Tony Blair geri mi dönüyor?

İngiltere’de, normal şartlar altında genel seçim en geç Ocak 2025’te yapılacak.

Ülkede Muhafazakar Parti iktidardayken, İşçi Partisi’nin seçim öncesi durumuna ve Tony Blair ismine dair ipuçları basında yer aldı.

Haberlerin referansı, ağırlıkla Eski Başbakanın İşçi Partisi lideri Keir Starmer ile yakınlaşması oldu. İkili, geçen ay Tony Blair Küresel Değişim Enstitüsü tarafından düzenlenen konferansta birlikte görüntü verdiler.

Starmer’ın çizdiği “Blair ile” imajının, İşçi Partisi’nin merkeze kaymasını vurgulayan siyasi bir mesaj taşıdığı yorumu yapıldı. Öte yandan, 70 yaşındaki Blair’ın iletişim yetenekleri ve görece “karizmatik” baskınlığına dikkat çekildi.

[Blair (solda), Starmer (ortada) | Fotoğraf: Reuters]

Londra merkezli İşletme Enstitüsü’nden Jill Rutter, Blair’ın İngiliz siyasetine “büyük bir oyuncu” olarak geri dönmek istediğini belirterek buna imkan sağlamaya hazır görünen ilk liderin ise Starmer olduğunu ifade etti.

İngiliz yayın organlarından Daily Mail “Tony Blair hala bir Başbakan gibi çalışıyor” başlığını atarken The Telegraph, "Tony Blair tekrar İngiltere'yi yönetmeye hazırlanıyor -ve Starmer ona izin verebilir” dedi.

Peki, Başbakanlık sürecinde Irak'ın işgaline verdiği destekle hafızalarda yer edinen ve koltuktan ayrılmasını müteakip yürüttüğü "danışmanlık" faaliyetleriyle gündeme gelen Tony Blair kimdir, neler yapmıştır?

Edinburg'da 1953 yılında doğan Blair, Oxford Üniversitesi'nde hukuk okudu ve avukat oldu.

1975 yılında İşçi Partisi'ne katıldı. 1992'de partisinin Gölge İçişleri Bakanı oldu.

1997-2007 yılları arasında İngiltere Başbakanlığını yürüttü.

Başbakanlığının erken döneminde, İrlanda Cumhuriyet Ordusu (İRA) ile silahsızlanma ve barış süreciyle ilgili "gizli görüşmeler" yaptı. Yıllar sonraki beyanatında, o dönem şüpheli IRA kaçaklarının polis tarafından aranmadıklarını söyleyen mektupların gönderilmesine izin vermeseydi Kuzey İrlanda barış sürecinin çökebileceğini belirtecekti.

[Görsel: BBC ]

11 Eylül saldırılarının ardından, 2001'de Afganistan'da, 2003 yılında ise Irak'ta ABD işgalini destekleyerek dönemin ABD Başkanı Bush'un yanında yer aldı.

Irak'ın işgaline dair yapılan soruşturmanın bulguları 2016'da, Chilcot Raporu'nda yer aldı. Bu sonuçlar aynı zamanda Blair'ın en fazla eleştirildiği sürece ışık tutmuş oldu. İlgili soruşturmanın komisyon başkanı, Irak'ın o dönemde esasen tehdit oluşturmadığına, Blair'ın Bush'a işgal öncesi koşulsuz destek sunduğuna dair bulguları kamuoyuyla paylaştı.

[Eski ABD Başkanı Bush (solda) ve Blair | Fotoğraf: Reuters]

İngiliz hükümet kaynaklarına göre 2006 İsrail-Lübnan savaşında "İsrail'i eleştirme konusundaki isteksizliği" ve Bush'a süregelen desteği nedeniyle büyük tepki toplayan Blair, Haziran 2007'de istifa etti.

Başbakanlıktan istifasının ardından, aynı yıl Blair; ABD, AB, Rusya ve BM tarafından Orta Doğu özel temsilciliğine seçildi; bu görevi ise 2015 yılında sona erdi.

"Danışmanlık hizmetleri"

Tony Blair, Başbakanlığının sonrasında ayrıca stratejik danışmanlık şirketi "Tony Blair Associates"i kurdu. Şirketin elde ettiği kar, -Blair'ın deyimiyle- Blair'ın inanç, Afrika ve iklim değişikliği konularındaki çalışmalarını destekledi. Eski Başbakan, 2016 yılında ise "kar amacı gütmeyen" işlere odaklanacağını belirterek ticari girişimlerinin çoğunu sonlandırdığını duyurdu.

2016 Aralık'ta Tony Blair, dünyanın dört bir yanındaki politikacılara ve hükümetlere "düşünce liderliği" sağlamak için bir enstitü kurduğunu açıkladı.

"Yeni popülizm"in karşısında olacağını belirttiği bu enstitünün ismi ise Tony Blair Küresel Değişim Enstitüsü oldu.

Enstitü'de hala faaliyetlerini sürdüren Blair, kuruluş açıklamasında politikanın ön saflarına dönmeyeceğini vurgulamıştı. Gelinen noktada ise yine aynı kuruluşta, "Britanyanın Geleceği" projesi kapsamında İşçi Partisi lideriyle yaptığı görüşme, Blair'ın uzunca bir aradan sonra aktif siyasette yer alabileceği düşüncesini kuvvetlendirdi.