Eskişehir Atatürk Güzel Sanatlar Lisesi Müzik Bölümü 10. sınıf öğrencisi Erkan Kaya, kokusunu sevdiği için evde yetiştirdiği kekik üzerine araştırmalar yapmaya başladı. Kekiğin içinde bulunan timolün ilaç sanayisinde kullanıldığını öğrenen Kaya, söz konusu maddenin elektrik elde etmek için katalizör olarak da görev yapabileceğini fark etti.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Arif Kıvrak'ın danışmanlığında çalışmaya başlayan Kaya, "Geleceğin temiz enerjisi yakıt pilinde doğal ürün kekik kullanımı" başlıklı proje geliştirdi.
Kaya, timolün özel bir kağıt üzerine püskürtülüp, kurutulduktan sonra yaptığı ölçümlerde ortaya elektronların çıktığını ve bunun sonucunda elektrik üretildiğini kanıtladı. Erkan Kaya, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunca (TÜBİTAK) düzenlenen 53. Lise Öğrencileri Araştırma Proje Yarışması'na katıldığı projesiyle Bursa'daki bölge aşamasında kimya alanında ikinci oldu.
"Yenilenebilir enerji ortaya çıkarttım"
Erkan Kaya, küçük yaşlardan itibaren bilime ilgi duyduğunu belirterek, güzel sanatlar ile bilimi birbirine yakın kategoriler olarak gördüğünü söyledi.
Evinde 3 yıl boyunca kekik yetiştirdiğini anlatan Kaya, şöyle konuştu:
"Kokusu beni çok etkiliyor. Bu yüzden de kekik üzerinde çeşitli araştırmalar da yaptım. Kekiğin içindeki uçucu özelliğe sahip aromatik timol yağının ilaç sanayisinde yaygın olarak kullanıldığını öğrendim. Araştırmalarımda timolün aynı zamanda kimyasal tepkimeyle katalizör olarak enerji oluşturduğunu fark ettim. Timolü enerji olarak kullanma fikri gelişti. Normal lityum iyon pillerde katalizör olarak metaller kullanılıyor. Bu metallerin çevre ve insan için zararları var. Ben de doğal ürün olan kekiğin içinde bulunan 'timol' denen organik bileşeni katalizör olarak kullanıp, yenilenebilir enerji ortaya çıkarttım. Potansiyostat cihazı ile yaptığım ölçümlerle de kekiğin içindeki timolün elektrik ürettiğini ölçtük. Nafion polimer üzerine timol püskürterek kurutup, elektron elde ettik. Bu elektronlarla da elektrik enerjisini sağlıyoruz."
Kaya, okul yönetiminin ve öğretmenlerinin kendisine verdiği destekten dolayı teşekkür etti.
Projenin danışmanı ve ESOGÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Arif Kıvrak da dünyada nüfusun artması ve sanayinin büyümesiyle enerji ihtiyacının arttığına değindi.
Enerji ihtiyacının büyük çoğunluğunun kömür, doğal gaz ve petrol gibi fosil kaynaklardan sağlandığını anımsatan Kıvrak, şunları kaydetti:
"Günümüzün en çok kullanılan enerji kaynaklarından biri olan petrol ve bunların neden oldukları petrol sızıntıları gibi olaylar ekosistemi düzeltilemez bir biçimde yok etmektedir. Fosil yakıtların yoğun olarak kullanılması sonucunda çevre kirliliğine neden olan gazlar zamanla artarak dünyamıza zarar vermeye başlamıştır. Bu nedenle günümüzün en önemli sorunlarının başında çevre kirliliği yer almaktadır. Daha temiz bir çevre için yeni ve yenilikçi teknolojilerin keşfedilmesi, kullanılması zorunludur."
"Çevreye ve doğaya zararı olmadan enerji üretilebileceğini gösterdi"
Kıvrak, Kaya'nın projesinin temiz enerji ve yeşil çevre için tasarlandığını aktararak, yenilenebilir enerjinin, sınırsız bir kaynaklardan elde edilen enerji olarak tanımlanabileceğini bildirdi.
Daha temiz bir gelecek için alternatif enerji kaynaklarının etkin olarak kullanılmasının şart olduğunu belirten Kıvrak, şunları kaydetti:
"Güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, su enerjisi yenilenebilir enerji kaynaklarına en iyi örnekler olarak verilebilir. Alternatif enerji kaynaklarından biri olan yakıt pilleri kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren yenilenebilir temiz enerji kaynağıdır. Ülkemizde ve dünyada bolca bulunan kekik, kokusundan dolayı insanların uzun yıllardır yiyeceklerde ve kozmetik ürünlerde oldukça sevdiği ve kullandığı bir bitkidir. Kekik bitkisinden elde edilen timol, uçucu özelliğe sahip aromatik bir yağdır ve farklı hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır.
Projede Türkiye'de bol bulunan kekik yağından elde edilen timolün hidrazin yakıt pilleri için anot katalizörü olarak kullanılması ve katalitik aktivite üzerinde etkisi incelendi. Yapılan elektrokimyasal bir yöntem olan döngüsel voltametri sonuçlarına göre kekik yağından elde edilen timolün hidrazin elektroksitlenmesinde katalitik aktiviteyi arttırdığı gözlemlendi. Bu da timolün doğrudan hidrazin yakıt pilleri için anot katalizörü olarak umut vericidir. Temiz enerji elde edilmesi için çevreye ve doğaya zararı olmadan enerji üretilebileceğini göstermektedir."
9.3ºC
Ankara
