitesi'nde tarih profesörü ve Avrupa Enstitüsü Direktörü Adam Tooze, "Eğer tam ölçekli bir bankacılık paniği varsa, bu başlı başına bir krizin itici gücüdür" dedi. “Rus genel nüfusunun dolara hücum etmesi, işleri tamamen yeni bir mali savaş alanına sürüklüyor.”
Stingerler Ukrayna'ya gidiyor
ABD, karadan havaya stinger füzelerinin Ukrayna'ya doğrudan teslimatını onayladı. Karar, isminin açıklanmaması koşuluyla konuşan ABD'li yetkililer tarafından doğrulandı. Stingerler helikopterleri ve diğer uçakları vurmak için kullanılabilecek.
Karar, Almanya'nın Ukrayna'ya 500 Stinger füzesi, diğer silah ve malzeme göndereceğini açıklamasının hemen ardından geldi.
Baltık ülkeleri de Ocak ayından bu yana Ukrayna'ya Stinger sağlıyor.
Almanya Cumartesi günü ayrıca Hollanda'dan sevk edilmesini onayladığı 400 Alman yapımı tanksavar silahına ek olarak 1000 adet tanksavar silahı göndereceğini duyurdu.
ABD'den Stinger'lar, Ukrayna'ya tank karşıtı silahlar, vücut zırhı ve küçük silahları da içerecek olan ek 350 milyon dolarlık askeri yardımın bir parçası.
Borrell, Avrupa ülkelerinin de Ukrayna'ya savaş uçağı tedarik edeceğini söyledi.
NATO üyesi olmayan iki üye de askeri malzeme gönderiyordu. İsveç Pazar günü 5 bin tanksavar silahı, 5 bin kask, 5 bin vücut zırhı göndereceğini, Finlandiya ise iki acil tıbbi bakım istasyonu için 2 bin kask, 2 bin kurşun geçirmez yelek, 100 sedye ve ekipman göndereceğini söyledi.
Rusya'da 'savaş karşıtı' protestolar
Polisin baskılarına karşı çıkan göstericiler, Moskova'dan Sibirya'nın şehir merkezlerinde “Savaşa hayır!” sloganları attı.
Yüzlerce kişinin şehir merkezinde toplandığı St. Petersburg'da, gösteri barışçıl olmasına rağmen, polis protestocuları gözaltına aldı.
45 şehirde en az bin 474 Rus savaş karşıtı gösteriler nedeniyle gözaltına alındı ve son birkaç gün içinde gözaltına alınanların toplamı 5 binin üzerine çıktı.
St. Petersburg'daki mitinge katılan 48 yaşındaki Dmitry Maltsev, Associated Press'e verdiği demeçte, "İki oğlum var ve onları o kanlı canavara vermek istemiyorum. Savaş hepimiz için bir trajedidir."
Ülkenin en önde gelen insan hakları grubuna göre Pazar günü 500'den fazla kişinin gözaltına alındığı Belarus'ta da protestolar düzenlendi. Viasna insan hakları merkezi, başkent Minsk de dahil olmak üzere en az 12 şehirde gösteriler düzenlendiğini söyledi. Göstericiler, Ukrayna Büyükelçiliği önünde büyüyen bir yığının üzerine çiçekler yerleştirdi.
Rusya askeri kayıp veriyor
Rus ordusu, Ukrayna'da bir rakam vermeden kayıplara uğradığını kabul etti. Rusya Savunma Bakanlığı sözcüsü Tümgeneral İgor Konaşenkov, "Yoldaşlarımız arasında ölü ve yaralılar var" dedi.
Savaşta her iki taraf da diğer tarafa verilen zayiat ve askeri hasar hakkında iddialarda bulundu, ancak rakamlar doğrulanmadı. Konashenkov'un açıklaması, Rus askeri yetkilileri tarafından kendi birliklerinde herhangi bir kayıp olduğunu kabul eden ilk açıklama oldu.
Ukrayna sivil ölümleri bildirdi ve yapılan açıklamada, 14'ü çocuk olmak üzere 352 kişinin öldüğünü söyledi.
Birleşmiş Milletler toplanıyor
BM'nin iki büyük organı 193 ulustan oluşan Genel Kurul ve daha güçlü 15 üyeli Güvenlik Konseyi pazartesi günü Rusya'nın Ukrayna'ya saldırıları konusunda toplantılar düzenledi.
Güvenlik Konseyi, Genel Kurul'un on yıllardır ilk acil oturumu için yeşil ışık yaktı.
4.1ºC
Ankara
