Yemen'de gizli hapishanelerde işkence iddiası

Associated Press (AP) ajansı,Yemen'in güneyinde Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) veya Yemen güçlerinin kullandığı 18 gizli hapishaneyi belgeledi.

Eski tutuklular, hapishanedekilerin aileleri, insan hakları savunucuları ve Yemenli askeri yetkililerin açıklamalarıyla belgelenen hapishanelerin tümü gizli tutuluyor. 2 yıldan uzun süredir isyancılarla iç savaşta BAE'den yardım alan Yemen hükümetinin söz konusu hapishaneler üzerinde kontrolü bulunmuyor.

El Kaide örgütü ile bağlantısı olduğu şüphesiyle gözaltına alınanlar, gizli hapishanelerde işkence ve insan hakları ihlallerine maruz kalıyor. Tutuklulara uygulanan işkenceler arasında şüphelinin şişe bağlanıp ateş içinde döndürülmesi de yer alıyor.

Gizli hapishaneler, askeri üslerin, limanların, bir havaalanının, özel villaların ve hatta bir gece kulubünün içinde yer alıyor. Bazı şüpheliler ise sorgulanmak üzere BAE'ye götürülüyor.

Adının açıklanmasını istemeyen üst düzey ABD savunma yetkilileri, ABD güçlerinin Yemen'deki bazı şüphelilerin sorgusuna katıldığını kabul etti. Üst düzey Amerikalı komutanların Yemen'de hapishanelerdeki işkence iddialarının farkında olduğuna işaret eden yetkililer, iddiaların araştırıldığını ve ABD askerlerinin katıldığı sorgulamalarda herhangi bir ihlal olayına rastlanmadığını söyledi.

ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü Dana White, AP'nin ulaştığı belgelerle ilgili olarak "Biz, her zaman en üst kişisel ve mesleğe uygun davranış standardına bağlı kaldık. Tüm ihsan hakları ihlallerini bildirmekle sorumluyuz, görmezden gelemeyiz." dedi.

BAE hükümeti ise iddiaları reddetti. Hükümetin AP'ye gönderdiği açıklamada, "Gizli gözaltı merkezleri yok ve tutuklulara sorguda işkence yapılmıyor." ifadesi kullanıldı.

Yaklaşık 2 bin kişi kayboldu

Savaşın vurduğu Yemen'deki avukatlar ve aileler, yaklaşık 2 bin erkeğin gizli hapishanelerde kaybolduğunu ileri sürüyor. Hapishanelerde oğullarını, kardeşlerini ve babalarını kaybedenler, her hafta protesto düzenliyor.

Daha önce söz konusu hapishanede tutulanlar, Mukalla kentindeki Riyan Havaalanı'nda bulunan gözaltı merkezinde üstlerine dışkı sürüldüğünü ve gözleri bağlanarak bu şekilde haftalarca bekletildiklerini anlattı.

Bu kişiler, dövüldüklerini, şişe bağlandıktan sonra ateş üstünde çevrildiklerini ve cinsel istismarlara maruz kaldıklarını söyledi.

Riyan'da 6 ay tutulan ve yeniden tutuklanma korkusuyla adının açıklanmasını istemeyen eski bir tutuklu, "Çığlıkları duyabiliyorduk. Her yer korkudan etkilenmişti. Neredeyse herkes hastaydı, geri kalanı da ölmek üzereydi. Şikayet eden doğrudan işkence odasına götürülüyordu." ifadelerini kullandı. Telle işkence gördüğünü dile getiren eski tutuklu, gardiyanların kendilerini metal konteynerlere doldurup altlarına ateş yaktığını söyledi.

AP'ye konuşan kaynaklar, sorguya katılan ABD yetkililerinin ihlallere karıştığına yönelik iddiada bulunmadı. Ancak BAE tarafından kurulan Yemen güvenlik gücü Hadramawt Elite'in adının açıklanmasını istemeyen bir üyesi, Amerikan güçlerinin işkenceler sırasında sadece birkaç metre uzakta olduğunu iddia etti.

Geçen yıla kadar Savunma Bakanlığında özel danışmanlık yapan New York Üniversitesi Hukuk Fakültesinden Ryan Goodman, işkenceyle istihbarat edinmenin, savaş suçu olarak nitelendirilebileceğini ifade etti.

Kara bölgeler

Hapishaneler ağı, 11 Eylül saldırılarının ardından terör şüphelilerini sorgulamak için CIA tarafından kurulan gizli gözaltı merkezlerini akla getirdi.

Eski ABD Başkanı Barack Obama, 2009'da "kara bölgeler" olarak adlandırılan merkezleri dağıtmıştı.

BAE'nin iç savaşın yaşandığı Yemen'deki hapishane ağının Obama döneminde kurulduğu ve şimdiye kadar faaliyette bulunduğu belirtiliyor.

Goodman, "BAE, CIA'in işkence programlarına dahil olan ülkelerden biri. Bu iddialar, ürkütücü biçimde tanıdık." değerlendirmesinde bulundu.

BAE, Yemen'in kuzeyini kontrolü altına alan Şii isyancılar Husilere karşı Suudi Arabistan öncülüğünde kurulan koalisyonun üyelere arasında yer alıyor. Koalisyon, aynı zamanda El Kaide ile mücadelesinde ABD'ye yardımcı oluyor.

Yemen'deki insan hakları savunucuları ise Mukalla'da gözaltına alınan 400'den fazla kişinin kaybolduğunu, Aden'de de yaklaşık bin 500 kişinin gözaltında tutulduğunu belirtti.

AP'ye konuşan tutuklulardan biri, Yemenli yetkililer tarafından sürekli dövüldüğünü kaydederek "Hapishaneye dönmektense ölürüm daha iyi. Hayvanlara bile böyle davranılmaz. Bin Ladin olsaydı böyle yapmazlardı." dedi.

ABD Savunma Bakanlığına (Pentagon) göre küçük bir ABD birliği, rutin olarak Yemen'in güney sahillerinde faaliyette bulunuyor. ABD Başkanı Donald Trump yönetiminde ABD'nin Yemen'deki insansız hava aracı saldırıları yılbaşından bu yana 81'e yükseldi. Bu sayı, geçen yıl 21'di. El Kaide'ye karşı düzenlenen iki komando operasyonu düzenlendi. Operasyonlardan birinde bir komando ile 25 sivil öldü.

Adının açıklanmasını istemeyen üç Yemenli yetkili, Amerikalıların şüphelileri denizde bekleyen gemilerde sorguladığını ileri sürdü.