Yemen'de bir yıl daha savaş ve insani krizle geçti

Uzun süredir yaşanan siyasi istikrarsızlık ve iç karışıklığın bedelini sivillerin ödediği Yemen'de, halk 2018'i de aşırı yoksulluk, kıtlık, salgın hastalıklar ve göçle mücadele ederek geçirdi.

• Yemen'in güneyinde yoğunlaşan çatışmalar halkı göçe zorluyor

İran destekli Husiler ile Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyonun desteklediği hükümet güçleri arasında çatışmaların yaşandığı Yemen'de savaşın bedelini halk ödüyor.

Dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer alan ülkede yaklaşık 4 yıl önce patlak veren iç savaşla büyüyen insani kriz 2018'de korkunç boyutlara ulaştı.

Milyonlarca Yemenli aç uyuyor

Birleşmiş Milletler (BM) İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Mark Lowcock, ekim ayında düzenlediği basın toplantısında, Yemen'de yaklaşık 14 milyon kişinin açlık mücadelesi verdiğini söyledi.

• BM Genel Sekreter Yardımcısı Lowcock: Yemen'de 20 milyon insan aç

Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin Ortadoğu'daki sözcüsü Sara ez-Zevkari ise kasım ayı sonlarında yaptığı açıklamada, 27 milyon nüfuslu ülkedeki 22 milyon Yemenlinin insani yardıma muhtaç olduğunu ve bunların büyük çoğunluğunun günde bir öğünle beslenebildiğini belirtti.

Zevkari, ülkede 4 yıldan beri devam eden iç savaş ve had safhaya ulaşan insani kriz sebebiyle milyonlarca Yemenlinin aç uyuduğunu ifade etti.

Hayatta kalmak için ağaç yaprakları yiyorlar

Yemen'de bulunan Ekonomik Araştırmalar ve Bilgi Merkezi tarafından iki ay önce yayımlanan raporda, insani yardım kuruluşlarının Yemen için 5 milyar dolardan fazla harcama yapmasına rağmen ülkeye gıda ve ilaç sağlamada yetersiz kalındığı ve insanların ağaç yaprakları yiyerek hayatta kalmaya çalıştıkları kaydedildi.

Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu (UNICEF) da yayımladığı raporlarda, açlık, difteri, kolera gibi tehditlere maruz kalan Yemenli çocukların acil insani yardıma ihtiyaçları olduğunu hatırlatıyor.

• UNICEF: Yemen'de 400 bin çocuk yetersiz beslenmeden her an ölebilir

UNICEF Yemen'de son üç buçuk yılda 6 binden fazla çocuğun yetersiz hijyen ve su eksikliği dolayısıyla sağlık sorunlarına maruz kaldığını belirtiyor.

BM verilerine göre, milyonlarca kişinin açlıkla mücadele ettiği Yemen'de her 10 dakikada 1 çocuk "önlenebilir nedenlerle" hayatını kaybediyor.

2,3 milyon Yemenli yerinden edildi

Yemen'de insani yardımların ulaştırılmasında en önemli noktalardan biri olan ve Kızıldeniz'in batısında yer alan Hudeyde Limanı'nın da içinde bulunduğu Hudeyde kenti de 2018'in ikinci yarısından itibaren uzun süre çatışmalara sahne oldu.

Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyonun desteklediği hükümet güçleri, Husilerin kontrolündeki Hudeyde Limanı'nı almak için haziran ayında askeri operasyon başlattı.

Hudeyde'deki savaş, şehirdeki yarım milyondan fazla insanın diğer şehirlere göç etmesine yol açtı.

BM İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Lowcock, 1 Aralık'ta yaptığı açıklamada, Yemen'deki çatışmalardan dolayı haziran ayından bu yana ülke genelinde 2,3 milyon kişinin yerinden edildiğini belirtti.

BM raporlarında, Yemen'de yaşanan bu olaylar "dünyanın en büyük insani felaketi" şeklinde tanımlanıyor ve burada insanların çok kötü koşullarla karşı karşıya olduğu belirtiliyor.

Afrikalı sığınmacılar ülkelerine geri gönderildi

Yemen'in yıllardır içinde bulunduğu krizden kendi vatandaşları kadar Afrika Boynuzu olarak isimlendirilen Etiyopya ve Somali gibi ülkelerden gelen sığınmacılar da etkileniyor.

Başta Suudi Arabistan olmak üzere Körfez ülkelerine geçmek isteyen Afrikalı göçmenlerin yöneldiği bir ülke olarak bilinen Yemen, Afrika Boynuzu ülkelerinden gelen binlerce insanı ülkesine geri gönderiyor.

Uluslararası Göç Örgütü, yıl başından kasım ayı sonuna kadarki süreçte 2 bin 300'den fazla Somalili mültecinin ülkelerine gönderildiğini belirtti.

BM verilerine göre, 2018 başından bu yana binden fazla Etiyopyalı göçmen de Yemen'in Hudeyde ve Aden limanları ile Sana Havalimanı üzerinden tahliye edildi.

2019: Zorluklar ve umutlar

BM, 4 Aralık'ta ise ilk kez Yemen'in 2019'da insani yardım ihtiyacında Suriye'yi aşacağını açıkladı.

Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi'nin raporunda, Yemen'in 2019'da insani yardım için 4 milyar dolardan fazla paraya ihtiyaç duyduğu, Suriye'de insani yardım için ise yaklaşık 3,5 milyar dolar destek gerektiği belirtildi.

İç savaşın başlangıcından bu yana en zor yılı geride bırakan Yemen'de 2019'a dair umutları yeşerten neredeyse tek gelişme önceki gün sona eren İsveç'teki görüşmeler oldu.

Yemen hükümeti ve Husi heyetinin katılımıyla BM himayesinde yürütülen görüşmeler sonunda taraflar, Hudeyde'de ateşkes konusunda anlaştı.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, anlaşma gereğince "BM'nin Hudeyde Limanı'nda lider rolünü" üstleneceğini, Yemen'e insani yardımların önünün açılacağını, böylelikle milyonlarca Yemenlinin yaşam şartlarının iyileştirileceğini bildirdi.

Taiz'deki durumun kolaylaştırılması için ayrıca ortak bir anlayışa ulaştıklarını aktaran Guterres, kentte "insani koridorun" açılacağına inandığını ifade etti.

Guterres, ocak ayında yapılması planlanan bir sonraki Yemen barış görüşmelerinde siyasi konulara ilişkin taslak çerçeve anlaşmasının müzakere edilmesi konusunda da taraflarla anlaşmaya vardıklarını, bunun barış sürecinde çok önemli bir adım olduğunu kaydetti.

Yemen'deki iç savaş

Yemen, yönetimde daha fazla söz sahibi olmak isteyen İran destekli Husiler'in 2014'ün son aylarında silah zoruyla hakimiyetini artırması ve başkent Sana'da hükümete darbe yapmasıyla şiddet sarmalına girdi.

Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyonun da Mart 2015'te Husilere karşı operasyon başlatmasıyla ülkedeki gerilim giderek arttı.

Dört yılı geride bırakan savaş, Yemen'in zayıf ekonomisini ve altyapısını yıkım seviyesine getirdi ve BM tarafından "dünyanın en büyük insani felaketi" şeklinde tanımlanan drama dönüştü.

Kaynak: AA