Kazakistan’da 'ilk parlamento seçimi' yapılacak

Orta Asya coğrafyasının merkezi konumundaki Kazakistan, ülkenin sosyo-ekonomik ve yapısal özelliklerini dikkate alarak kendi demokrasi sistemini inşa etmeye devam ediyor. 

10 Ocak’taki seçimler, Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in daha fazla demokratikleşme kararlarından sonra yapılan ilk parlamento seçimleri olmasıyla da öne çıkıyor.

Kazakistan’da en son 2016’da yapılan parlamento seçimlerinin ardından halk yeni dönem milletvekillerini 5 yıllığına seçmek üzere pazar günü sandık başına gidiyor.

İlk defa Anayasa'daki zamanında yapılacak

Söz konusu seçimler, Kazakistan’da 1995’ten bu yana ilk defa erken değil Anayasa’da belirtilen zamanda yapılacak.

İlk kez siyasi partilerin seçimlere katılmaları için toplaması gereken imza sayısı 40 binden 20 bine düşürüldü, parti listelerindeki kadınlar ve gençlere ayrılan kota yüzde 30’a çıkartıldı.

[Fotoğraf: Reuters]

Seçimlerde yeterli oy alarak Meclise giren muhalif milletvekillerine, bundan sonra en az 1 ker e parlamento oturumlarını başlatma ve "hükümet saati" toplantılarının gündemini belirleme hakkı tanınacak.

Aynı zamanda Mecliste temsil edilen tüm siyasi parti liderlerine parlamentonun ortak oturumlarında söz hakkı verilmesiyle birlikte Meclis Daimi Komitelerinin 1 başkanı ve 2 sekreteri muhalif parti milletvekilleri arasından seçilecek.

Yaklaşık 12 milyon seçmen oy kullanacak

Ülkede kayıtlı 6 siyasi partiden 5’inin katılacağı ve toplamda 312 milletvekili adayının yarışacağı seçimlerde, yaklaşık 12 milyon seçmenin oy kullanması bekleniyor.

Kazakistan Merkez Seçim Komisyonundan yapılan açıklamaya göre, seçimleri, 30 ülke ve 10 uluslararası kuruluştan 398 gözlemci takip edecek.

Yurt dışında yaşayan vatandaşların da aynı günde oy kullanmaları için 54 ülkede 66 sandık kurulacak.

[Fotoğraf: AP]

Avrasya Entegrasyonu Enstitüsünce yürütülen anket sonuçlarına göre, İktidar Partisi Nur Otan yüzde 75,2 ile önde olurken, ikinci sırada yüzde 6,3 ile Ak Yol Demokratik Partisi, Kazakistan Halk Partisi ise yüzde 6,1 ile üçüncü sırada yer aldı. Ankette, Auıl (Köy) Halk-Demokratik Partisi yüzde 4,7 ile Adal (Dürüst) Partisi ise yüzde 3,5 ile son sıraları paylaştı.

Kazakistan’da parlamento sistemi

Kazakistan Parlamentosu, 1995'te kabul edilen Anayasa gereği "devletin en yüksek yasama organı" olarak tanımlanıyor ve üst kanadı Senato ile alt kanadı Meclis olan çift odadan oluşuyor.

Ülkenin her eyaleti ile büyükşehrin 2'şer kişiden temsil edildiği ve 15 üyesinin de Cumhurbaşkanı tarafından atandığı Senatoda 49 sandalye yer alıyor.

Parlamentonun alt kanadı olan Mecliste ise 107 milletvekili bulunuyor. Bunların 98’i seçimlerde siyasi partilerden aday gösterilerek halk oyuyla parlamentoya giriş hakkı kazananlar ve 9’u Kazakistan Halk Asamblesi tarafından seçilen milletvekillerince oluşuyor.