Türkiye 2019'da 5 bin 500 ton tropikal meyve ihraç etti

Kivi, ananas, avokado, çarkıfelek meyvesi… Bu tropikal meyveler ve daha fazlası kısa süre öncesine kadar sadece yurt dışından getirilebiliyordu. Ancak artık Türkiye’de de üretim başladı. Türkiye’nin coğrafi konumu ve iklimi, tropikal meyvelerin yetiştirilmesi için uygun ortam sağlıyor. Halihazırda muz, kivi, avokado, çarkıfelek, mango, mangost, kumkuat, papaya, guava, longan, liçi gibi pek çok tropikal meyve ülkemizde yetiştiriliyor.

[Grafik: Bedra Nur Aygün]

53 ülkeye ihracat yapılıyor

Ülkemizde özellikle Akdeniz ve Ege bölgelerinde tropikal meyveler yetiştiriliyor. Karadeniz Bölgesi’nde ise daha çok kivi yetiştiriciliği konusunda çalışmalar yapılıyor. Ege Yaş Meyve ve Sebze Üreticileri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Hayrettin Uçak, “Çiftçilerimiz, üreticilerimiz alternatif ürünler, katma değeri yüksek ürünler yetiştirmeye çalışıyor. Özellikle ithal ettiğimiz avokado, kivi ve muz gibi ürünleri onlara öneriyoruz” diyor.

Türkiye’de tropikal meyve üretim çalışmaları çok yeni olsa da kısa sürede hızlı adımlar atıldı. Öyle ki ihracat noktasına bile gelindi. Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) verilerine göre 2019’da 53 ülkeye meyve gönderildi. Geçen yıl ihraç edilen 5 milyon 539 bin 528 kilogram tropikal meyveden 5 milyon 51 bin 628 dolar gelir elde edildi.

Yetiştirilen tropikal meyveler, Avrupa ülkelerinden Orta Asya Türk Cumhuriyetlerine, hatta Arap ülkelerine kadar geniş bir coğrafyaya gönderiliyor. İhracat pazarlarının başında ise Rusya geliyor. 2019’da Rusya’ya 1 milyon 180 bin 845 kilogram meyve ihraç edildi. İhraç edilen meyvelere bakıldığında, ilk sırada kivinin yer aldığı görülüyor. 2019’da 4 milyon 442 bin 136 kilogram kivi ihraç edildi ve 3 milyon 212 bin 865 dolar gelir sağlandı.

“Ekonomiye çok büyük katkısı olur”

Tropikal meyve üretiminin artmasının ülke ekonomisine katkısı giderek artıyor. Hayrettin Uçak bunun önemine dikkat çekerek, “Yurt dışına gönderebilirsek ekonomiye çok büyük katkısı olur. Hem istihdam hem de döviz girdisi olacak” diyor.

İhracatın artırılması için çiftçileri teşvik çalışmaları büyük önem taşıyor. Uçak, bu konuda yaptıkları çalışmayı şöyle anlatıyor:

“Zaman zaman bölgesel toplantılarla üretici, ihracatçı, ziraat odaları, il ve ilçe tarım bakanlığı temsilcileriyle bir araya gelip konuşuyoruz. Mesela Gümüldür’de mandalina yerine iklime uygun olarak avokado yetiştirilmesi teşvik ediliyor. Bunu birkaç kişi yapıp randıman aldığı zaman diğerleri de o meyveye yöneliyor. Çiftçilerimiz, üreticilerimiz buna sıcak bakıyor.”

Türkiye’de yetişen meyveler daha lezzetli

Tropikal meyvelerin en fazla yetiştirildiği yerlerin başında Antalya geliyor. Özellikle Gazipaşa, Alanya ve Anamur’da tropikal meyvecilik hayli revaçta. Tropikal Meyve Üretim ve Pazarlama Kooperatifi Başkanı Ali Yalçın, bölgedeki üretimle ilgili olarak, “İlk başta üreticilerimiz biraz tedirgin oldu kazanabilecek miyim, burada yetişecek mi diye. Ama buna alıştıktan sonra çok hızlı yayılıyor. Tropikal meyvelerde haşere, hastalık çok fazla olmadığı için, ilaç kullanımı çok az. Bakımları da nispeten daha kolay” ifadesini kullanıyor. 

Yalçın, Türkiye’de yetiştirilen tropikal meyvelerin, ithal edilenlere oranla daha lezzetli olduğunun altını çiziyor. Bunu bir örnekle açıklıyor: 

“Mango, ana vatanı olan ülkelerden geliyordu. Fakat yaklaşık bir ay önce hasat ediliyor, yola dayansın diye şoklanıyor. Bu da lezzet kaybına ve kalitesizliğe sebep oluyor. Ülkemizde yetişen mangoyu yiyen, bir daha ithal mango yiyemez.” 

Sadece Gazipaşa’da, muz üretimi hariç yaklaşık 400 aile tropikal meyve yetiştirerek geçimini sağlıyor. Tropikal meyve üretmek isteyenleri desteklediklerini söyleyen Yalçın, “Biz elimizden geldiğince kooperatif olarak bunu yapacak kişilere bilgiler veriyoruz. Bilmediklerimizi de Akdeniz Üniversitesindeki öğretim üyelerimize danışıp bilgi aktarımı sağlıyoruz” diyor.