Rusya'dan marka göçü başladı: Uslanıncaya kadar cezalandırma

Kendisini fast food mağazasının kapısına zincirleyenler, sosyal medyaya giremeyeceği için ağlayan fenomenler, son telefonu alamadı diye üzülenler...

Bunlar ilk bakışta garip gelebilir ancak bu durum Rusya'dan başlayan marka göçünün ilk yansımaları.

Rusya'da hamburgerler karaborsaya düştü

"Tam bir cezalandırma söz konusu"

İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yunus Kaya, global ölçekli birçok markanın Rusya'dan çekilme kararı almasına ilişkin, "Tam bir cezalandırma söz konusu. Çünkü çok alıştığı bir hayatı bir anda çekip alıyorlar bireylerden. Yani sen git, bizimle oynama, köşede bekle uslanıncaya kadar gibi bir cezalandırma söz konusu" dedi.

Rusya'ya yönelik yaptırımlar her geçen gün artıyor. En çok konuşulanlar ise ekonomi temelli yaptırımlar ve global markaların Rusya pazarından çıkması ise ticari olarak verilebilecek zor kararlardan.

Rusya genelinde bir marka göçü var

Beyket Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Murat Ferman ise şu değerlendirmeyi yaptı:

"Şunu belirtelim ki bütün markalar, dünya markaları bir ve beraber olarak bu operasyon katılmadılar. Birçok dünya markası ancak çok ağır kamuoyu baskısı ve belki perde arkasında kendi hükümetlerinin baskıları çerçevesinde bu kervana katıldılar."

Rusya genelinde adeta bir marka göçü var. Dünyaca ünlü kahve zincirleri, yapı marketler, fast food restoranlar kapılarına bir bir kilit vurdu.

Markalardan ardı ardına Ukrayna'daki Rus saldırılarına tepki

"Sadece bir ürünü satmıyor bir hayat veya yaşam biçimini de satıyor"

Marka göçüne gelen toplumsal tepkilerse dikkat çekiciydi. Bu durum da marka bağımlılığının tarihsel süreçte ne denli büyüdüğünü gösterdi.

Prof. Dr. Kaya, "Sadece bir ürünü satmıyor aslında bir hayat veya yaşam biçimini de satıyor. Bu bağlamda marka üründen çok daha fazla, çok daha büyük bir şey. Gündelik hayatın önemli bir parçası. Tabii Batı dışındaki ülkeler için statü sembolü de. Yani  burada bu tüketimler üzerinden Batı'ya gitmeden birazcık Batılı oluyorsunuz. Bu bir anda elinizden alındığında sudan çıkmış balığa dönüyorsunuz" ifadelerini kullandı.

Rus gençleri alıştıkları yaşam tarzından koparılma ihtimaliyle karşı karşıya

Rusya, tarih boyunca kısmen kapalı bir yapıdaydı.

Sovyetlerin dağılması ve 1990'lı yılların sonunda ise küreselleşmenin hız kazanmasıyla daha açık bir toplum haline geldi ve tüm dünyada yaşanan markalaşma Rus toplumunu da etkisi altına aldı.

Zelenskiy: Rusya 90'lı yıllara geri dönecek

1990'lı yıllarda doğan gençler büyük markaların etkisinde olan bir dünyaya gözlerini açtı. Kendisinden binlerce kilometre uzaktaki akranıyla aynı marka kıyafeti giydi ve aynı marka cep telefonunu kullandı. Rus gençleri ise yaptırımlar nedeniyle alıştıkları bu yaşam tarzından koparılma ihtimaliyle karşı karşıya.

"Ciddi bir bireysel memnuniyetsizlik oluştu"

Prof. Dr. Yunus Kaya değerlendirmelerine şu sözlerle devam etti:

"Özellikle 90 sonrası doğmuş, hele 2000 sonrası doğmuş gençler açısından Rusya'da çok önemli bir etkisi olacak bence. Ha ne derler? İnsanların aç kalması gibi bir etkisi söz konusu değil. Ama bir anda ciddi bir bireysel memnuniyetsizlik oluşturmuş gibi duruyor. Daha da oluşturacaktır."

Rusya'nın yaşanan marka göçüne karşı nasıl bir strateji uygulayacağı henüz bilinmiyor. Fakat kısa sürede göçen markaların birebir ikame edilmesi mümkün değil.

Inditex Rusya'daki 502 mağazasını geçici kapatma kararı aldı

Prof. Dr. Murat Ferman,  "O kadar büyük markalardan, o kadar kendi kültürünü, kendi metini, kendi hikayesini yaratmış markalardan bahsediyoruz ki yüz yılı aşkın iki yüz yıllık, üç yüz yıllık markalar. Bu markaların, bırakınız Rusya tarafından herhangi bir ülke tarafından ikame edilmesi çok kolay değil" dedi.

Rus toplumuna etkileri ise zaman içinde ortaya çıkacak

Prof. Dr. Yunus Kaya ise, "Bunlar aynı zamanda bir imkan belli bir bilinç de oluşturabiliyor, bir tepki de oluşturabiliyor. Ama hani bugünden yarına hemen kendi formlarımızı kurduk ve yeni kendi kültürümüz koyduk demek çok mümkün değil" şeklinde konuştu.

Özellikle global birer marka olan sosyal medya mecralarının birebir ikamesi, yapısı gereği imkansız.

Prof. Dr. Kaya,  "Yeni bir şey üreteceksiniz. Bunu popülerleştireceksiniz. Ve yani erken girenin önden gelenin şahsı olduğu bir yapı. Yani böyle demokratik her isteyenin istediğini yapabileceği bir sanal alem, sanal dünya söz konusu değil. Burada o yüzden hani bir anda bunlardan kesildiğinizde ve kendi kendinize var olmaya çalıştığınızda önünüzde çok uzun bir yol ve bariyerler var" değerlendirmelerini yaptı.

Marka göçünün Rus toplumuna etkilerini ise zaman gösterecek.