Kayıt dışı ekonomiyle mücadeleye 6,2 milyar liralık bütçe

2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi'nden derlediği bilgilere göre, Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele'de gelecek yıl için 1 milyar 897 milyon 24 bin liralık bütçe teklifi yapıldı. Bu rakamın 2022 yılında 2 milyar 75 milyon 664 bin lira ve 2023'te ise 2 milyar 229 milyon 877 bin 800 lira olacağı tahmin ediliyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığınca yürütülen, "Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Etmek ve Mali Suçları Azaltmak" programı kapsamındaki "Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Eylem Planı" hedeflerinin hayata geçirilmesi adına 3 yılda 6 milyar 202 milyon liralık kaynak ayrılması planlanıyor.

"Kayıt dışılıkla mücadele vergi adaleti açısından önemli"

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi (TOBB ETÜ) İşletme Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ramazan Aktaş, kayıt dışılıkla mücadele için ayrılan bütçenin miktarından çok uygulamadaki kararlılığın önemine dikkati çekti.

Aktaş, şunlar kaydetti:

"Bu rakam toplam bütçenin içinde az bir miktar gibi görünse de yüzde 30'lara dayanan bir kayıt dışılık sorunu önlendiğinde devlet çok yüksek rakamlarda gelir elde edebilir. Yani ne kadar yüksek bir bütçeyle kayıt dışılığın önüne geçilmeye çalışılırsa o kadar kat gelir sağlanabilir, haksız rekabet önlenir, gelir dağılımı daha düzgün şekilde oluşturulur, kaynakların verimsiz alanlara tahsis edilmesinin önüne geçilir ve bunun gibi bir sürü fayda elde edersiniz."

Kayıt dışılıkla ilgili iki faktöre işaret eden Aktaş, bunların merdiven altı çalışan ve kayıtlıyken bazı faaliyetlerini kayıt dışı gösteren firmalar olduğunu dile getirdi.

Bir ülkenin, geliştikçe ve "kanun hakimiyeti prensibi" uygulamaya girdikçe kayıt dışılık oranının azaldığını belirten Aktaş, kayıt dışılıkla mücadelenin vergi adaleti açısından önemli olduğunu söyledi.

"Kayıt dışı kesim vergilerini ödemekten kaçınıyor"

Aktaş, devletlerin iç ve dış güvenlik, adalet ve sağlık hizmetlerinin karşılığında vergi aldığını belirterek, bu hizmeti alan kişi veya firmaların devlete olan yükümlülüğünü yerine getirebilmeleri için vergilerini ödemeleri gerektiğinin altını çizdi.

Ancak kayıt dışı kesimin vergilerini ödemekten kaçındığına dikkati çeken Aktaş, şu değerlendirmede bulundu:

"Merdiven altı çalışan firmalar her türlü vergiden muaf şekilde faaliyet gösteriyor. Ne yazık ki bazı insanlar, 'Bu adam başka türlü çalışamadığı için kayıt dışı çalışıyor' veya 'en azından bir şekilde ekmek parasını kazanıyor' gibi bu duruma haklılık payı getiriyor. Bunu felsefi bir temelden savunmak mümkün değil. Eğer bir ülkede adaletten bahsediyorsanız, bir gelir elde ediyorsanız, bunun karşılığı olan vergi her neyse bunu vermek durumundasınız."

Aktaş, kayıt dışılığın, üzerine gidilmesi gereken bir konu olduğunu belirterek, vatandaşların edindikleri mal veya hizmet karşılığında mutlaka fiş ve fatura alarak kayıt dışılığın önüne geçmeleri gerektiğini sözlerine ekledi.