Kömürden elektrik üretimi geriliyor

Türkiye'de kömürden elektrik üretimi son 3 yıldır düşüş göstermesine rağmen kuraklık nedeniyle hidroelektrik santrallerinin üretimindeki azalışın doğal gaz santralleriyle karşılanması emisyonların düşmesine engel oldu.

Londra merkezli düşünce kuruluşu Ember'in Türkiye Elektrik Görünümü 2022 raporuna göre, Türkiye'de kömürden elektrik üretimi, birçok Avrupa ülkesinin aksine 2021'de de düşüşünü sürdürdü.

Türkiye'de, uluslararası kömür fiyatlarındaki artış özellikle ithal kömür santrallerindeki üretimin düşmesinde etkili olurken, kömürden elektrik üretimi 3 yıl arka arkaya düşüş gösterdi. Kömürden elektrik üretimi geçen yıl 2018'e göre yüzde 8 geriledi.

Türkiye'nin kömürden elektrik üretimi 2018'de 113,2 teravatsaat iken 2021’de 104,1 teravatsaat oldu. 2018'de kömürün toplam elektrik üretimindeki payı yüzde 37 iken 2021'de yüzde 32'ye geriledi.

Öte yandan, kuraklık nedeniyle hidroelektrik santrallerinden elektrik üretimindeki azalışın doğal gaz santralleriyle karşılanmasından dolayı birim elektrik üretimi başına oluşan karbon emisyonlarında azalma olmadı.

Rapora göre, Türkiye'de elektrik üretiminde birim başına düşen karbon emisyonları en az 30 yıldır kayda değer bir iyileşme göstermedi.

Rüzgar ve güneşin payı yüzde 13,6'ya ulaştı

Türkiye'de hidroelektrik harici yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretiminin toplamı ilk kez 2021'de hidroelektrik üretimini geride bıraktı. Bu durumda, kuraklık nedeniyle hidroelektrik santrallerindeki üretimin azalması ve rüzgar ile güneş enerjisinde büyüyen kapasite etkili oldu.

Geçen yıl rüzgar ve güneşten elektrik üretimi, bir önceki yıla göre yüzde 25 artışla 44,6 teravatsaat seviyesinde gerçekleşti ve toplam elektrik üretimi içindeki payı yüzde 13,6 oldu.

Hidroelektrik santrallerinin elektrik üretiminde 2020'de yüzde 26 olan payı 2021'de yüzde 17'ye geriledi. Doğal gazın payı ise bu dönemde yüzde 23'ten yüzde 33'e yükseldi.

Böylece, elektrik üretiminde fosil yakıtların payı geçen yıl yüzde 65 oldu.

Elektrik talebi, yenilenebilir enerji üretiminden hızlı arttı

Türkiye'de yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimi son 10 yılda arttı ancak bu artış talepteki büyümenin gerisinde kaldı.

Yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimi son 10 yılda 58 teravatsaat artış gösterirken, talep 95 teravatsaat büyüdü.

Çalışmanın yazarı Ufuk Alparslan, yaptığı değerlendirmede, Türkiye'de kömürden elektrik üretiminde 2018'in zirve yılı olabileceğini belirterek, "Ancak son yıllarda rüzgar ve güneşteki artış, elektrik tüketimindeki artışı karşılamaya yetmedi. Aradaki fark, ithal kömürle karşılandığı için hem enerji ithalatımız arttı hem de temiz enerji konusunda önünde olduğumuz ülkeler bizi geride bıraktı. Halbuki rüzgar ve güneş enerjisi ithal kömürden daha ekonomik hale geldi. Şimdi yenilenebilir enerji yatırımlarını daha da hızlandırıp kömüre veda etmeli ve sıramızı geri almalıyız." ifadelerini kullandı.