Yakın tarihin "patlatılan" barajları

Ukrayna'nın Herson bölgesinde, Rus güçlerinin kontrolü altındaki Kakhovka Barajı'na saldırı düzenlendi.

Kiev ve Moskova, bu olayda birbirlerini suçladı.

Öyle ki Ukrayna, saldırıyı kendi altyapısına düzenlenmiş bir "terör eylemi" olarak nitelendirirken Rusya bunun Kiev'in bir sabotajı olduğunu öne sürdü.

[Fotoğraf: Reuters]

Barajın yıkılmasının binlerce kişiye tehdit oluşturduğu belirtilirken 150 kilometre mesafedeki Zaporijya Nükleer Santrali'nin güvenliği de tartışma konusu oldu. Reaktörlerin soğutulmasına dair endişeler gündeme geldi.

Ancak Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, şu aşamada Zaporijya için nükleer bir riskin bulunmadığını bildirerek soğutma için alternatif kaynakların bulunduğu duyurdu.

Ukrayna: Kahovka Barajı'nın vurulmasından sonra 24 yerleşim yeri su altında kaldı

Kakhovka Barajı'ndaki olay, barajların hedef alındığı önceki operasyonları da akıllara getirdi.

Dinyeper Barajı'nda Sovyet bombardımanı

Ruslar 1941 yılında -Dneprostroi enerji santralini besleyen- Zaporijya'daki Dinyeper Barajı'nı havaya uçurdu.

Sovyetlerin amacı, barajın ve sanayi merkezinin Nazi güçlerinin eline geçmesini engellemekti.

Operasyona dair açıklamada, "Almanların barajı ve makineleri kullanmalarına izin vermemek için her türlü önlem alındı." denildi.

Almanlar, bölgeyi ele geçirdikten sonra barajı kısmen yeniden inşa etti. İki yıl sonra Sovyet güçleri tarafından Ukrayna dışına itilen Nazi birlikleri ise barajı yeniden patlattı. 

Savaşın sonunda Sovyetler, barajı yeniden inşa etti. 

Chastise Operasyonu

İngiltere ordusu, 1943 yılında Alman sanayi merkezlerine su sağlayan Möhne, Eder, Sorpe ve Lister barajlarını hedef aldı.

Möhne ve Eder barajlarının hasar gördüğü saldırılarda İngiliz mühendis Barnes Wallis'in geliştirdiği "zıplayan bomba"lar kullanıldı.

[Fotoğraf: AP]

Almanlar barajları hızla tamir etse de saldırıların Alman endüstrisi ve sivil nüfus üzerinde etkisi büyük oldu.

Möhne ve Ruhr vadilerinde 11 fabrika yıkıldı, 114'i ağır hasar gördü. 25 otoyol ve demir yolu köprüsü yıkılırken bölge genelinde elektrik ve su tedarik sorunları yaşandı.

Möhne'deki selde 1294 kişi, Eder'de ise 47 kişi öldü. Almanlar bölgeye 10 bin ek asker görevlendirmek zorunda kaldı.  

[Möhne Barajı'nda oluşan hasar. 1943. | Fotoğraf: AP ]

Peruca Barajı

Hırvatistan Savaşı döneminde, 1993 yılında, Cetine Nehri üzerindeki Peruca Barajı'na Sırp kuvvetleri tarafından önceden yerleştirildiği iddia edilen bombalar patlatıldı.

Hasar gören barajdan çıkan su, enerji santraline ve akıntı yönündeki vadiye doldu ancak barajın tamamıyla yıkılmaması, büyük bir facianın önüne geçti.

Tüm bu yaşananlardan hareketle, barajların savaşlardaki stratejik rolü, zarar görmelerinden sonra oluşturdukları kayda değer etkileriyle de tescillenmiş durumda.

Kakhovka Barajı'ndaki yıkımın maddi ve söylem düzlemindeki sonuçlarının da Ukrayna-Rusya savaşının gidişatını etkileyeceği öngörülebilir.