Bütçe kanun teklifinin Cumhurbaşkanı tarafından mali yılbaşından en az 75 gün önce TBMM’ye sunulması gerekiyor. Bu kapsamda 17 Ekim'e kadar 2022 Yılı Bütçe Kanun Teklifi Meclise sunulacak.
Bütçe teklifinin kasımın ilk haftasında TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülmeye başlanması ve 55 gün içinde tamamlanarak Genel Kurula gönderilmesi öngörülüyor. Ardından bütçe, Genel Kurulda da görüşülüp mali yılbaşına kadar karara bağlanacak.
Bütçe görüşmeleri sırasında milletvekilleri Genel Kurulda gider artırıcı veya gelirleri azaltıcı önerilerde bulunamayacak ancak cari ve izleyen yılların bütçelerine mali yük getiren tekliflerde öngörülen giderleri karşılayabilecek mali kaynağın gösterilmesi zorunlu olacak.
Genel Kurulda kamu idare bütçeleri ile değişiklik önergeleri, üzerinde ayrıca görüşme yapılmaksızın okunarak oylanacak.
Sürdürülebilir kalkınma gözetilecek
Bu doğrultuda, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca 10 Eylül'de 2022-2024 Dönemi Bütçe Çağrısı'na çıkıldı ve Bütçe Hazırlama Rehberi'nde kamu kurumlarının 2022 yılı planlamaları ve bunlara yönelik bütçe hazırlıklarını nasıl yapacağı ayrıntılı olarak anlatıldı.
Bütçeler hazırlanırken ve uygulanırken makroekonomik istikrarla birlikte sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması, aynı zamanda kalkınma planı ve programlarda yer alan politika, hedef ve önceliklerin, idarelerin stratejik planları ve performans ölçütleri ile fayda-maliyet analizlerinin dikkate alınması gerekiyor.
Bunun yanında kamu mali işlemleri kapsamlı ve şeffaf bir şekilde görülerek, tüm gelir ve giderlerin gayri safi olarak gösterilmesi talep ediliyor.
Genel bütçe gelir teklifi Cumhurbaşkanlığı tarafından, diğer bütçelerin gelir teklifleri ise ilgili idarelerce oluşturuluyor.
Yatırım öngörüleri ve teklifleri hazırlanacak
Bütçe, gider ve gelir tekliflerinin, ekonomik ve mali analiz yapılmasına imkan verecek, hesap verilebilirliği ve saydamlığı sağlayacak şekilde, Cumhurbaşkanlığı tarafından uluslararası standartlara uyumlu olarak belirlenen sınıflandırma sistemine göre hazırlanması önem taşıyor.
Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'nda 2022 yılı ve izleyen iki yılın gelir ve gider tahminleri, varsa bütçe açığının veya fazlasının tutarı, açığın nasıl kapatılacağı veya fazlanın nasıl kullanılacağı, vergi muafiyeti, istisnası ve indirimleri ile benzeri uygulamalar nedeniyle vazgeçilen vergi gelirleri yer alıyor.
Ayrıca bütçe teklifinde, borçlanma ve garanti sınırları, bütçelerin uygulanmasında tanınacak yetkiler, bağlı cetveller, mali yıl içinde gelir ve giderlere yönelik olarak uygulanacak hükümler de bulunuyor. Kamu idareleri bütçe ile beraber yatırım öngörülerini ve tekliflerini hazırlıyor.
Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu süresinde yürürlüğe konulamazsa Geçici Bütçe Kanunu'nun çıkarılması gerekiyor. Geçici bütçe ödenekleri, bir önceki yıl bütçe başlangıç ödeneklerinin belirli bir oranı esas alınarak belirleniyor. Geçici Bütçe Kanunu'nun da çıkarılamaması durumunda, yeni bütçe kanunu kabul edilinceye kadar bir önceki yılın bütçesi yeniden değerleme oranına göre artırılarak uygulanması gerekiyor.
Performans esaslı program etkili olacak
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçişin ardından idari teşkilatlanmada önemli değişiklikler yapılırken bu kapsamda Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi'nin hazırlanması, sunulması ve Mecliste görüşülmesi aşamalarına ilişkin Anayasa ve 5018 sayılı Kanun'da değişikliklere gidilmişti.
2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi ile birlikte performans esaslı program bütçe sistemine geçilmiş olması nedeniyle bir önceki dönem bütçe hazırlama rehberinde kapsamlı değişiklikler olmuştu. 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi de aynı yaklaşımla hazırlanıyor. Kamu kaynaklarının etkin kullanımını kolaylaştıracak, şeffaflığı ve hesap verebilirliği artıracak program bazlı performans esaslı bütçeleme yapılacak.
Orta Vadeli Program'da öngörülen bütçe büyüklükleri
Bütçe hazırlık süreci, makro politikaları ve temel ekonomik büyüklükleri gösteren Orta Vadeli Program'ın (OVP) Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla başladı.
OVP'de 2022 yılı için merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 1 trilyon 472,6 milyar lira, giderlerinin 1 trilyon 751 milyar lira, bütçe açığının 278,4 milyar lira olması öngörüldü.
OVP'de 2021 yılı bütçe gerçekleşme tahminlerinde de bütçe gelirlerinin 1 trilyon 276,3 milyar lira, harcamaların 1 trilyon 506,3 milyar lira, bütçe açığının da 230 milyar lira olacağı tahmin edildi.
3.5ºC
Ankara
