Esnaf ve sanatkarların düşük faizli kredi borçları 6 ay ertelendi

Konuya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı.

Kararla, depremden etkilenen 10 ilde faaliyet gösteren, işleri zarar gören veya faal şekilde esnaflığı devam ettiremeyen esnaf ve sanatkarların, Halkbank tarafından Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliğine (TESKOMB) bağlı bölge birliklerine ortak olan esnaf ve sanatkarlar kredi ve kefalet kooperatifleri (ESKKK) kefaletiyle veya doğrudan düşük faizli kredi kullandırılmasına ilişkin kararlar kapsamındaki kredi borçlarının ertelenmesine ilişkin usul ve esaslar belirlendi.

Esnaf ve sanatkarların karar kapsamındaki borçlarından, vadesi/taksit vadesi/hesap devresi henüz gelmemiş olmakla birlikte 6 Şubat'tan itibaren 6 ay içinde dolacak olan veya 6 Şubat itibarıyla vadesinden itibaren 90 günlük bekleme süresi içerisinde olan kredi borçları, başvuru şartı aranmadan vadesinde ilgili mevzuatına göre faiz tahakkuk ettirilerek vade tarihinden itibaren 6 ay süreyle ertelenecek.

Tahakkuk edecek bu faiz tutarı Hazine ve Maliye Bakanlığınca karşılanacak. Buna bağlı olarak, kredi itfa tablosu doğrultusunda, kalan tüm taksitler de 6 ay ötelenecek.

Karar kapsamında borçları ertelenmiş olan esnaf ve sanatkarlara, talepleri halinde düşük faizli kredi kullandırılmasına ilişkin ilgili kararlar kapsamında Banka tarafından erteleme süresinde düşük faizli kredi açılabilecek. Söz konusu kararlarda ertelemeye tabi borcu bulunanlara kredi açılmasını engelleyen hükümler uygulanmayacak.

Erteleme süresine kadar takip işlemi başlatılamayacak

Bu kararın yayımı tarihinden itibaren ertelenen krediler için erteleme süresi sonuna kadar takip işlemi başlatılmayacak.

Bankanın bu karar kapsamında ertelenen kredilerden dolayı doğacak gelir kayıpları, esnaf ve sanatkarlar için Banka tarafından esnaf ve sanatkar kredilerine uygulanan cari kredi faiz oranı dikkate alınarak hesaplanacak.

Banka, bu karar kapsamında ertelenen kredilere ilişkin bilgileri ve vade sonuna kadar hesaplanmış tahmini gelir kaybı tutarlarını projeksiyon yapılabilmesini teminen aylık olarak Bakanlığa iletecek.

Karar, 6 Şubat'tan geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi.

SPK'dan açıklama

SPK Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle, depremin finansal piyasalar üzerindeki olumsuz etkisinin asgariye indirilebilmesi ve olası yatırımcı mağduriyetlerinin önüne geçilmesi için bazı kararlar aldı.

Alınan kararlarla özellikle deprem bölgesinde bulunan yatırımcıların yükümlülüklerine getirememesi nedeniyle temerrüde düşmeleri hazirana kadar ertelenirken, kredili işlemlerde bulundurulması gereken özkaynak oranlarında gevşemeye gidildi.

SPK ayrıca şirketlerin hisse geri alımı yapma konusundaki bürokratik zorlukları azaltırken, geri alınan payların, alındığı tarihten itibaren 30 günlük süre boyunca satılamayacağını bildirdi.

- Uygulanacak faiz oranlarında "makul seviye" tavsiyesi

SPK tarafından yayımlanan bültende aracı kurumlarca, portföy büyüklüğü 1 milyon lira ve altında olan müşterilere uygulanacak azami kredi faiz oranı, temerrüt durumunda uygulanacak faiz oranı ve aracı kurumun vereceği kredinin, kaynak maliyeti dikkate alınarak, sermaye piyasasına olan algıyı olumsuz etkileyecek ve güveni zedeleyecek uygulamalardan kaçınılmak suretiyle, makul bir seviyede belirlenmesi yönünde tavsiye kararı alındığı belirtildi.

Deprem Bölgesi’nde ikametgahı, işyeri adresi veya şubede hesabı bulunan müşterilerin, 6 Şubat'tan itibaren oluşan temerrüt durumlarında, 30 Haziran'a kadar işlem tesis edilmeyeceği aktarılan açıklamada, belirlenen faiz oranlarının da, Merkezi Kayıt Kuruluşu'nun (MKK) Yatırımcı Risk Takip Sistemi’ne aracı kurumlarca müşteri bazında raporlanması gerektiği kaydedildi.

Açıklamada, 30 Haziran tarihine kadar aracı kurumların hazırladığı sermaye yeterliliği tablolarında, kendi portföylerine alınan pay senetlerine ilişkin pozisyon riski oranının yüzde 10 yerine yüzde 3 üzerinden, kredi hesabı altında izlenen "Diğer müşteriler" için pozisyon riski oranının ise yüzde 8 yerine yüzde 4 üzerinden hesaplanacağı bildirildi.

Başlangıç özkaynak koruma oranı yüzde 20'ye düşürüldü

Kredili İşlemler Tebliği’ne göre yapılacak genel işlem sınırı hesaplamasında, 6 Şubat itibarıyla deprem bölgesinde ikametgahı, işyeri adresi veya şubede hesabı bulunan müşterilere kullandırılan kredilerin 30 Haziran'a kadar dikkate alınmaması gerektiği belirtilen açıklamada, "Kurul kararı uyarınca yüzde 35 olarak belirlenen başlangıç özkaynak koruma oranının, 10 Nisan'a kadar yüzde 20 olarak uygulanmasına karar verilmiştir." değerlendirmesinde bulunuldu.

Açıklamada, 6 Şubat'ta Kurul'un deprem bölgesindeki yatırımcılara yönelik aldığı kararın tüm yatırımcıları kapsayacak şekilde şu kararların da alındığı kaydedildi:

"Kredili olmayan bir alım emri nedeni ile müşterinin ödemekle yükümlü olduğu tutarın tamamının veya bir kısmının takas günü itibarıyla tevdi edilmemesi veya söz konusu tutarın takas tarihi itibarıyla müşterinin aracı kurum nezdindeki hesabında bulunmaması durumunda Kredili İşlemler Tebliği'nin 16. maddesi çerçevesinde işlem tesis edilecek.

Kredili İşlemler Tebliği'nin 17. maddesi uyarınca kredili sermaye piyasası aracı işlemlerinin devamı süresince özkaynak koruma oranı asgari yüzde 20 olacak.

BES sözleşmelerinden kaynaklanan alacaklar özkaynak olarak kabul edilebilecek

Kredili İşlemler Tebliği'nin 18. maddesi uyarınca kredili olarak alınan ve/veya özkaynak olarak verilen sermaye piyasası araçlarını satarak krediyi kapatma yetkisi ve özkaynak tamamlama bildirimi gönderilmiş müşterinin hiçbir alım emrinin, bildirim gününden özkaynak tamamlanıncaya kadar geçecek süre boyunca yerine getirilmemesi, hususlarındaki hükümlerin, aracı kurumların kendi risk politikalarına uygun düştüğü ölçüde ve müşteri taleplerini de olabildiğince gözeterek, 10 Nisan'a kadar esnek bir şekilde uygulanabilecek.

Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ve bu Kanun’a dayanılarak çıkarılan ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, müşterilerce yatırım kuruluşlarına devredilecek bireysel emeklilik sözleşmelerinden kaynaklanan devlet katkısı hariç alacakların, Kredili İşlemler Tebliği’nin 12. maddesinin birinci fıkrası uyarınca sermaye piyasası araçlarının kredili alımı, açığa satış ve ödünç alma ve verme işlemlerinde özkaynak olarak kabul edilebilecek kıymetler arasına eklenmesine ve bu alacakların yüzde 100’ünün özkaynak olarak kabul edilmesine karar verilmiştir."

Genel Kurul kararı alınmaksızın hisse geri alımı yapılabilecek

İkinci bir duyuruya kadar yürürlükte bir geri alım programı olup olmadığına bakılmaksızın payları borsada işlem gören ortaklıkların ve bunların bağlı ortaklıklarının pay geri alım işlemlerinin kolaylaştırılmasını ve yatırımcıların korunmasını teminen atılacak adımların da belirlendiği açıklamada, "Payları borsada işlem gören halka açık ortaklıkların, genel kurul kararı aranmaksızın, yapılacak ilk genel kurulda ortakların bilgisine sunulmak üzere, yönetim kurulu kararı ile geri alım programı başlatabileceğine, yönetim kurulu kararında geri alımın amacına, geri alım programının öngörülen azami süresi, alınacak azami pay adedi ile kullanılacak azami fon tutarına yer verilmesi gerektiğine ve söz konusu yönetim kurulu kararının Kurul'un özel durum açıklamalarına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde kamuya açıklanmasına karar verilmiştir." ifadeleri kullanıldı.

Açıklamada, payları borsada işlem gören halka açık ortaklıkların bağlı ortaklıklarının da aynı şekilde geri alım programı başlatabileceği aktarıldı.

Yürürlükte bir geri alım programı olan şirketler, değişen şartlar ile devam edebilecekler

Yürürlükte bir geri alım programı olan halka açık ortaklıkların ve bağlı ortaklıklarının, geri alım programlarına, yönetim kurullarınca ayrıca bir karar alınmasına gerek olmaksızın bu kararda belirtilen şartlar ile devam edebilecekleri belirtilen açıklamada, "Geri alınan paylar nedeniyle edinilmiş bedelsiz paylar için de aynı esasların uygulanmasına ve ilke kararı çerçevesinde geri alınan payların, geri alındığı tarihten itibaren 30 günlük süre boyunca satılamamasına ve 30 günlük sürenin hesaplanmasında 'ilk giren ilk çıkar' yönteminin uygulanmasına karar verilmiştir." değerlendirmesine yer verildi.

Açıklamada, Pay Tebliği’nin 27. maddesinde yer alan, payları borsada işlem gören ortaklıkların pay sahiplerine yönelik bilgi formu düzenleme yükümlülüğü sınırının, ikinci bir duyuruya kadar yüzde 3 olarak uygulanacağı kaydedilerek, karar tarihinden sonra pay sahiplerinin yapacakları satışlar ile son on iki aylık dönemde yapmış oldukları satışların toplamının şirket sermayesinin yüzde 10'unu aşması halinde, bu pay satışları öncesinde, Kurul'ca esasları belirlenen pay satış bilgi formu düzenlenmesi ve bu formun satış öncesinde Kurul’un onayına sunulmasının kararlaştırıldığı belirtildi.