Türkiye ilk çeyrekte yüzde 4,5 büyüdü

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bu yılın ilk çeyreğine (ocak-mart) ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı.

Buna göre, GSYH tahmini, zincirlenmiş hacim endeksi olarak, bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı döneminde göre yüzde 4,5 artış gösterdi.

Geçen yıla göre yüzde 16.2 artış

Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH tahmini, bu yılın ilk 3 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 16,2 artarak 1 trilyon 71 milyar 98 milyon lira olarak gerçekleşti.

GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde bu yılın ilk çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine kıyasla zincirlenmiş hacim endeksi olarak diğer hizmet faaliyetleri yüzde 12,1, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 10,7, sanayi yüzde 6,2, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 4,6, hizmetler yüzde 3,4, tarım yüzde 3, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2,4, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 1,9, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 1,6 arttı. İnşaat sektöründe ise yüzde 1,5 azalış görüldü.

[Grafik: Hafize Yurt]

Bu dönemde GSYH, cari fiyatlarla yüzde 16,2 artarak 1 trilyon 71 milyar 98 milyon lira olarak gerçekleşti. GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 12,1, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 10,7, sanayi yüzde 6,2, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 4,6, hizmetler yüzde 3,4, tarım yüzde 3, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2,4, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 1,9 ve finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 1,6 arttı. İnşaat sektörü ise yüzde 1,5 azaldı.

Takvim etkisinden arındırılmış GSYH, zincirlenmiş hacim endeksinde, yılın birinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,2 arttı.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH, zincirlenmiş hacim endeksi ise bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,6 artış gösterdi.

Hane halkı nihai tüketim harcamaları yüzde 5,1 arttı

Hane halkı nihai tüketim harcamaları yılın birinci çeyreğinde, geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlemiş hacim endeksine göre yüzde 5,1 yükseldi. Devletin nihai tüketim harcamaları, yüzde 6,2 artarken gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 1,4 geriledi.

Mal ve hizmet ithalatı, yılın birinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 22,1 artış gösterirken, ihracatı yüzde 1 azaldı.

İş gücü ödemelerinde yüzde 14,6 artış

İş gücü ödemeleri yılın birinci çeyreğinde, geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 14,6, net işletme artığı/karma gelir yüzde 19,6 yükseldi. İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içindeki payı geçen yılın birinci çeyreğinde yüzde 39 iken bu oran yılın birinci çeyreğinde yüzde 38,6 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 40,7'den yüzde 42,1'e yükseldi. 

Varank: Son iki çeyrekte çok sağlam dönüş yapabiliriz

Büyüme rakamları ile ilgili ilk açıklama Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank'tan geldi: "Normalleşmeye giden süreçte, üretim cephesinde sürdürülebilir bir toparlanmaya ihtiyacımız var. Takip etmişsinizdir, az önce bu senenin ilk çeyreklik büyüme rakamı açıklandı. Yüzde 4,5 olarak gerçekleşen bu büyüme performansı aslında bizi hiç şaşırtmadı. Çünkü 2019’un son çeyreğinden itibaren büyümenin öncü göstergeleri güçlü bir trende oturmuştu. Bu canlanma mart ortasına kadar devam etti. Ancak salgınla birlikte, özellikle nisan ayında, iç ve dış talepte ciddi daralmalar yaşadık. Tabi bu durum sadece Türkiye’ye has değil. Ülkelerin içe kapanması ve salgınla mücadelede alınan tedbirler küresel bir talep şokuna sebep oldu. Mayıs başından itibaren ise iç talep tekrar toparlanmaya başladı. Otomotiv ana fabrikalarının tümü ve tekstil fabrikalarının bir kısmı yeniden üretime döndü. Plastik, ambalaj, gıda ve temizlik ürünlerinde faaliyet gösteren firmalarsa zaten artan talep sebebiyle kapasitelerini artırmıştı. Ekonomik güven endeksi mayıs ayında dipten dönüş sinyali verdi. Tüketicilerin, reel kesimin ve sektörlerin ekonomiye duyduğu güven yeniden yükseliyor."

Bu toparlanma eğilimini kalıcı ve istikrarlı bir hale getirmek istediklerinin altını çizen Varank, "Salgının dış pazarlarımızdaki gelişimine bağlı olmakla birlikte Türkiye yılın son iki çeyreğinde piyasalara çok sağlam dönüş yapabilir" ifadesini kullandı.