Savaşta yeni dönem: İyi bir bilgisayar oyuncusu, savaşçı da olabilir mi?

Koltuğuna oturdun, savaş oyununu açtın, konsolunu ya da klavyeni önüne aldın ve play tuşuna bastın. Artık o sahadasın. Ölüm tehliken yok, yaralanmayacaksın veya diğer insanların hayatına karşı bir sorumluluğun yok. Bahsettiğimiz kişi bir oyuncu mu yoksa bir savaşçı mı?

Dijital çağın getirdirdiği birçok tartışmadan biri de işte bu 'savaşın dijitalleşmesi'… Fakat sadece oyunlarda değil, sahada yapılan savaşlar da hiç olmadığı kadar bireyden kopuk yapılıyor. Yapay zekanın kullanılmasıyla insansız hava araçları zafer kazanmak için çok kritik görevler üsleniyor. Öyle ki, karşı tarafa yapılacak özel bir hamle büyük kayıplar verdirebiliyor.

[Gönüllü Ukrayna askerleri eğitim görüyor, Fotoğraf: AA]

Peki, tüm bunlara bakıp askerlerin oyunculardan seçilebileceğini söyleyebilir miyiz? Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov, bu soruya olumlu yanıt vermese de ortaya koyduğu örnek yeni bir tartışmayı başlattı.

Reznikov, bir söyleşisinde bilgisayar oyunu oynayan bazı Ukraynalıların göreve gittiğini ve Ruslara karşı kritik bir operasyonu başardıklarından bahsetti. Bu açıklamalardan sonra iki farklı yorum gündeme geldi. Bunlardan biri “bilgisayar oyunları gerçek bir savaşa hazırlayabilir nitelikte mi?” olurken diğeri ise “Reznikov bu açıklamalarla Ukraynalıları savaşmaları için cesaretlendiriyor mu?” sorusu oldu.

[Bir yıldır devam eden Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle aylardır cephede görevli Ukraynalı keskin nişancılar, cephede olmadıkları günlerde de yoğun silah atış eğitiminden geçiyor]

Bu soruları ve yeni savaş dönemini istihbarat alanında çalışmaları bulanan Tolga Ökten, TRT Haber’e değerlendirdi.

“Oyunlar katalizör etkisinde”

“Bilgisayar oyunları ile silahlı çatışmalar arasında ilişki kurulması yeni bir durum değil” diyerek sözlerine başlayan Ökten, bir örnekle devam ediyor:

“Özellikle yoğun şiddet içeren video oyunlarının ve bunların oynandığı sohbet odalarının gençlerin radikalleşmesinde ve örgütsel faaliyete katılmasında katalizör olduğuna dair görüşler bulunmakta.”

“Reznikov da oyunla savaş arasında bağlantı olmadığını biliyor"

Bilgisayar oyunlarının özellikle gençler üzerindeki etkisi büyük. Ancak teknolojinin askeri eğitimlerde kullanıldığı da bir gerçek. Ökten de “Sanal gerçeklik ve simülatörlerin askeri eğitimlerde yoğun olarak kullanıldığı biliniyor” diyor ve ekliyor:

“Ancak masa başında oynanan video oyunlarıyla gerçek savaş koşulları arasında bağ kurmak çok da doğru değil. Büyük ihtimalle Reznikov da bilgisayar oyunuyla gerçek savaş arasında bağlantı olmadığını biliyor.”

Ökten, farklı bir noktadan da Reznikov’un konuşmasını açıklıyor ve “Belki de 'Rusya’nın savaş makinasını, savaşmayı bilgisayar başında öğrenen çocuklarla durdurduk' mesajı vermek istiyor” diyor.

Savaş bir konsol oyunu mu?

Diğer taraftan Tolga Ökten, Reznikov’un farkında olmadan savaş araştırmalarında önemli bir yeri bulunan savaşın bir gösteri ya da konsol oyunu haline gelmesi görüşünü akıllara getirdiğini de söylüyor.

“Bu görüşe göre, akıllı mühimmatlar, insansız platformlar ve ağ merkezli komutaya dayalı bu yeni modelin, savaşların uzaktan yürütülen bir oyuna dönüştüğü savunulmakta. Buna göre, teknoloji sadece savaşın karakterini oluşturan taktikleri değil, doğasında bulunan belirsizlikler ve aksaklıklar ile karşılıklı şiddet haline vurgu yapan düello halini de ortadan kaldırdı.”

“Ölen ile öldüren arasındaki mesafe hiç bu kadar uzak olmamıştı”

Artık savaşlar uzaktan yönlendirilen araçlarla da yapılıyor. Ancak bu yine de savaşın sahada kazanılmadığını göstermiyor. Zira, askerler yine sahada yine düşmanla yüz yüze savaşıyor. Ökten, “Post heroic” olarak adlandırılan bu yeni dönemde "Askerlik mesleği ve savaşlar toplumsal hayatın bir parçası olmaktan giderek çıkıyor" diyor.

Öyle ki, Ökten “Ölen ile öldüren arasındaki mesafe tarihte hiç bu kadar uzak olmamıştı ve bu durum sadece askerlik mesleğini değil toplumsal yapıyı da etkiledi” diye ekliyor.

[Ukraynalı topçu birlikleri, Fotoğraf: AA]

“Zafer hala piyadenin süngüsünün ucunda”

Savaşlar her ne kadar dijitalleşiyor iddiası birçok doğru noktaya işaret etse de Ukrayna Savaşı savaşın zorlu yüzünü bize bir kez daha gösterdi. Ökten’e göre ise doğru strateji ve uygulamalar hala oldukça önemli...

“Savaş hala göklerden yere indirilebiliyor ve insan boyutunu denkleme dahil ediyor. 21. yüzyılda yaşanan birçok çatışmada görülüyor ki zafer hala piyadenin süngüsünün ucunda yer alıyor.”

“Ukrayna’nın başarısı video oyunu oynayan çocuklarda değil”

Ökten sözlerini “Ukrayna’nın Rus saldırısını durdurmadaki başarısını video oynayan çocuklarda değil; askeri strateji ve taktik, doğru diplomasi ve siyasi liderlik ile toplumsal seviyede gösterilen dayanışma ve fedakarlıkta aramak çok daha doğru” diyerek bitiriyor.