Borsa, yatırımcıların ilgisini çekmeye devam ediyor. Yeni halka arzlar, getiri arayışı ve alternatif finansal araç azlığı yatırımcıların tercihlerini borsaya yönlendiren nedenler arasında yer alıyor. Türkiye İstatistik Kurumu verileri de bu nedenleri güçlendirdi. Borsa İstanbul kasım ayında hem aylık hem de yıllık bazda yatırımcıya en fazla gelir sağlayan ekonomi enstrümanı oldu.
Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre ise BIST’teki gerçek yerli yatırımcı sayısı 3,3 milyona ulaştı. Kasım 2021 – 2022 arasında yerli borsa yatırımcısı sayısı yüzde 40 arttı. İstanbul borsasında uzun yıllar bu sayı 1 milyon civarındaydı.
Borsa İstanbul’daki toplam yatırımcı sayısı bugün 6,3 milyonu buluyor. BIST’teki gerçek yerli yatırımcının portföyü de 900 milyar TL’yi aştı. Enflasyon gibi faktörlerin etkisi bu artışı tetikledi ve son bir yıldaki yatırımcı portföyündeki artış yüzde 234,3 seviyelerine ulaştı.
Kasım 2022 sonu itibarıyla, Borsa İstanbul’da halka açık şirket sayısı 480’in üzerinde ve halka açık şirketlerin toplam piyasa değeri de 5,3 trilyon lira seviyelerinde. MKK’da saklanan menkul kıymetlerin toplam değeri ise 6,7 trilyon lirayı buluyor.
[Fotoğraf: AA]
Borsa neden yatırımcıların tercihi?
Son dönemlerde en çok merak edilen konulardan biri de hiç şüphesiz borsadaki yatırımcı sayısında görülen büyük artış. Bunun sebeplerini Sabancı Üniversitesi’nden Ekonomist Dr. Bilal Bağış ile konuştuk.
Bağış getiri arayışı, enflasyon, alternatifsizlik, güçlü bilançolar ve hala ucuz kalmış endekslerin borsaya ilgiyi artırdığı üzerinde duruyor. Öte yandan son dönemlerde sıkça duyduğumuz yeni halka arzların da borsaya taze para girişi ve yeni yatırımcı girişi sağladığını vurguluyor.
(6).jpg)
“Yukarı doğru seyir devam edecek”
Bağış'a göre kripto borsalardan kaçış, finansal sistemin dışından sisteme akan para, konut fiyat artış hızının son dönemde azalması gibi etmenler de borsaya yönelimin sebeplerinden bazıları.
Bu noktada döviz tevdiat hesaplarından (DTH) yıl başından bu yana 35 milyar dolarlık çıkışın Kur Korumalı Mevduat (KKM) ve borsaya aktığı bilgisine parantez açıyor Bağış ve ekliyor:
“Dışarıda da Fed ve Avrupa Merkez Bankası (AMB) sözlü yönlendirmeleri, şahin dilin yumuşaması, risk ve getirinin yüksek olduğu borsaya ilgiyi artırdı. Ciddi bir olumsuzluk olmazsa da yukarı doğru seyir devam edecek gibi görünüyor”.
(5).jpg)
Yukarı yönlü beklentiler güçlü
Bağış, önümüzdeki aylar için orta ve uzun vadede piyasanın konuştuğu, yatırımcıların değerlendirdiği unsurlara dair de bilgi veriyor. 2023 seçimlerine yaklaşırken seçim rallisi etkisine değiniyor ve “Alternatifsizlik veya alternatif azlığı, artan gelir ve kârlar, olumlu siyasi ve ekonomik hava, borsayı alıcılı, endeksleri yüksek tutacak gibi görünüyor” diye devam ediyor sözlerine. Seçim sürecinde para girişi, yeni halka arzlar ve yabancı yatırımcının ilgisinin devam edeceğine dikkati çekiyor.
(1).jpg)
Dr. Bağış ayrıca, piyasayı bozabilecek yeni bir belirsizlik veya olumsuz haber çıkmadığı sürece, kısa düzeltmeler, yeni para girişleriyle borsa olumlu seyir ve yukarı doğru hareketin sürebileceği analizini yapıyor.
Borsadaki spekülatif hareketler yatırımcıların korkulu rüyalarının nedeni. Bağış’a göre bu dönemde, yabancı paylarının tarihin en düşük seviyelerinde olması da olası spekülatif hareketlerin etkilerini sınırlandırıyor.
“Zaman zaman kar satışları gelmesi de normaldir, panik satışları ile de zaman zaman kısa süreli düzeltmeler olabilir. 4. çeyrek bilançoları borsadaki paylara ilgi için önemli. Orta ve uzun vadede yükseliş trendinin devam etmesi bekleniyor dolayısıyla da bu dönemin panik veya kar satışları da birer alım fırsatı olabilir.”
“KKM’nin sonlandırılma ihtimali de var”
Peki, borsa dışındaki alternatif piyasalar ne gösteriyor? Özellikle kripto borsasındaki gidişat son dönemlerde pek parlak değil. Dr. Bağış, kripto piyasalardaki gidişatın da burada belirleyici unsurlardan biri olacağını belirtiyor.
Kur Korumalı Mevduat (KKM), 31 Aralık 2023’e kadar uzatıldı. Bağış, KKM’nin olası sonlandırılması ihtimalinin de borsaya ilgiyi tekrar artırabileceğine değiniyor ve “Gerileyecek enflasyon ve daha düşük mevduat faizi beklentileri de risk algısını olumlu etkileyebilir” diyor.
Finansal okuryazarlık önemli
Dr. Bağış’ın dikkati çektiği bir diğer konu da bireysel yatırımcıların eksiklikleri ve yapmaları gerekenler noktasında oluyor. Borsa yatırımcılarının finansal okuryazarlık ve bilinçli finansal yatırımlar konusunda henüz alınacak uzun bir yol bulunduğunu belirtiyor Bağış:
“Sosyal medya ve gruplardan paylaşılan bilgilere göre hareket eden hatırı sayılır bir yatırımcı grubu bulunuyor. Bu da zaman zaman panik satışlar, manipülatif, spekülatif hareketler getirebiliyor.”
Alternatifler de var
Yeni girişimler de yatırımcılar için garanti sağlayabilir. Bağış, bu noktada diğer alternatifleri işaret ederek, “Altın borsası ve gayrimenkul borsası gibi yeni girişimlerle de tasarrufların doğru değerlendirilmesi ve finansal derinleşmenin sağlanması garantiye alınabilir” diyor ve sözlerini şöyle noktalıyor:
“Finansal risk yönetimine daha fazla odaklanma ihtiyacı bulunmakta, Malum, ‘Riski iyi yöneten, kriz yönetmek zorunda kalmaz.’”
4.4ºC
Ankara
