Gittikçe daha fazla gündemde yer bulan Mekânsal Strateji Planlama konusu, ilk olarak 2018 yılında, İmar Kanunu’nda yapılan değişiklikle Türkiye’nin gündemine girmişti. Kanunda, Mekânsal Strateji Planlaması yapma göreve Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na verildi. Sonrasında ise çalışmalar başladı.
Çevre ve Sosyal Politikalar
Mekânsal Strateji Planı, “Ekonomik, sosyal politikalar ve çevre politikaları ile stratejilerini mekânla ilişkilendirerek fiziki gelişmeyi ve sektörel kararları yönlendiren, ülke bütününde ve gerekli görülen bölgelerde hazırlanan, raporu ile bütün olan plandır” şeklinde tanımlanıyor. Türkiye genelinde sektörel kurumların bir araya getirilmesi, tarım, turizm, ulaşım, lojistik, çevre politikaları, su yönetimi gibi pek çok başlık birlikte ele alınıyor.
Hedef 2053
Daha önce bazı detayları Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum tarafından paylaşılan plan, 2053 yılı hedefli. Bu nedenle farklı sektörlerin idaresinden sorumlu çeşitli bakanlıklar ile bunların ürettiği plan ve stratejiler için bir yol gösterici, hedef koyucu üst plan olarak hazırlanıyor. Bu amaçla 2021 yılının Aralık ayında başlayan çalışmalarda bugüne kadar 10’dan fazla geniş katılımlı toplantı yapılarak sektörler bir araya getirildi.
Kamuoyuna Açıklanacak
Planın son halinin, çalışmaların tamamlanmasının ardından kamuoyuna duyurulması bekleniyor. Türkiye Mekânsal Strateji Planı’nın yürürlüğe girmesinin ardından, madencilikten tarıma tüm ülke potansiyeli belirlenmiş, hangi sektörün hangi bölgede odaklanacağı ortaya konulmuş olacak. Yerel yönetimler ve ilgili kurumlar da alt planlamaları bu plana uygun olarak yapacaklar.
81 ilin 100 yıllık geleceğini etkileyecek olan plan, her 5 yılda bir yeniden günün şartlarına göre ele alınarak revize edilecek.
Sürdürülebilir ve Korunan Şehirler
Türkiye Mekânsal Strateji Planı ile şehirlerin daha insan odaklı, akıllı ve sosyo-ekonomik düzeyinin gelişmiş olması hedefleniyor. Çevre politikaları ve sosyal politikalar ile barışık, şehir kimlik ve siluetlerinin korunduğu, altyapısı sağlam ve sağlıklı yerleşim oluşturulması amaçlanıyor. Bu sağlandığında, şehirleri vuran sel felaketlerinin, denizleri kirleten müsilajın, ormanları kül eden yangınların önüne geçilmiş olacak. Aynı zamanda sağlıklı tedarik zincirleri oluşturularak Covid19 benzeri bir küresel salgın yaşandığında, insan ve şehir yaşamına olumsuz etkileri en aza indirilecek. Öte yandan 2053 yılı için “Net Sıfır Emisyon ve Yeşil Kalkınma” adına önemli bir adım atılacak.
Birçok Ülke Hazırladı
Mekânsal Strateji Planı’na sahip olan ülkeler arasında Hollanda, Güney Kore, Almanya, Çin ve Norveç gibi ülkeler var. Planlamalar 50 yıl ileriyi öngörecek şekilde hazırlanıyor.
Hazırlanmasında İstanbul Teknik Üniversitesi’nden akademisyenlerin de görev aldığı plan için daha önce üst düzey katılımlı toplantılar ve çalıştaylar düzenlendi. Bu toplantılarda doğal afetlerden sera gazı salınımlarına, sulak alan yönetiminde, yerleşmeler arası entegrasyona kadar birçok başlık ele alındı.