Yükseköğretim Kurulu üniversitelere "karne" verecek

Yükseköğretim Kurulu (YÖK), üniversitelerin başarı karnesini her yıl yayımlayacak.

YÖK Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç, uygulamanın bu yıldan başlayacağını belirterek, "Üniversitelerin değerlendirilmesi 5 ana başlıkta 42 göstergede olacak" dedi.

Saraç, Türk yükseköğretim sisteminde öğrenci sayısının 8 milyona ulaştığını söyleyerek, üniversite sayısının da 206 olduğunu vurguladı. Ayrıca, artık yükseköğretim sisteminin nicel olarak belli bir düzeye geldiğini anlattı.

Süreç odaklı denetlemelere başlanıyor

Yükseköğretim sisteminde sayısal büyümenin tamamlandığını, artık kalite ve nitelik üzerinde odaklanılması gerektiğini belirten Saraç, göreve geldiğinden beri kaliteyi öncelediklerini söyledi. Yükseköğretim sistemini başarı temelinde seçkinci bir yaklaşımla yönetmeye, yeniden kurgulamaya çalıştıklarını, mevcut sistemden ve mevzuattan şikayet etme yerine mevcut imkanlarla tedrici bir şekilde adım adım sistemi yeniden yapılandırmaya başladıklarını da vurguladı. 

Daha önce üniversitelerde başarı sıralaması şartı gibi çıktı odaklı birtakım düzenlemeler yapıldığından bahseden Saraç, bu yıl özellikle sağlık gibi uygulamalı alanlarda da daha nitelikli bir eğitim için süreç odaklı denetlemelere başlayacaklarını belirtti.

Kalite Kurulunu kurduklarını hatırlatan Saraç, çıktı odaklı değerlendirmeler için hukuk fakültesinden başlamak üzere meslek icra sınavlarının yapılması gibi çalışmaların yürütüldüğünü anlattı.

"Üniversitelerimiz çeşitlendi, rekabet gerekiyor"

Yekta Saraç, üniversitelerin her yıl çeşitli açılardan değerlendirilerek sonuçlarının kamuoyu ile şeffaf bir şekilde paylaşılması gerektiğini belirtti.

"Üniversitelerimiz çeşitlendi, farklılaştı, sayıları arttı, rekabet gerekiyor. Rekabetin sonucunda başarının gözlemlenmesi, ölçülmesi ve bunun da topluma objektif ve nesnel bir şekilde açıklanması gerekiyor. Üniversitelerin değerlendirilmesi 5 ana başlıkta 42 göstergede olacak. Bu göstergelere ait 2018 yılı verileri ile üniversitelerimiz ölçülecek ve değerlendirilecek. Her bir üniversitenin geçen bir yıl içindeki performansının değerlendirilmesi her yılın başında açıklanacak."

Saraç, üniversitelere verilecek karne için belirlenen kriterler hakkında şu bilgileri verdi:

"Üniversite izleme ve değerlendirme ana kriterleri olarak eğitim ve öğretim; araştırma geliştirme, proje ve yayın; uluslararasılaşma; bütçe ve finansman; topluma hizmet ve sorumluluk ana başlıklar olarak belirlendi."

Sonuçlanan patent sayıları, sosyal sorumluluk projeleri...

Ana kriterlerin altında yer alan 42 alt gösterge arasında ise şunlar yer alıyor:

"Mezunların KPSS ve ALES gibi merkezi sınavlardaki başarıları, mezun olan doktora öğrenci sayısı, teknokent projelerine katılan öğrenci sayısı, üniversitenin doluluk oranı, ulusal ve uluslararası hakemli dergilerde yayımlanmış makale sayısı, sonuçlanan patent sayısı, YÖK, TÜBA, TÜBİTAK Bilim, Teşvik ve Sanat Ödülleri sayısı, YÖK 100/2000 Projesi kapsamındaki öğrenci sayısı, üniversitenin dünya veya bölgesel akademik başarı sırası, yabancı uyruklu öğrenci sayısı, yabancı uyruklu doktoralı öğretim elemanı sayısı, üniversite öğretim elemanlarının aldığı uluslararası fonlara dayalı proje sayısı, Ar-Ge'ye harcanan bütçenin toplam bütçeye oranı, endüstri ile ortak yürütülen proje sayısı, genel bütçe dışında üniversiteye kazandırılan bağış ve fon miktarı, başta engelliler olmak üzere sosyal sorumluluk projeleri, sıfır atık, yeşil kampüs ve çevrecilik alanlarında varsa ödülleri gibi göstergeler."

Üniversiteler belirlenen 5 alanda başarılı olmalı

Yekta Saraç, geçen sene doluluk oranlarında çok ciddi bir iyileşme olduğundan bahsederek, şöyle konuştu:

"Üniversitelerin karneleri arasındaki başlıklardan bir tanesi de üniversitelerimizdeki doluluk oranları olacak. Yani üniversitelerimizin, yetkili kurulları ile birlikte ve o bölgenin ticaret odası, sanayi odası ve benzeri kuruluşların görüşlerini de alarak bizden talep edecekleri programları ve kontenjanları belirlemesi lazım. Boş kontenjan meselesi yükseköğretim sisteminde kötü bir algı oluşturuyor ve o üniversitenin de özelinde onun marka değerini düşürücü bir unsur olarak gözüküyor. Dolayısıyla bu kriter, üniversitelerin artık daha rasyonel bir planlama yapmalarına ve tekliflerde bulunmalarına yol açacak." 

Başlangıçta bütün üniversitelerin belirlenen 5 alanda da başarılı olmasının beklenmediğine dikkat çeken Saraç, "Ancak bir üniversitenin 5 ana alanda da kayda değer başarı sergilemesi, ilgili üniversitemizin olgunlaşma ve gelişme düzeyini ortaya koymuş olacak. Bu göstergelerin ana amacı yükseköğretim kurumları arasında adalet temelli rekabet ortamı oluşturmak ve bu rekabetin nesnel ve ölçülebilir başarı kriterlerini ortaya koymak" dedi. 

Yol haritası oluşturulacak

Yekta Saraç, üniversitelerin hangi alanlarda güçlü olduğunu ortaya koyacaklarını da vurguladı.

"Belirlenen göstergeler ile üniversitelerin daha görünür, şeffaf ve üniversal fonksiyonlarını ne oranda yerine getirebildiklerine dair veri tabanı oluşturmuş olacağız. Üniversitelerimizden her birisi ile ilgili politikalar geliştirilirken bu veriler ve bu verilere ilişkin analizler dikkate alınacak. Hangi alanlarda daha zayıf ve muhtemel tehditlerinin olduğuna dair üniversite yönetimlerine rehberlik yapacak yol haritası oluşturulacak."

Bu izleme sürecinin başarısının "şeffaflığa" bağlı olduğundan bahseden Saraç, şöyle konuştu:

"Başarılı olanla başarısız olanın tefrik edilmesi lazım. Bütün sisteme aynı nazarla bakılmaması lazım. Başarılı aktörlerin belirlenmesi, onların öne çıkarılması lazım. Burada eşitlikçi bir rekabet ortamının da sağlanması lazım."

Veri girişleri için dijital sistem kuruldu 

Prof. Dr. Yekta Saraç, elektronik ortamda veri girişlerinin yapılacağı bir sistem kurulduğunu ve üniversitelerden belirlenmiş göstergelere ilişkin 2018 yılına ait verilerin girilmesinin isteneceğini söyledi.

Belirli dönemlerde veriler sistemden çekilerek, "Üniversite İzleme Raporları"nın oluşturulacağını belirten Saraç, bu sayede yükseköğretim sisteminin genel durumunu tahlil etme fırsatı elde edileceğini söyledi.

"Belli dönemlerde de bu veriler, sistematik bir şekilde kamuoyuna açıklanacak."

Saraç, üniversitelere karnenin verilmesinin ardından bir sıralama listesinin yapılıp yapılmayacağını ise şöyle açıkladı:

"Belirlenen ana başlıklar içerisinde sıralamalar söz konusu olabilir. Fakat biz her yıl karneyi açıklayacağız ama sıralamayı yapmayacağız. Sıralamayı, toplum devletin diğer ilgili kurumlarının ve tabii ki üniversitelere girmeye aday olan genç nüfusumuzun yapacağına inanıyoruz."

Kaynak: AA