İhracatın yarıya yakını büyük ölçekli girişimlerden

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2020 yılına ilişkin girişim özelliklerine göre dış ticaret istatistiklerini açıkladı.

TÜİK, dış ticaret verileri ile iş kayıtları sisteminde yer alan girişimlerin ana faaliyet türü ve çalışan sayısı bilgilerini eşleştirerek, dış ticaret yapan girişimlerin özelliklerine göre verileri elde etti.

Buna göre, 2020'de 87 bin 705 girişim ihracat, 73 bin 591 girişim ise ithalat yaptı.

Toplam ihracatın yüzde 20,4'ünü yapan 1-9 kişi çalışanlı mikro ölçekli girişimler, toplam ihracat yapan girişimlerin de yüzde 61'ini oluşturdu. İhracatta, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 18,9, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 17,9, 250 kişi çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 42,8 olarak sıralandı.

İthalatın yüzde 14,1'ini 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimler yaptı. İthalatta, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 12,4, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 17,5 oldu. 250 kişi çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin ithalattaki payı yüzde 56 olurken, bu girişimler toplam ithalat yapan girişimlerin yüzde 4'ünü meydana getirdi.

İhracatın yarısından fazlası sanayi sektöründen

Girişimin ana faaliyetine göre ihracatın yüzde 56,4'ü, ithalatın ise yüzde 48'8'i sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin ihracattaki payı yüzde 39,8, ithalattaki payı ise yüzde 37,5 düzeyinde hesaplandı.

Sanayi sektörünün ihracatının yüzde 66,7'si 250 ve fazla çalışanlı büyük ölçekli girişimler tarafından yapıldı. Ticaret sektörünün ihracatında ise yüzde 90'ını 250 kişiye kadar çalışanı olan küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ) gerçekleştirdi.

Sanayi sektörü tarafından yapılan ithalatta, 250 ve daha çok çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin payı yüzde 77,8 oldu. Diğer sektörlerde, KOBİ'lerin payı yüzde 29,8'den yüzde 36,1 yükselirken, büyük ölçekli girişimler yüzde 63,7 pay ile önde olmaya devam etti.

Sanayi ihracatının yaklaşık yüzde 60'ı Avrupa'ya

Ana faaliyeti sanayi olan girişimler, geçen yıl ihracatlarının yüzde 47,1'ini Avrupa Birliği (AB 27) ülkelerine, yüzde 14,5'ini Yakın ve Orta Doğu ülkelerine, yüzde 12,7'sini ise AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerine gerçekleştirdi. AB 27 ülkelerine yapılan ihracatın yüzde 64,4'ünü sanayi, yüzde 33,6'sını ticaret, yüzde 2'si ise diğer sektöründeki girişimler oluşturdu.

Ana faaliyeti sanayi olan girişimler, ithalatlarının yüzde 38,1'ini AB 27 ülkelerinden, yüzde 23'ünü diğer Asya ülkelerinden, yüzde 14,8'ini ise AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerinden gerçekleştirdi. Ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin en çok ithalat yaptığı ülke grupları sırasıyla yüzde 32 pay ile AB 27 ülkeleri, yüzde 25,1 ile diğer Asya ve yüzde 19,2 ile Yakın ve Orta Doğu ülkeleri oldu.

İmalat sanayi ürünleri ihracatının yüzde 58'ini ana faaliyeti sanayi olan girişimler, yüzde 38,6'sını ise ana faaliyeti ticaret olan girişimler gerçekleştirdi. Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin yaptığı ihracatın ise yüzde 96,3'ünü imalat sanayi ürünleri, yüzde 1,9'unu tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünleri oluşturdu.

Öte yandan imalat sanayi ürünleri ithalatının yüzde 45,6'sı sanayi, yüzde 42,5'i ticaret ve yüzde 11,8'i diğer sektörlerdeki girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin ithalatının yüzde 76'3'ü imalat sanayi ürünleri, yüzde 4,8'ini tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünleri, yüzde 3,6'sını ise madencilik ürünleri oluşturdu.

İhracatın yüzde 39,5'ini ilk 100 girişim yaptı

İhracatın yüzde 39,5'ini, ithalatın ise yüzde 57'sini ilk 100 girişim yaptı. En çok ihracat yapan ilk 5 girişim toplam ihracatın yüzde 13,5'ini, en çok ithalat yapan ilk 5 girişim ise ithalatın yüzde 21,7'sini gerçekleştirdi.

Sanayi sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin sanayi sektöründeki payı yüzde 14,8, ticaret sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin ticaret sektöründeki payı ise yüzde 11,5 olarak kayıtlarda yer aldı. Sanayi ve ticaret sektörlerinde en fazla ithalat yapan ilk 5 girişiminin payı yüzde 16,8 oldu.

Girişimlerin yüzde 50,3'ü tek ülkeden ithalat yaptı

Girişimlerin yüzde 44,3'ü tek ülkeye ihracat yaparken, yüzde 16,9'u iki ülkeye ihracat yaptı. Yirmi ve daha fazla ülkeye ihracat yapan girişimlerin oranı yüzde 4,4 iken, bu girişimlerin ihracattaki payı yüzde 58'i buldu.

Girişimlerin yüzde 50,3'ü, tek ülkeden ithalat yaparken, yüzde 15,8'i iki ülkeden ithalat yaptı. Yirmi ve daha fazla ülkeden ithalat yapan girişimlerin oranı yüzde 2,7 iken, bu girişimlerin ithalattaki payı yüzde 51,4 olarak belirlendi.