Ticaret Bakanı Mehmet Muş, TBMM Genel Kurulunda bakanlığının 2023 yılı bütçesine ilişkin konuşmasında, küresel ekonomideki olumsuz gelişmelere rağmen Türkiye ekonomisinin, odağını üretim ve istihdamda tutarak büyümeye ve ürünlerini dünyanın dört bir yanına ihraç etmeye devam ettiğini söyledi.
Ekonominin, 2021'de yüzde 11,4 büyüyerek son 50 yılın en yüksek performansını gösterdiğini dile getiren Muş, bu büyümeye mal ve hizmet ihracatının katkısının 5,3 puan gibi yüksek bir seviyede gerçekleştiğini hatırlattı.
Muş, ekonominin, 2022'nin üçüncü çeyreğinde yüzde 3,9 büyüdüğünü, son 9 çeyrekte kesintisiz büyüme kaydedildiğini belirterek, 2022'nin ilk üç çeyreklik kısmında yaşanan yüzde 6,2'lik büyümeye, ihracatın katkısının 3,4 puan seviyesinde gerçekleştiğini anlattı.
Yüksek oranlı büyümenin yarısından fazlasının, mal ve hizmet ihracatından kaynaklandığını, ihracatın büyümenin itici gücü olmaya devam ettiğini vurgulayan Muş, Ocak 2022'ye kıyasla bakıldığında sağlanan ilave istihdamın 1 milyona ulaştığını kaydetti.
Muş, pandeminin etkisiyle yüzde 61,6 düzeyine kadar gerileyen imalat sanayisi kapasite kullanım oranının, ihracat artışından aldığı önemli destekle salgın öncesi düzeyini de aşarak kasım itibarıyla yüzde 75,9 seviyesinde gerçekleştiğine dikkati çekti.
Bakan Muş, "Tüm bu gelişmeler, üretim kapasitesini ihracatla destekleyen Türkiye hedefine ulaşma noktasında doğru adımlar attığımızın göstergesi." dedi.
"Enerji fiyatlarından kaynaklı bir açık söz konusu"
Ocak-Kasım 2022 döneminde dış ticaret açığının 90 milyar dolar olduğunu belirten Muş, "Bunun 16,8 milyar doları altın ithalatı, 73,3 milyar doları enerji ithalatı. Bu iki kalem toplam dış ticaret açığımızın yüzde 90'ını oluşturuyor. 2021'e göre 2022 yılının ilk 11 ayında dış ticaretteki artış 60 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığındaki artışın yüzde 86'sı yani 52 milyar doları, enerji ve işlenmemiş altın ticaretindeki açıktan kaynaklanıyor. Miktar olarak benzer rakamları kullanmamıza rağmen değer olarak yükselen enerji fiyatlarından kaynaklı bir açık söz konusu." değerlendirmesini yaptı.
Küresel ekonomideki tablonun ihracat için çeşitli riskleri de barındırdığını kaydeden Muş, şöyle devam etti:
"Özellikle en önemli ihraç pazarımız olan AB üyesi ülkelerdeki yavaşlama belirgin bir hal aldı. Bu kapsamda ihracatçılarımızı alternatif pazarlara yönlendirmek için bakanlık olarak yeni stratejiler ortaya koyuyor, bakanlığımızın yol göstericiliğinde, ihracatçılarımızın yeni girdikleri pazarlarda da aynı başarıyı göstermeleri için büyük gayret sarf ediyoruz. Bu kapsamda ihracatımızın geleneksel ürün-pazar yapısını bir ileri aşamaya taşımayı ve uzak ülkelerle ticaretimizi geliştirmeyi hedefliyoruz. Bu doğrultuda bakanlığımızca ortaya koyulan ve temmuzda kamuoyu ile paylaştığımız Uzak Ülkeler Stratejisi ile belirlediğimiz 18 ülkeye yönelik toplam 328 eylem oluşturduk. Böylece ülkemizin ihracat menzilini genişletmeyi ve bu ülkelere olan ihracatımızı 4 kat artırmayı hedefliyoruz. Ayrıca bu strateji kapsamındaki ülkelerin de içinde bulunduğu hedef ülkelerimize yönelik ihracat destek oranlarımızı ilave 20 puana kadar, hedef ülkelere hedef sektörler olması durumunda ise ilave 25 puana kadar yükseltiyoruz."
"Türk Eximbank 41 milyar dolar finansman desteği sağladı"
İGE AŞ'nin faaliyete geçtiğini ve temmuzda sermaye yapısının güçlendirildiğini hatırlatan Muş, bu kapsamda teminat sorunlarının kolaylıkla çözüldüğünü ve ihracatçıların artık kredi almak için mal varlığını bankaya ipotek ettirmek zorunda kalmadığını dile getirdi.
Muş, bugüne kadar İGE AŞ tarafından onaylanan 3 bin 264 başvuru kapsamında 11,8 milyar lira kefalet sağlandığını, bunun karşılığında Türk Eximbank tarafından 11,3 milyar lira kredi kullandırıldığını açıkladı.
Türk Eximbank'ın, 2022'nin ilk 11 ayı itibarıyla ihracatçılar için 41 milyar dolar finansman desteği sağladığını bildiren Muş, "Türk Eximbank'ın ödenmiş sermayesi 3 milyar lira artış ile 13,8 milyar liraya yükselirken kayıtlı sermaye tavanı 17,5 milyar liradan 30 milyar liraya yükseltildi." bilgisini verdi.
Eylül 2022'de hizmet ihracatının bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 59 oranında artış kaydederek 85,3 milyar dolara ulaştığına işaret eden Muş, aynı dönemde hizmet sektörlerindeki dış ticaret fazlasının yüzde 81 artışla 47,5 milyar dolara yükseldiğini vurguladı.
Yüksek doluluk oranlarına ulaşılan Kocaeli, Ege ve İzmir serbest bölgelerinde yeni yatırım taleplerinin karşılanması için bu serbest bölgelerin genişletilmesinin, bakanlığın önemli gündem maddelerinden olduğunu belirten Muş, "Örneğin İzmir'de mevcut 3 serbest bölgeye ilave olarak Menemen Serbest Bölgesi'nin kuruluşuna ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararı ekim ayında yayımlandı. Benzer şekilde 2023'te faaliyete geçirilmesi planlanan Batı Anadolu Serbest Bölgesi'ni Bergama'da kurduk. Serbest bölgelerimizde Kasım 2022 sonu itibarıyla 30 milyar dolar ticaret hacmine ulaşılmış olup yaklaşık 90 bin kişiye istihdam sağlanıyor." diye konuştu.
"Amacımız herkese ceza yazmak değil"
İkinci el otomobil satışına ilişkin getirilen düzenlemeye değinen Muş, şunları kaydetti:
"İkinci el ile ilgili getirdiğimiz 6000 kilometre ve 6 ay sınırının, internet sitelerinde ihlal edildiği söyleniyor. Bireyseller için bir kısıtlama söz konusu değil yani arabayı aldım, iki ay sonra satabilirim. Bu, özellikle bayilerde arabaların ikinci el ticari işletmelere devriyle oluşan bir durum. Bahsedilen internet sitelerini biz de yakından takip ediyoruz. Amacımız herkese ceza yazmak değil, herkesi kurallı şekilde davranmaya teşvik etmek. Çok ceza yazmak, çok iyi netice demek değil. Galerileri de takip ediyoruz, ilanları genellikle 6 ila 7000 kilometre arasında verilir. Süreyi de takip ediyoruz. En son zaten onlara uygulayacağımız cezanın limitleri yükseltildi. Dolayısıyla orada aslında uygulanan cezalar, can yakıcı, kolay kolay sektör tarafından çok ihlal edilebileceğini düşünmüyoruz. Çünkü anlık takip ediyoruz. Size ulaşan ihlaller varsa lütfen bize ulaştırın."
"İlk milli tarama sistemini Alsancak Limanı'nda faaliyete aldık"
Muş, bu yılın ilk 10 ayında vergi gelirlerinin yüzde 30'unun tahsil edildiği gümrüklerde, mümkün olan en ileri seviyede hizmet sunabilmek için önemli teknolojik yatırımlar yaptıklarını, dijitalleşme ile gümrük işlemlerini basitleştirip bürokrasiyi azalttıklarını anlattı.
2022'nin ilk 11 aylık sürecinde gümrük idarelerinde işlem gören ihracat beyannamesi sayısının, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 4,9 artarak 4,5 milyonu aştığını, yaklaşık 9,2 milyon araç ve 111,8 milyon yolcunun işlemlerinin yapıldığını söyleyen Muş, şöyle devam etti:
"Bu kapsamda Türkgözü, Gürbulak, Pazarkule ve Ceylanpınar gümrük kapılarının modernizasyon çalışmaları devam ediyor. Şanlıurfa Gümrük Müdürlüğü, Mersin Laboratuvar Müdürlüğü, Ege Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü, Şırnak Silopi ve Hakkari Yüksekova lojmanlarının yenilenmesine ilişkin projeler devam ediyor. Milli Tarama Sistemi Projesi (MİLTAR) kapsamında ilk milli tarama sistemimizi Alsancak Limanı'nda faaliyete aldık. Neticeleri, geri dönüşleri muadillerinden çok daha iyi, bundan sonraki bütün bu cihazları yerli alacağız ve burada hem mobil hem de yolcu kaçakçılığı için cihazları yerlileştirmeyi hedefliyoruz."
"Sınırlarımızda zehir tacirlerine geçit verilmedi"
Gümrük Muhafaza ekiplerince yürütülen kaçakçılıkla mücadele faaliyetleri sonucunda 10,5 milyar lira değerinde kaçak eşyanın ele geçirildiğini bildiren Muş, sözlerini şöyle tamamladı:
"Bakanlığımız bünyesinde görev yapan Akaryakıt Özel Ekibince, bu yıl içinde yürütülen çalışmalarda 4 milyar lira değerinde vergi zayi ile 10 milyar lira değerinde sahte fatura tespit ettik ve 1289 ton kaçak akaryakıt ele geçirdik. Bu yıl da uyuşturucu madde kaçakçılığıyla mücadelede rekor yakalamalara imza attık. Gürbulak Gümrük Kapısı'nda biri 1 ton 18 kilo, diğeri 622 kilo olmak üzere Bakanlığımızca yapılan tüm zamanların en yüksek miktarlı sıvı metamfetamin yakalamalarını gerçekleştirdik. Diğer taraftan uyuşturucu, akaryakıt, tütün mamulleri ve alkollü içki kaçakçılığı başta olmak üzere kaçakçılıkla mücadele kapsamında yürütülen operasyonlar sonucunda 13,7 ton uyuşturucu, 31,9 ton uyuşturucu yapımında kullanılan kimyasal, 9 bin 415 ton akaryakıt, 2,5 milyon paket sigara, 21,4 milyon adet sigara kağıdı ve filtresi, 3,4 milyon adet elektronik sigara, 8 bin 550 ton gıda ve yaklaşık 26 bin adet tarihi eser ele geçirdik. Sınırlarımızda zehir tacirlerine geçit verilmedi."
0ºC
Ankara
