Katılım bankalarının büyüklüğü 2,2 trilyon lirayı aştı

Katılım bankacılığı, bu yılın ilk 6 ayında da istikrarlı büyümesini sürdürdü.

Türkiye Katılım Bankaları Birliği'nden (TKBB) derlenen verilere göre katılım bankaları, 2023 yılını 2 trilyon 40 milyar 850 milyon lira aktif büyüklükle kapatırken toplanan fonlar 1,5 trilyon lira, toplam kullandırılan fonlar 1 trilyon 61 milyar lira ve toplam öz kaynaklar 143,9 milyar lira oldu.

Ocak-haziran döneminde ise katılım bankalarının aktif büyüklüğü yüzde 10,9 artışla 2 trilyon 262 milyar 316 milyon liraya çıkarken bankacılık sektöründen aldığı pay yüzde 8,06'ya ulaştı.

Toplanan fonlar, ilk yarıda yüzde 3 artışla 1 trilyon 562 milyar 553 milyon liraya, kullandırılan fonlar yüzde 12,8 artışla 1 trilyon 196 milyar 11 milyon lira seviyesine çıktı.

Sektörün öz kaynak toplamı 143,9 milyar liradan 171,4 milyar liraya, toplam şube sayısı bin 459’dan bin 486’ya ve çalışan sayısı 19 bin 728’den 20 bin 764’e yükseldi.

İkisi dijital toplam 9 bankanın faaliyet gösterdiği katılım tarafında, konsolide olmayan finansal sonuçlara göre, ilk yarıda en yüksek aktif büyüklüğe sahip banka 761,2 milyar lira ile Kuveyt Türk oldu. İkinci sırada 389,1 milyar lira ile Ziraat Katılım, üçüncü sırada 349 milyar lira ile Vakıf Katılım yer aldı.

Bu dönemde en yüksek net karı 15,4 milyar lira ile Kuveyt Türk elde ederken Emlak Katılım 5,1 milyar lira, Vakıf Katılım 4,4 milyar lira net kar yazdı.

Öz kaynak tarafında ise 57,1 milyar lira ile Kuveyt Türk liderliğini korurken onu 32,7 milyar lira ile Vakıf Katılım ve 22,1 milyar lira ile Türkiye Finans Katılım takip etti.

"Katılım finans sistemi, büyük bir atılım yapmanın eşiğine geldi"

Türkiye Katılım Bankaları Birliği Genel Sekreteri İsmail Vural, sektörün 2023 yılını 9 katılım bankasıyla kapattığını, 2024 yılında ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) kararıyla yeni bir dijital katılım bankasının kurulmasına izin verildiğini söyledi.

Yeni katılım bankalarının sisteme dahil olmasıyla sektördeki pazar payının artırılmasının hedeflendiğini dile getiren Vural, "Bu stratejik hamle, aynı zamanda müşteri kapsayıcılığını artırmaya yönelik dağıtım kanallarına odaklanmayı ve mevcut ürün ve hizmet yelpazesini çeşitlendirmeyi amaçlamaktadır. Geçmiş dönemde başarılı performans grafiğini artıran katılım bankacılığı, Türkiye ekonomisine de kayda değer bir katkı sağladı ve sağlamaya devam ediyor” diye konuştu.

Vural, finansal sistemde önemli konuma erişen katılım finans sisteminin gelecek dönemde büyük bir atılım yapmanın eşiğine geldiğini vurguladı.

Geçen yıl sektör adına önemli bir adım atıldığına işaret eden Vural, şunları kaydetti:

"Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi’nin koordinasyonu ve ilgili tüm paydaşların etkin katılımıyla, 'Katılım Finans Strateji Belgesi (KFSB 2022-2025)' hazırlandı. Katılım finans alanında ülkemizin ilk ulusal strateji belgesi olma özelliğini taşıyan KFSB, Türkiye’yi katılım finansın lider ülkesi olarak konumlandırmak için bir yol haritası niteliği taşımaktadır."

Aktif dijital müşteri sayısı 5,5 milyon

Vural, teknolojinin hayatın her alanına daha çok girmesiyle internet ve mobil kanalların finansal tüketiciler tarafından çok daha yoğun kullanıldığını anlattı.

Dijital katılım bankacılığının verilerini paylaşan Vural, şunları kaydetti:

"Mobil bankacılık, katılım bankalarımızda birincil kanal haline geldi. Katılım bankacılığında aktif dijital müşteri sayısı 2024 Haziran ayı itibarıyla 5,5 milyon müşteriye, toplam işlem hacmi 3,7 trilyon liraya ve toplam işlem sayısı ise aynı dönemde 133 milyon adede ulaşmıştır. Sadece mobil bankacılık kullananların oranı yüzde 90,46 iken sadece internet bankacılığını kullananların oranı yüzde 3,4’te kalmıştır. Her iki kanalı kullananların oranı ise yüzde 6,14. Müşterilerin finansal hizmetlere dijital kanallardan ulaşabilmesi için teknolojik altyapı yatırımlarını artırmak kurumların ortak hedefi haline geldi. Güncel teknolojiler kullanarak uzaktan erişim yoluyla müşteri edinimine yönelik teknolojik ve hukuki altyapı bankalar tarafından hazırlanarak faaliyete geçirilmiş ve müşteri portföylerinin gelişimine ve hizmet verimliliğine önemli bir ivme kazandırılmıştır."

Vural, katılım bankalarının dijital donanımları ve organizasyonel yetkinlikleriyle uzaktan müşteri edinimini çok verimli bir açılım olarak değerlendirdiklerini ve uygulamanın başladığı günden bu yana bu kanaldan müşteri sayısını sürekli artırmayı başardıklarını ifade etti.

Son bir yıllık rakamlara değinen Vural, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Yaklaşık 1 milyon 568 bin 349 yeni başvuru ile bu kanaldan 588 bin 996 yeni müşteri edinimi sağlandı. Katılım bankalarının dijital imkanları en iyi şekilde kullanması ve açık bankacılık uygulamalarının yaygınlaşması da sektörün gelişiminde önemli bir etken olup bu alanda rekabetçi konumda yer almaktadır. Ülkemiz katılım finans ekosistemi, farklı dikeylerde yeni oyuncuların ve girişimlerin pazara girmesi ile globalden gelen girişimler sayesinde giderek genişlemekte, farklı iş modelleriyle çeşitlenmekte ve yaygınlaşmaktadır."

Vural, Birlik olarak 6 dönemdir gerçekleştirilen ve her yıl sürdürülen araştırma raporuyla önemli veriler sağlandığını anlattı.

Bu tür çalışmaların reel sektörde faaliyet gösteren katılım bankacılığı müşteri algısını daha iyi anlamak ve ekosistemde daha iyi değerlendirmek adına önemsendiğini belirten Vural, "Her yıl olduğu gibi 2023 yılında da gerçekleştirilen 6. Dönem Katılım Bankacılığı Sektör Araştırma Raporu’nda katılım bankalarımızın gelişen ATM ağı ve gelişen dijital hizmetlerle birlikte mobil bankacılık uygulamaları, perakende müşteriler açısından daha fazla ön plana çıktı. Ticari segmentte yer alan müşteriler ise ulaşılabilir olmaya ve anında çözüme kavuşan hizmet kalitesine vurgu yaptı" şeklinde konuştu.

İlk yarıda KOBİ'lere 474,5 milyar liralık finansman desteği

Artan üye sayısı ve gelişen ürünlere değinen Vural, katılım bankacılığının Türkiye ekonomisinin sağlam temeller üzerinde sürdürülebilir büyüme ve genişleme hedefleri doğrultusunda bir politika izlediğini ve KOBİ'lere finansman sağlamaya devam ettiğini belirtti.

Vural, bu alandaki rakamları şöyle paylaştı:

"Haziran 2023'te Hazine ve Maliye Bakanlığı ve 6 katılım bankasının iş birliği ve TKBB'nin desteğiyle Katılım Finans Kefalet AŞ (KFK), KOBİ'lerin katılım finans ilkeleri çerçevesinde finansmana erişimini kolaylaştırmak için ihtiyaç duyulan kefalet/teminat desteğini sağlamak için kuruldu. Türkiye ekonomisi içinde önemli bir yere sahip olan KOBİ'ler, katılım finans sektörü açısından da önemli bir konuma sahip. 2024 Haziran ayı itibarıyla katılım bankalarının toplam KOBİ müşteri sayısı 169 bin 414'e ulaştı. Toplam finansman tutarı 2023 yılında 393 milyar 793 milyon liradan bu yılın haziran ayına kadar yüzde 20,5 artışla 474 milyar 539 milyon liraya yükseldi. KOBİ finansmanına yönelik bu özel konsantrasyonun bir sonucu olarak, katılım bankalarının KOBİ'lere kullandırdığı fonların toplam kullandırdığı fonlar içindeki payı yüzde 39,68 civarındadır."

"Yenilenen stratejik yol haritası ile 6 temel hedef belirlendi"

TKBB Genel Sekreteri Vural, katılım finans prensiplerine uygun bankacılık hizmetlerinin farklı ülkelerde ve coğrafyalarda yaygınlaştığını söyledi.

Birlik olarak yapılan ulusal ve uluslararası eğitimler, etkinlikler ve iş birlikleri ile son yıllarda katılım finansın komşu ülkelere ve Türk dünyasına aktarıldığını anlatan Vural, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Eğitim alanında hem yüz yüze hem de çevrim içi olarak önemli birçok çalışma gerçekleştirildi. Üye katılım bankalarımızın 20 bin 700'ü aşan sektör çalışanı personeline verdiğimiz sertifikasyon eğitimi ile İslami finans alanının daha da gelişmesine ve sektörde donanımlı personel yetişmesinin yanında nitelikli olmalarına imkan sağlandı. Bir adım daha ileri giderek e-Eğitim Platformu sistemini herkese açarak tüm vatandaşlarımızın İslami finans alanının gelişiminin bir adım daha ileriye taşınması sağlandı. Bunun yanında uluslararası anlamda İslami finansın gelişmekte ve kısmen bilinirliğinin olduğu bazı ülkelere destek vermek için eğitim programları gerçekleştirildi. Özellikle Afrika, Orta Doğu ve Orta Asya’da gerçekleştirilen birtakım etkinlik ve projeler ile bu süreç devam etmektedir."

İstanbul Finans Merkezi'nin önemini vurgulayan Vural, Türkiye'nin katılım finans alanındaki ilk ulusal stratejisi Katılım Finans Strateji Belgesi'nin ülkeyi bu finansal alanda küresel lider olarak konumlandırmak için yol haritası niteliğinde bulunduğuna işaret etti.

Vural, Birlik tarafından yayımlanan ve 2021-2025 dönemini kapsayan bankacılık sektörü stratejik yol haritasının yenilendiğini ve iletişim, ekosistem, ürün çeşitliliği, standartlar ve yönetişim, dijital ve yetkinlik geliştirme konularında 6 temel stratejik hedefin belirlendiğini anlattı.

Belirlenen hedeflere değinen Vural, sözlerini şöyle tamamladı:

"Katılım bankacılığının 2025 yılına kadar odaklanacağı konuların başında müşteri sayısının ve pazar payının artırılması geliyor. Bu çerçevede, hedef müşterilerle iletişimin güçlendirilerek katılım finans sistemi işleyişinin müşterilere etraflıca aktarılması ve benimsetilmesi önemli bir unsur olarak ortaya çıkıyor. Finansal okuryazarlığın artırılmasına yönelik eğitim ve iletişim faaliyetlerinin artırılması ile finansal kapsayıcılığın artırılması önemli bir başlık olarak yer alıyor."