ABD'de sosyal medya aracılığıyla bir araya gelen bir grup küçük yatırımcının bazı şirketlerin hisseleri üzerinden profesyonel yatırımcılara karşı başlattığı meydan okuma bir anda piyasaların gündemine yerleşti.
ABD'li video oyun satıcısı GameStop'ın hisseleri üzerinden başlayan bu meydan okuma, bazı hisse senetlerinde olağan dışı hareketliliğe neden olurken, pay piyasalarının tamamı için ise endişe oluşturdu.
Ülkedeki yetkili kuruluşlar piyasalardaki oynaklığı yakından takip ettiklerini belirtirken, analistler, küçük ve büyük yatırımcılar arasındaki çatışmanın başka hisse senetleri için de risk oluşturabileceği uyarısında bulundu.
GameStop hisseleri 400 dolara kadar yükseldi
ABD'li video oyun satıcısı GameStop, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgının etkisiyle 2020'de ekonomik sıkıntılar yaşarken, 450'ye yakın mağazasını kapatmayı planladığını duyurmuştu.
Yaşadığı ekonomik sıkıntılarla borsa değeri düşen şirket, geçen yıl sonu itibarıyla hisseleri en fazla "açığa satılan" yani yatırımcıların daha da düşeceğini tahmin ettiği hisseler arasına girdi.
Yatırım fonlarından Melvin Capital, GameStop'ın geçen yıl 17 dolar civarında olan hisselerinden "kısa pozisyon" yöntemiyle fiyatların düşüşünden para kazanmaya çalıştı. Sosyal medya platformu Reddit'te bir araya gelen yatırımcı grubu da bu durumu fark etmesiyle birlikte örgütlü bir şekilde hisse senedinde alıma geçti. "Kısa pozisyon" almak; bir hisse senedini elinde bulunduran yatırımcılardan belirli bir kira bedeli ödeyerek ödünç alarak, borsada satmak anlamına geliyor. Böylece ilgili hisse senedi fiyatı düşerse "kısa pozisyon" alan yatırımcı para kazanıyor, fiyat yükselirse zarar ediyor.
WallStreetBets adlı forum üzerinden organize olan amatör yatırımcılar, GameStop hisselerini alarak fiyatını yükseltirken, grubun katılımcı sayısı da her geçen gün arttı. ABD'li milyarder Elon Musk'ın da 26 Ocak'ta Twitter'dan "Gamestonk!!" yazarak WallStreetBets forumunun linkini paylaşmasıyla grup daha da genişledi.
GameStop'ın daha önce 17 dolar civarında olan hisse fiyatı 400 dolara kadar çıktı.
Yatırım fonlarının kaybı 5 milyar dolardan fazla
Wall Street'in büyük yatırım şirketlerinin değerinin daha da düşeceğini tahmin ettiği GameStop hisseleri, küçük yatırımcıların yüklü alımlarıyla son 2 haftada yüzde 1.700'ün üzerinde değer kazanarak, yatırım şirketlerinin zarar etmesine neden oldu.
Melvin Capital ve Citron Research, GameStop yükselişinden para kaybeden yatırım şirketleri arasında yer alırken, finansal analiz şirketi S3'ün verilerine göre yatırım fonlarının kaybı 5 milyar dolardan fazla oldu. Melvin Capital, büyük kaybının ardından salı günü GameStop'taki pozisyonunu kapatmak zorunda kaldı.
Benzer şekilde salgın döneminde ekonomik kayıplar yaşayan ABD'li ev dekorasyon ürünleri mağazası Bed, Bath and Beyond, sinema zinciri AMC, son dönemde popülaritesini yitiren telefon üreticileri Nokia ve BlackBerry gibi şirketlerin hisseleri de yükselmeye başladı.
"Tehlikeli bir emsal"
Analistler, küçük ve büyük yatırımcılar arasındaki çatışmanın başka hisse senetleri için de risk oluşturabileceği uyarısında bulunurken, piyasalar için daha geniş anlamda "baş ağrısı yaratabileceğini" ve bu dalganın büyüyebileceğini belirtti.
JP Morgan hafta başında, aralarında emlak şirketi Macerich ve restoran zinciri Cheesecake Factory gibi şirketlerin de bulunduğu "kısa pozisyon" yöntemine duyarlı 45 hisse senedinin listesini paylaştı.
JP Morgan analistlerinin paylaştığı bir notta ise GameStop hadisesinin piyasalar için "tehlikeli bir emsal" oluşturduğu ifade edildi.
Analistler, GameStop ve bezer hisselerdeki artışın, temel göstergelerden kopuk olması durumunda uzun soluklu olmayacağını ancak piyasalarda önemli sorunlara neden olabileceğini kaydetti.
Ekonomi yönetimi gelişmeleri izliyor
GameStop ve benzer hisselerde yaşanan hızlı yükseliş Biden yönetiminin de gündemine oturdu. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), çarşamba günü yaptığı açıklamada, piyasalardaki dalgalanmayı aktif bir şekilde izlediklerini, piyasa katılımcılarının durumunu değerlendirmek ve faaliyetlerini incelemek için regülatörlerle birlikte çalıştıklarını bildirdi.
Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki de aynı gün düzenlediği basın toplantısında, ABD Hazine Bakanı Janet Yellen'ın da aralarında bulunduğu ekonomi yönetiminin durumu takip ettiğini ifade etti. Psaki, GameStop olayına ilişkin, "İyi bir hatırlatma oldu, borsa ekonomimizin sağlığının tek ölçütü değil." değerlendirmesinde bulundu.
ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell ise çarşamba günü düzenlediği basın toplantısında GameStop olayının sorulması üzerine konuya ilişkin yorum yapmaktan kaçındı.
GameStop hisselerinin alımına kısıtlama
Hisse senedi alım satımı yapılan platformlardan Robinhood ve Interactive Brokers, perşembe günü GameStop ve diğer şirketlerin hisselerinin satın alınmasına kısıtlama getirdiğini duyurdu.
"Sadece zenginlerin değil, herkesin finansal piyasalara erişimini sağlama" amacıyla kurulan Robinhood'dan yapılan açıklamada, platformun misyonunun "finansı demokratikleştirmek" olduğu anımsatılarak, piyasaları sürekli izledikleri ve gerektiğinde değişiklikler yaptıkları belirtildi.
Platformun açıklamasında, son dalgalanmalar ışığında aralarında GameStop, American Airlines, AMC, BlackBerry, Bed, Bath and Beyond ve Nokia'nın bulunduğu hisselerin işlemlerine sınırlama getirildiği aktarıldı. Bu hisselerin sadece satışına izin verilirken, alımı yasaklandı.
Söz konusu kısıtlamanın ardından GameStop hisseleri yüzde 50'ye yakın değer kaybetti.
Kısıtlamalara tepki gecikmedi
Robinhood gibi borsa işlem platformlarının söz konusu hisselerin işlemlerine yönelik kısıtlamaları tepkiyle karşılanırken, bu durum Robinhood'un eleştirilerin odağına yerleşmesine ve küçük yatırımcıların Webull gibi diğer platformlara yönelmesine neden oldu.
Demokrat Vekil Alexandria Ocasio-Cortez, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Robinhood'un GameStop ve benzeri hisselerin işlemlerini engellemesinin "kabul edilemez" olduğunu belirtti.
Cortez, yatırım fonları istediği gibi işlem yaparken, perakende yatırımcıların hisse almalarının engellenmesi kararı konusunda daha fazla bilgilendirme gerektiğini ifade etti ve soruşturma çağrısında bulundu.
Cumhuriyetçi Senatör Ted Cruz da Cortez'e tepkisinde destek verdi.
Bir diğer Demokrat Vekil Ilhan Omar ise Twitter'dan Wall Street'in Büyük Buhran'dan bu yana en kötü durgunluğun yaşandığı dönemin ardından milyarlarca dolar kazandığını belirterek, "Ve bu an sıradan insanların onları kendi hileli oyunlarında yendikleri an." ifadesini kullandı.
Demokrat Senatör Elizabeth Warren da "GameStop yükselişi, borsa bir kumar gibi oynandığında ve SEC piyasa manipülasyonunu durduramadığında ya da durdurmadığında neler olabileceğini gösteriyor. Sağlıklı bir borsa istiyorsak, işlerini yapacak bir polise ihtiyacımız var." değerlendirmesinde bulundu.
Sınırlı alımlara izin verildi
Gelen tepkilerin ardından Robinhood, perşembe günü akşam saatlerinde yaptığı açıklamada, bugünden itibaren GameStop gibi hisselerin sınırlı alımına izin vermeyi planladıklarını, durumu izlemeye devam edeceklerini bildirdi.
Robinhood Üst Yöneticisi (CEO) Vlad Tenev ise perşembe akşamı bir televizyon programında yaptığı açıklamada, belirli spekülatif işlemleri durdurma kararının şirketin ve milyonlarda kullanıcısının çıkarına olduğunu savundu.
Müşterilerini şartlar ve yönetmeliklere uygun olarak mümkün olduğunca sınırlamamayı istediklerini belirten Tenev, "Bu kısıtlamaları uygulamak zorunda kalmak bize acı veriyor. Bu hisse senetlerinde en kısa sürede ticareti mümkün kılmak için elimizden geleni yapacağız." ifadelerini kullandı.
Tenev, söz konusu hisselerin işlemlerine Robinhood'un SEC yönetmeliği gereği "riski ve mevduat gereksinimlerini ihtiyatlı bir şekilde yönetmesi" gerektiği için sınırlama getirilmesine karar verdiklerini vurguladı.
12.9ºC
Ankara
