2021 yılında elektrik faturası 75 lira 11 kuruş üzerinde olan, aylık kullanımı 100 kilovatsaatin üzerindeki herkes serbest tüketici sayılacak. Bugün Türkiye'de 20 milyonu aşkı serbest tüketici bulunuyor. EPDK'nın yeni düzenlemesiyle 2 milyon 700 bin abone daha istediği firmayı seçme şansına sahip olacak. Hedef, elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicinin hizmetine sunulması.
Türkiye'de 200'ün üstünde tedarikçi var
Yıllık kullanımı 1200 kilovatsaatin üzerinde olan elektrik tüketicileri bu haktan yararlanabiliyor. Ancak Türkiye'de vatandaşların çoğu uygulamadan habersiz. Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, serbest tüketiciliğin avantajlarını anlattı.
"Serbest tüketici, EPDK tarafından ruhsatlandırılmış, yani lisanslı tedarikçilerden elektrik alma hakkına sahip olan elektrik abonelerine diyebiliriz. Bu abonelerin EPDK'nın belirlediği miktarın üzerinde tüketim yapıyor olması gerekiyor. Aslında 2002 yılında bu ilk başladığında aylık 250 bin kilovat, yıllık 9 milyon saat kilovat saat yani ancak fabrikalar oraya geçebiliyordu, serbest tüketici sayılabiliyordu. Günümüzde bu miktar aylık 100 kilovat saate düştü yani aylık faturası 75 lira civarında olan tüketici, serbest tüketici sayılabilecek.Piyasada EPDK tarafından yetkilendirilmiş 200'ün üzerinde tedarikçi var. Tüketici internetten bulup fiyatlarına bakacak, hangisinin fiyatları, şartları daha iyiyse onunla sözleşme yapabilecek demektir. Örneğin yüz liralık enerji tüketiyoruz. Bu 190 lira gelir. 190 liranın içinde yüzde 26 vergi vardır, basit olarak hesaplarsak. Geri kalan meblağ ki, takriben 55 - 60 lira o bizim tedarikçi şirketimiz, bize faturayı gönderen firmanın aldığı pay. Bir başka firma 55 lira istemez de 40 lira ister. Bakın orada hemen 15 liralık bir tasarruf sağladınız. 190 liralık bir faturada, yüzde 7, 8 liralık avantaj sağladınız. Serbest tüketici olma hakkını kazanmış ki, hemen hemen nüfusun, abonelerin tamamı bugün kazanmış durumda, bunlar gidip herhangi bir şirketle sözleşme yapabilirler. Nasıl ki cep telefonlarında numaralarımızı taşıyabiliyoruz, otomatik olarak biz diğer firmanın, yeni firmanın abonesi oluruz."
Tedarikçi firmalar aboneler için çeşitli kampanyalar sunuyor
Firmalar serbest tüketiciler için çeşitli kampanyalar sunuyor. Ücretsiz check-up, ferdi kaza sigortası, klima bakıma, elektrik tesisatı bakımı benzeri kampanyalar bunlardan sadece bazıları. Aydın Ağaoğlu, tüketicilerin kampanya ve fiyat performansları kadar güvenilirliğinin de araştırılması gerektiğinin altını çiziyor.
"Tüketiciler şuna dikkat etsinler; bir defa tüm firmalardan teklif alsınlar ama en ucuz fiyatı vereni tercih etmesinler, çünkü güvenilirliğini de araştırmış olsunlar. Ayda 400 lira 500 lira, 300 lira ödeyen aboneler var; evlerden bahsediyorum. Bunlar tabii ki internete girip bir araştırsınlar. EPDK'dan lisanslı olan firmalardan, dilediğinin fiyatını, şartlarını uygun görürse geçebilirler. Tüketiciler bir yıldan uzun süreli abonelik anlaşması imzalasınlar. Onlar diledikleri zaman çıkabilir ama karşı taraf koşullarını değiştiremez."
Üç zamanlı tarifenin avantajları
Gece saatlerinde elektrik tüketimi, gündüz tüketimine göre daha avantajlı. Aydın Ağaoğlu bu avantajları şu şekilde sıralıyor:
"Şayet abone geceleri elektrik cihazlarını çalıştırabilecekse, hiç durmasın üç zamanlı tarifeye geçsin. Ama zamanları değiştirmeyecekse 17-22 arasında tükettiği elektrik çok pahalı olacaktır. Bu saatler arasında ne çamaşır, ne bulaşık makinesi ne ütü, ne elektrik süpürgesi, ne klima çalıştırmamak lazım. "
Kayıp kaçak elektrik sorunu
Tüketicilerin en çok rahatsız olduğu unsurlardan biri, kayıp kaçak bedeli. Aydın Ağaoğlu özel şirketler tarafından önlenmesi gereken kayıp-kaçağı şu sözlerle anlatıyor:
"EPDK sürekli hedef koyar. Der ki; 'Senin bölgende kayıp kaçak miktarını önümüzdeki dönem şuraya çekeceksin, bir sonraki yıl buraya çekeceksin, aksi halde ben sana bunu süspanse ettirmem.' Şu anda tüm Türkiye'deki aboneler, bir yerlerin kaçak bedelini, ortama belirlendiği oranda ödüyor. Yani sizin gerçekte tükettiğiniz elektrik 80 liraysa, Türkiye'de de yüzde 25 oranda kaçak varsa, size 100 lira olarak yansıyor. Oysa EPDK sürekli şunu söylüyor; elektrik dağıtım şirketleri 21 ayrı bölgede. Her bölgeye hedef koymuş, demiş ki sendeki yüzde 70 olan oranı bir sonraki sene yüzde 50'ye çekeceksin, bir sonraki sene 40'a çekeceksin. Plan veriyor EPDK. Fakat dağıtım şirketleri buna uyuyor mu? Uymadıklarını geçmişte gördük. "
Kamera: İlyas Umut Özacar