Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM), Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ile Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün (SHGM) 2019 yılı bütçe görüşmelerinde milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
Türkiye'ye yönelik siber saldırılarda elektronik haberleşme altyapısı, enerji, bankacılık, sağlık gibi kritik altyapıların hedef alındığını belirten Turhan, söz konusu saldırıların yüzde 95'inden fazlasını dağıtık servis dışı bırakma ve oltalama saldırıların oluşturduğunu söyledi.
Bu tür siber saldırılarda, genel olarak internetin anonim ve kimliğin gizlenebilmesi özellikleri nedeniyle kaynağının doğru olarak görülmesinin zorlaştığına işaret eden Turhan, bu yılın eylül ayı sonu itibarıyla USOM'a işletmeciler tarafından raporlanan siber saldırı sayısının 52 bin 171 olduğunu bildirdi.
Turhan, geçen yıl için raporlanan saldırı sayısının 99 bin 600 olduğunu dile getirerek, şu ana kadar 28 bin 478 zararlı bağlantının tespit edildiğini, kontrollerinin yapıldığını ve altyapı seviyesinde erişimin engellendiğini aktardı.
USOM tarafından geçen yıl bin 550'ye yakın kurum, kuruluş ve işletmeye siber güvenlik bildiriminde bulunulduğunu anlatan Turhan, kurum ve kuruluşlardaki kritik ve acil ele alınması gereken zafiyetler, internete açık servislerde tespit edilen açıklıklar ve alınması gereken tedbirlerin ilgililerine iletildiğini söyledi. Turhan, eylül sonu itibarıyla 2 bin 500 siber güvenlik bildiriminin ilgili kurum ve kuruşa yapıldığını açıkladı.
"Wikipedia yetkilileriyle görüşmeler sürüyor"
Wikipedia'nın engellenmesine ilişkin soruya Turhan, Wikipedia'da yer alan ve Türkiye'yi terör örgütleriyle iş birliği içinde göstermeye çalışan içeriklerle ilgili olarak 5651 Kanun'un 8A maddesi kapsamında Wikipedia'ya içerikleri çıkarması için uyarı maili gönderildiğini, ancak içeriklerin çıkarılmaması üzerine idari tedbir uygulandığını belirtti.
Bakan Turhan, Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliğinin 29 Nisan 2017 tarihli kararının onaylandığını anımsatarak, erişimin engellenmesi kararına Wikipedia tarafından yapılan itirazın da Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliğince 5 Mayıs 2017'de reddedildiğini bildirdi.
Dosyanın itirazın esaslarının değerlendirilmesi için Ankara 2. Sulh Ceza Hakimliğine gönderildiğini anlatan Turhan, hakimliğin itirazı esastan reddettiğini söyledi.
Konuyla ilgili adli sürecin devam ettiğine dikkati çeken Turhan, Wikipedia yetkilileriyle içeriklerin çıkarılması yönündeki görüşmelerin sürdüğünü vurguladı.
"BTK denetim görevi yapmakta"
Turhan, "vatandaşların telefonda özgür konuşamadıkları, dinlendiklerini düşündükleri için WhatsApp üzerinden konuştukları" iddiasına ilişkin, mevzuata göre haklarında kovuşturma ve soruşturma bulunan kişilere yönelik katalog suçlar kapsamında adli mercilerce dinleme kararının alındığını anımsattı.
Söz konusu kararların, BTK tarafından şekil olarak denetlendiğini, usul ve yasaya uygun olmayanlara itiraz edildiğini anlatan Turhan, "BTK bu anlamda denetim görevi yapmakta, herhangi bir yasa dışı dinleme yapılmasının önüne geçmektedir. Dolayısıyla haklarında yargı kararı bulunmayan kişilerin hiçbir şekilde dinlenmesi söz konusu değildir." diye konuştu.
İstanbul Havalimanı inşaatındaki iş kazaları
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Turhan, İstanbul Havalimanı'nda işin başlamasıyla kuş göç yolları konusunda uzman üniversiteden hizmet alındığını ifade ederek, hazırlanan önlem paketi kapsamında havalimanına 2 adet kuş radarı konulduğunu söyledi.
İstanbul Havalimanı'ndaki iş kazalarına ilişkin soruları da anımsatan Turhan, işin başından itibaren ölümlü kaza sayısının 30 olduğunu bildirdi.
İş kazalarının asgariye indirilmesi için 783 İş Sağlığı Güvenliği personelinin istihdam edildiği bilgisini veren Turhan, "459 iş sağlığı ve güvenliği uzmanıyla 350 bin kişiye bu konuda eğitim verilmiştir. İşçi şikayetleriyle ilgili gereken tüm uyarılar yapılmış, şantiye koşulları düzeltilmiş, taşeron firmalar uyarılarak, işçilerin alacaklarının tamamının ödenmesi sağlanmıştır." ifadelerini kullandı.
Turhan, gözaltıların sorulması üzerine de bu konunun adli olduğunu, kendilerinin böyle bir yetkilerinin olmadığını kaydetti.
Köprü ve otoyollara verilen Hazine garantileri
Köprü ve otoyollara verilen Hazine garantilerine ilişkin sorulara Turhan, Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nün 2018 yılı 10 aylık ortalama otomobil eşdeğerinin 80 bin seviyesinde olduğunu bildirdi.
Garanti edilen gelirin KDV hariç 2 milyar 473 milyon 465 bin 448 lira olduğu bilgisini veren Turhan, "Elde edilen gelir, 2017 yılı için 733 milyon 80 bin 391 liradır. Ödenen garanti gelir 1 milyar 743 bin 637 liradır." diye konuştu.
Turhan, yatırım programının çok yüklü olduğuna dikkati çekti.
"500 milyar lira civarında bakanlığımızın proje stoğu var. Mevcut bütçe ödenekleriyle bunları tamamlayabilmemiz için uzun zaman gerekiyor. Bunların önemlilerini, öncelikli olanlarını ve yap-işlet-devret yöntemiyle yapabileceklerimizi, yani finansman bulabileceklerimizi ilgili mevzuat gereğince yap-işlet-devret yöntemiyle yapıyoruz. Keşke bütün projeleri yap-işlet-devret yöntemiyle yapabilsek."
"YİD ihalelerinin toplam tutarı 131 milyar lira"
Cahit Turhan, yap-işlet-devret yöntemiyle ihale edilen işlerin toplam tutarının 131 milyar lira olduğuna işaret ederek, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğünün yürüttüğü Avrasya Tüneli için bakanlığın merkez teşkilatı 2019 yılı bütçesinde ödenecek Hazine garantisi ödenek teklifinin 167 milyon lira olduğunu söyledi.
Turhan, Karayolları Genel Müdürlüğünün 2019 bütçesinden Kuzey Marmara Otoyolu ile Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu için ödenecek toplam Hazine garantisi ödenek teklifinin 3 milyar 550 milyon lira olduğunu belirtti.
"Yap-işlet-devret modelinde Gebze-Orhangazi-İzmir Projesi'nde Gebze-Yalova-Bursa arasındaki kesim, üçüncü yılda garanti ödemesini ancak karşılayacağını düşündüğümüz kesim, garanti ödemesinin üzerinde gelir sağlıyor. Bu fazlalığı köprüye telafi olarak kullanıyoruz. Yap-işlet-devret kapsamındaki projeleri, bütçedeki yatırım kaynaklarından yapsaydık inşa süresi 10 yılın üzerine çıkacaktı. Yeterli kaynak bulamıyorduk, 14 yıl sürüyordu. Bu projelerin yapılmasına ihtiyaç var mı, yok mu? Vatandaş sizden yol istiyor. Biz de bunları yapmak için çare arıyoruz, imkanlarımızı zorluyoruz. Bunları yapmak için bütçe imkanları yeterli değil veya geçmişte olduğu gibi 10 yıl yola, toprağa parayı gömüyorsun, bunun finansman maliyetini de ödüyorsun. Borçlanarak karşılıyorsun, onun da bir bedeli, finansman maliyeti var."
"Yüksek hacimli yolları YİD yöntemiyle yapabiliyoruz"
Turhan, yapılan bölünmüş yolların, akaryakıt ve iş gücü kaybı olarak yılda 17 milyar lira ülkeye kazanım sağladığına dikkati çekerek, bunu sağlamak için yolların standardının yükseltilmesi gerektiğini söyledi.
Turhan, herkesin yol istediğini vurguladı.
"Yüksek hacimli yolları yap-işlet-devret yöntemiyle yapabiliyoruz. Yapmak için ölçüyoruz, uzmanlarıyla tartışıyoruz, bunu alan kişi projenin maliyetini, yatırım tutarını, finansman maliyetini asgariye düşürmek için 'yumurtasından yün kırpıyor'. Resmen bunu yapıyor. Kamu kaynağıyla, ihale marifetiyle yaptığımız yolları pahalıya mal ediyoruz. Yani ihale yöntemimiz maalesef buna açık."
Kırklareli-Edirne yolunu yap-işlet-devretle ihale edilemediğini vurgulayan Turhan, "O trafik yok orada." dedi.
Bakan Turhan, şimdi Mersin, Aydın ve Denizli'ye açıldıklarını ifade ederek, "Yollarımıza müşteri bulmaya çalışıyoruz. Bulursak, yaptırırsak hem ekonomik yapıyoruz hem kısa zamanda hizmete alıyoruz hem de bütçeye yük olmuyor." değerlendirmesinde bulundu.
Turhan, Kuzey Marmara Otoyolu'nun maliyetinin 3 milyar dolar olduğunu aktardı.
"10 yıl 5 ay sonra bize devredilecek, 2 yılı gitti. Kuzey Marmara Otoyolu'nun Anadolu tarafı iş bittikten 5 yıl 9 ay sonra kamunun malı olacak, Avrupa tarafındaki kısım 6 yıl 1 ay sonra kamuya devredilecek. Garanti ödemesi gerekiyorsa ödeyeceğiz. Tekirdağ-Savaştepe, Çanakkale Köprüsü dahil, burası da 10 yıl 8 ay sonra kamuya devredilecek."
Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu proje tutarının 6 milyar 892 milyon dolar olduğunu anlatan Turhan, buranın 16 yıl 9 ay sonra devralınacağını anımsattı.
Turhan, burada ödenecek garanti miktarının yıllık yaklaşık 700 milyon dolar olduğunu belirtti.
"Projeyi ihaleye çıkardığımızda dedik ki ilk 3 yıl, bilemedin 4 yıl garanti ödemesi gerekir. Garanti vermeseydim, bankacı buna kredi vermiyor, buna müşteri bulamıyorum. Risk paylaşımı diye bir şey var. Onlara, bu projelere gelip teklif versinler diye her türlü avantajı sağlamaya çalışıyorum. Çünkü amacım yol yapmak."
Garantilere ilişkin eleştiriler üzerine Cahit Turhan, "Diyorsunuz ki bunlar niye pahalı? Vatandaşa ücretsiz yol hizmetim var. Zorla buraya kimseyi davet etmiyorum. Burayı kullanan kendi menfaatini düşünerek zamandan, akaryakıttan sağladığı tasarruf karşılığında bu parayı veriyor." dedi.
Daha sonra Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, KGM, BTK ile SHGM'nin 2019 yılı bütçesi kabul edildi.
Kaynak: AA
4ºC
Ankara
