Ülke profili: Moldova

Moldova, ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalı olan Avrupa'nın en fakir ülkelerinden biri.

Kişi başına düşen Gayri safi yurt içi hasıla açısından Avrupa'nın en yoksul ikinci ülkesi.

Nispeten yüksek bir İnsani Gelişme Endeksi'ne sahip olmasına rağmen, Avrupa'daki en düşük sırada, dünyada 90'ıncı sırada yer alıyor.

Moldova'nın künyesi ise şu şekilde:

Moldova nerede?

33,851 kilometre karelik alanıyla dünyada 140'ıncı sırada bulunan Moldova Cumhuriyeti, Romanya ile 450 kilometre, Ukrayna ile ise 940 kilometrelik bir kara sınırına sahip.

Doğu Avrupa’da yer alan ve denize kıyısı bulunmayan Moldova’nın batısında Romanya, kuzey, güney ve doğusunda Ukrayna bulunuyor.

Batı sınırı Prut Nehri kıyısınca oluşan Moldova nüfusunun büyük bölümü Dinyester ve Prut Nehirleri arasındaki bölgede yaşıyor.

Doğu sınırını oluşturan Prut Nehri Karadenize’e dökülmeden önce Tuna Nehri’nin bir kolunu oluşturuyor.

Medya profili

Moldova'da İnternet, televizyondan sonra en önemli ikinci haber kaynağı. Moldovalıların yaklaşık yüzde 70'i çevrimiçi.

En iyi sosyal ağ Rusya'nın Odnoklassniki'si ve onu Facebook takip ediyor.

Medyada Rusya yanlısı ve Batı yanlısı kamplar arasındaki siyasi savaşlar oynanıyor.

[Fotoğraf: Reuters]

Siyasi yapı ve Transdinyester Bölgesi sorunu

1991 yılında Sovyetler Birliği’nin çöküşü sonrasında Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’yle aynı sınırlar dahilinde bağımsızlığını ilan etti.

Dinyester nehrinin doğu kıyısındaki hatta uluslararası tanınırlık sağlayan Transdinyester Özerk bölgesi 1990 yılında defacto bağımsızlık ilan etti ve özerk yönetim altında devletle bağlarını koruyor.

Uluslararası hukuk çerçevesinde Moldova Cumhuriyeti toprakları olarak kabul
edilmesine rağmen, bugün itibariyle Dinyester Nehri’nin doğusunda kalan ve Transdinyester Bölgesi olarak adlandırılan 4 bin 163 kilometrekarelik coğrafya, Moldova Hükümetinin otoritesi altında bulunmuyor.

Transdinyester Bölgesi, Moldova Cumhuriyeti ile arasında yaşanan sorunlar
neticesinde yaşanan iç savaşın ardından bağımsızlığını ilan etti.

Fiili olarak kendisine ait Merkez Bankası, para birimi ve sınırları olan bir bölge.

[Fotoğraf: Reuters]

Nüfus ve İstihdam

Moldova’nın toplam nüfusu 3,56 milyon.

Nüfusun yüzde 78.2'si Moldovalı, yüzde 8.4'si Ukraynalı, yüzde 5,8'i Rus, yüzde 4,4’ü Gagavuz, yüzde 1,9’u Bulgar ve yüzde 1,3’ü diğer milletlerden oluşuyor.

En büyük şehirleri başkent Chisinau (Kişinev) (664 bin 700), Tiraspol (148 bin 900), Beltsy (144 bin).

Ülkenin şehirleşme oranı yüzde 47 civarında.

Moldova tarihinin kritik yılları

1924 - Moldova Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Ukrayna'da Dinyester Nehri'nin doğusunda kuruldu.

1940 - Rusya, Romanya'dan Besarabya'yı ilhak etti ve onu Moldova Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin çoğuyla birleştirerek Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ni kurdu.

1991 - Moldova bağımsızlığını ilan etti. Sovyetler Birliği'nin halefi olan Bağımsız Devletler Topluluğu'na katıldı.

2001 - Seçimlerde Vladimir Voronin liderliğindeki komünistler oyların yüzde 50'den fazlasını alarak kazandı.

2014 - Moldova, Avrupa Birliği ile ortaklık anlaşması imzaladı ve Rusya'nın ülkenin tarımsal ürünlerine ithalat kısıtlamaları getirmesini istedi.

2015 - Ulusal Banka, bankacılık sisteminden 1 milyar dolarlık zimmete geçirme konusunda resmi eylemsizliği ortaya çıkararak büyük bir siyasi krize ve kredi sıkışıklığına yol açtı.

[Fotoğraf: AFP]

Doğal Kaynaklar ve Rusya'ya bağımlılık

Moldova’nın bölge ülkeleriyle kıyaslandığında oldukça küçük ve sınırlı bir madencilik sektörü var. Sektör genel anlamda endüstriyel mineral ürünler ile çimento, kil, alçı taşı, sanayi kumu, kireç taşı, çakıl gibi ürünler etrafında oluşuyor.

Ülkede doğal kaynaklar bakımından yaşanan eksiklik bölge ülkeleriyle arasında önemli bir fark oluşturuyor.

Moldova, Kömür, doğalgaz, petrol gibi kaynaklar bakımından büyük oranda Rusya
Federasyonu’ndan yapılan ithalata bağımlı bir konumda bulunuyor.

Ülke ekonomisi genel anlamda tarıma dayanıyor. Özellikle meyve sebze üretimi, şarap ve alkollü içkiler ile tütün üretimi ülke ekonomisinde önemli bir yer teşkil ediyor.

Moldova ekonomisindeki en ciddi eksiklik enerji kaynaklarının neredeyse tamamının ithal etmek zorunda olması.

Özellikle Rusya’ya olan enerji bağımlılığı dış ticaret açığını ciddi oranda
arttırıyor.

Türkiye ile ekonomik ilişkiler

Türkiye ile Moldova’ nın Ekonomik ve Ticari ilişkileri gerek ülkedeki Türk yatırımları, gerekse iki ülke arasındaki gün geçtikçe artan ticaret hacmi ile büyümeye devam ediyor.

2020 yılında Moldova’ ya ihracat bir önceki yıla göre yüzde 2,3 oranında azaldı ve 335 milyon dolar oldu.

2020 yılında ülkenin Türkiye'nin topram ihracatındaki payı yüzde 0,20 ile 77'nci
sırada.

2020 yılında Moldova ile ticarette Türkiye’nin 154 milyon dolar dış ticaret fazlası verdiği gözlendi.

Grafik: Hafize Yurt Ateş / TRT Haber