Üç yıl önce imzalanan TürkAkım'da sona yaklaşıldı

TürkAkım ilk kez Aralık 2014'te Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından Türkiye'ye gerçekleştirdiği resmi bir ziyaret sırasında duyuruldu.

En az 50 yıl boyunca faaliyet gösterecek şekilde tasarlanan proje için hükümetler arası anlaşma, eski Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak ve Rus Enerji Bakanı Aleksandr Novak tarafından 10 Ekim 2016'da imzalandı.

TürkAkım, her biri yıllık 15,75 milyar metreküp kapasiteye sahip iki hattan oluşacak. Projede birinci hattan gelecek 15,75 milyar metreküplük doğal gaz, Rusya'nın Anapa kentinden Kıyıköy'e taşınacak. Kıyıköy'deki alım terminalinin tamamlanmasıyla yıl sonunda ilk gazın Türkiye'ye gönderilmesi hedefleniyor. Proje kapsamındaki ikinci hat üzerinden gönderilecek aynı miktardaki doğal gaz ise Türkiye'den Avrupa'ya ulaşacak.

Gazprom’dan daha önce yapılan açıklamada, TürkAkım’da ilk gaz sevkiyatının yıl sonuna kadar başlamasının planlandığı bildirilmişti.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk kalkınma planı olan 2019-2023 dönemini kapsayan On Birinci Kalkınma Planı'nda da TürkAkım projesinin, Türkiye sorumluluğunda bulunan kısmını oluşturan TürkAkım Kara Kısmı-1 Doğal Gaz Boru Hattı Projesi'nin tamamlanması hedefler arasında yer almıştı.

Adım adım TürkAkım

İlk olarak 25 Mayıs 2014'te Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "Güney Akım'ı Avrupa Birliği (AB) üyesi olmayan bir ülkeden geçiririz" açıklamasıyla gündeme gelen proje, Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak ve eski Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak tarafından imzalandı.

Putin'in, 1 Aralık 2014'te Türkiye-Rusya Üst Düzeyli İşbirliği Konseyi Toplantısı'na katılmak için geldiği Türkiye'de, Güney Akım'ı iptal ettiklerini açıklamıştı.

Bu açıklamalar üzerine eski Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ise 11 Aralık'ta projeyi "Türk Akımı" olarak isimlendirmiş ve projenin sadece bir geçiş projesi olmayacağını, söz konusu gazın Avrupa'ya Türkiye üzerinden dağıtılacağını duyurmuştu.

Projede teknik çalışmalara ilk olarak Şubat 2015'te başlandı. Gazprom, 22 Haziran 2015'te Türkiye'nin projenin deniz altından ilerleyecek kesimine ilişkin mühendislik çalışmalarının yürütülmesine izin verdiğini bildirdi ve 26 Haziran 2015'te boru hattı güzergahının deniz kısmının araştırması tamamladı.

Uçak kriziyle proje rafa kaldırıldı

Türk hava sahasını ihlal eden Rus uçağının, 24 Kasım 2015'te düşürülmesinin ardından, TürkAkım projesi aralık ayında karşılıklı yapılan açıklamalarla rafa kaldırıldı.

Rus Devlet Başkanı Putin'in 8 Haziran 2016'da TürkAkım'a ilişkin yaptığı açıklamalar projenin yeniden canlanma ihtimalini kuvvetlendirdi. Putin, Türk Akımı Doğal Gaz Boru Hattı projesinden vazgeçmediklerini belirterek, "Türkiye ile bazı siyasi sorunlarımız var. Ayrıca, Avrupa Komisyonunun, söz konusu proje için konumunun netleşmesi gerekiyor. Şu an böyle bir netlik söz konusu değil." değerlendirmesinde bulundu.

Putin'in bu açıklamasından sonra 14 Haziran 2016'da Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Milli Günü dolayısıyla Putin'e kutlama mesajı gönderdi. Bu mesajın ardından ilişkilerde yumuşama ve ılımlı diplomatik ilişkilerin başladığı bir döneme girildi. 28 Haziran 2016'da Gazprom Sözcüsü Sergey Kupriyanov, TürkAkım projesi görüşmelerine yeniden başlanması için hazır olduklarını belirtti.

Karşılıklı atılan adımların ardından 29 Temmuz 2016'da Rusya Enerji Bakanı Novak, TürkAkım projesi kapsamında Türkiye ile görüşmelerin yeniden başladığını açıkladı.

Yapılan anlaşmalar ve atılan imzaların ardından Allseas şirketine ait dünyanın en büyük inşaat gemisi "Pioneering Spirit", 7 Mayıs 2017'de İstanbul Boğazı’ndan geçerek Karadeniz'e girdi, 23 Haziran 2017'de de Putin geminin çalışmalarını resmen başlattı.

Eylül 2017'de Türkiye'deki Doğal Gaz Alım Terminali inşaatı için Petrofac şirketiyle sözleşme imzalandı. Petrofac da Türkiye'nin önde gelen inşaat şirketlerinden Tekfen ile ana alt yüklenici sözleşmesine imza attı.

TürkAkım'ın derin sulardaki kısmını döşemek üzere 40 milletten 562 kişinin görev yaptığı Pioneering Spirit, yaklaşık 10 aylık yolculuğunun ardından 30 Nisan 2018'de Türkiye kıyısına ulaştı.

20 Haziran 2018'de tekrar Karadeniz’e giriş yapan Pioneering Spirit gemisi, boru döşeme donanımının test edilmesi gibi hazırlık çalışmalarının ardından projenin ikinci hattının inşatına başladı.

Avrupa rotası için Bulgaristan seçeceği güçleniyor

TürkAkım Projesi Deniz Bölümünün Tamamlanması Töreni, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in katılımıyla 19 Kasım 2018'de gerçekleştirildi.

Trakya kıyısındaki Kıyıköy'de yer alan alım terminalinde 14 Ağustos 2019 itibarıyla inşaat çalışmalarının yüzde 95'i tamamlandı. İkinci hattın yapımını ise BOTAŞ ve Gazprom'un ortak girişimi TürkAkım Gaz Taşıma AŞ yürütüyor. İkinci hattın Avrupa'ya ulaşacak rotasında son dönemde Bulgaristan seçeneği güç kazanmış görünüyor.

Kıyıköy'deki alım terminalinin yapımı ve test süreci de bitince proje tamamlanmış olacak.

Kaynak: AA