Libya'daki toplu mezarların adresi Terhune'de her gün yeni bir yara var. Ulusal Mutabakat Hükümetinin Haziran 2020'de Darbeci General Halife Hafter yanlısı milislerden kurtardığı kentte toplu mezar arama ve tespit çalışmaları hala devam ediyor.
Trablus'un 90 kilometre güneyindeki şehirde bulunan cenazelerin sayısı gün geçtikçe artıyor.
Kayıp Cenazeleri Arama İşleri Sorumlusu Mahmud Tevfik, bugüne kadar Terhune'de 27 toplu mezarda yaklaşık 140 vaka tespit ettiklerini açıkladı.
[Kayıp Cenazeleri Arama İşlerinden Sorumlu Mahmud Tevfik. Fotoğraf: TRT Arabi]
TRT Arabi'ye konuşan Tevfik, "Bu cesetlerin bir kısmı bütün bulunurken, bir kısmı eksik ve parçalı bir şekilde" diyor.
Aralarında kadın ve çocukların da olduğu, çoğu sivillere ait cesetlerin bir kısmı işkence izleri taşıyor.
Adalet Bakanlığı kimliği henüz tespit edilemeyen cenazelerle ilgili süreci hızlandırmak için cenazelerin üzerinden çıkan kişisel eşyalarla sergi açarak, ailelerin kayıplarını tespit etmesi için bir kapı araladı.
[Adalet Bakanlığı, Cenazelerin üzerinden çıkan kişisel eşyaları sergiledi. Fotoğraf: TRT Arabi]
Üç kız kardeşi infaz ettiler
Rima, Havva ve Leyla, cesetleri toplu mezarlardan bulunan üç kız kardeş. Evlerine düzenlenen baskın sırasında öldürülen kardeşlerin cenazeleri bu sergi sayesinde tespit edilebildi. Ailenin kayıp olan diğer iki bireyinin izi ise henüz bulunamadı.
Üç kardeşin yakını Ezhar Haruda, ailenin yaşadıklarını anlatırken, Hafter yanlısı milislerin işledikleri savaş suçlarını gözler önüne seriyor:
[Ezhar Haruda, ailenin yaşadıklarını TRT Arabi'ye anlattı. ]
"Rima hamileydi. Yanına gelip direkt kafasına bir el sıktılar. Leyla bunu görünce bağırmaya başladı ve Rima'ya doğru koştu. Bu sefer Leyla'yı da hem kafasından hem kolundan vurdular. İkisi aynı yerde can verdi. Havva'yı ise götürüp ayrı öldürdüler. Kendini savunmaya çalışıyordu. Kardeşlerimi öldürdüğünüz gibi beni de mi öldüreceksiniz dedi onlara. Onu kalbinden vurdular. Sergideki resimlerde zaten kalpten vurulduğu açıkça görülebiliyordu."
Libyalı yetkililer, ilgili makamlara toplamda 400'e yakın kayıp ihbarı yapıldığını belirtiyor. Bu, ceset sayılarının artabileceğine işaret ediyor.
DNA testlerinden sonra cenazeler yakınlarına teslim ediliyor
Bulunan cenazeler, DNA testlerinin tamamlanmasından sonra ailelere teslim ediliyor. Cenaze namazından sonra defin işlemleri tamamlanıyor.
Libya Temsilciler Meclisi Üyesi Ebu Bekir Said yapılan insan hakları ihlallerin faillerinin bulunması için hem hükümete hem de uluslararası topluma seslendi.
[Libya Temsilciler Meclisi Üyesi Ebu Bekir Said. Fotoğraf: TRT Arabi]
TRT Arabi'ye konuşan Said adaletin yerine getirilmesinin önemini şu sözlerle vurguladı:
"Suçluların yargı önüne çıkarılması toplumsal uzlaşı için şart"
"Devlete ve uluslararası topluma sivillerin korunması konusunda büyük sorumluluk düşüyor. Suçluların bulunması ve yargı önüne çıkarılması gerek.Toplumsal uzlaşı bizim için adaletin yerini bulması, mağdurların zararlarının tazmin edilmesi ve suçluların hak ettikleri cezayı alması demek."
Terhune'deki insan hakları ihlallerinin boyutu, Uluslararası Ceza Mahkemesini de harekete geçirdi.
Mahkeme, işlenen suçları araştırmak ve görgü tanıklarının ifadelerini almak üzere ülkeye iki komisyon gönderdi.
[Fotoğraf: TRT Arabi]
Savaşın mağdurları ise suçluların adalet önünde hak ettikleri cezayı alıncaya dek girişimlerinin devam edeceğini belirtiyor.
Muhabir: Ziyad Haccaci / TRT Arabi
2.8ºC
Ankara
