NFT nedir, ne işe yarar? Nasıl NFT oluşturulur? NFT'nin Türkçesi nedir?

NFT Nedir?

En yalın anlatımla NFT’ler dijital sanat eserlerini ve koleksiyon ürünlerini tescil edilebilir ve satılabilir varlıklar haline getiren dijital sertifika anlamına geliyor.

İngilizce adıyla (N)on-(F)ungible (T)okens veya kısa adıyla NFT’ler “Takas Edilemez Jetonlar”

NFT’ler, bitcoin ve ethereum gibi kripto paraları destekleyen veritabanı olan blok zinciri (blockchain) teknolojisini kullanıyor.

[Fotoğraf : Reuters]

Bitcoin veya ethereum gibi kripto paralar NFT’lerden farklı olarak tıpkı günlük hayatımızda kullandığımız banknotlar gibi birbirleri ile takas edilebiliyor.

Örneğin, 100TL değerinde bir banknotu iki adet 50TL’lik bir banknotla değiştirsek bile değerinde herhangi bir değişiklik olmaz. Bu yönüyle kripto paralar da tıpkı banknotlar gibi ekonomide "takas edilebilir" varlıklar olarak öne çıkıyor. 

Ancak bazı varlıklar sahip oldukları kendilerine özgü nitelikleri nedeniyle eşsiz ve bu özellikleri onları "takas edilemez" bir başka deyişle değiştirilemez varlıklar yapıyor. 

Tek ve eşsiz

Mimar Sinan’ın ustalık eserlerinden Selimiye Camii gibi eşsiz bir mimari şaheser veya Leonardo da Vinci’nin ünlü Mona Lisa tablosu gibi türünün tek örneği bir tablo eşsizdir ve takas edilemeyen, değiştirilemeyen varlıklardır. Mona Lisa tablosunun fotoğrafını çekebilirsiniz veya basılı bir kopya posterini satın alabilirsiniz ama bu eserin her zaman için dünyada sadece tek bir adet orijinali bulunacaktır.

NFT’ler de benzer şekilde tek ve eşsizdir, karşılıklı olarak birebir takas edilemezler, yani dünyada hiç bir NFT bir diğeri ile birebir aynı olamaz. 

Bu dijital simgeler, sanal varlıklar için onları satın alan kişilerin sahipliğini tescil eden sertifikalar olarak da düşünülebilir.

NFT’leri değerli yapan ne?

Tablolar veya heykeller gibi geleneksel sanat eserleri değerlidir çünkü eşsizdirler ve türünün tek örneğidirler. Günümüzde geleneksel yağlı boya tablolar veya heykel sanatı gibi somut tasarımların yanı sıra bilgisayarlar ve tabletler ile hazırlanan dijital sanat eserleri de önem kazanmıştır.

Bilgisayarlarda veya bulut depolama alanlarında dijital dosyalarda saklanan bu eserler kolaylıkla ve sonsuz kereler çoğaltılabilmekte, basılabilmekte veya sosyal medya platformlarında paylaşılabilmekte..

Örneğin milyonlarca insan Beeple’ın dijital sanat eserinin 69,3 milyon dolara müzayedede satıldığını öğrendi ve bu görsel sayısız kereler kopyalanmış ve çoğaltıldı.

[Müzayedede 69,3 milyon dolara satılan Everydays: The First 5000 Days isimli çalışma / Fotoğraf: Reuters]

Peki NFT sahibi olmanın ayrıcalığı, bu denli yüksek fiyatlar ödemenin alıcısına sunduğu değer nedir?

Bu eseri NFT olarak satın alan kişi eserin “orijinaline” sahip olduğunu belgeleyen “dijital jetona” sahip olur. Bu sayede tek ve benzersiz olan orijinal eser artık sonsuza kadar sadece satın alan kişiye ait olacaktır.

Mona Lisa tablosunun internette veya basılı ortamlarda milyonlarca kopyası var, ancak orijinalinin her zaman tek bir sahibi olacaktır. NFT'ye dönüştürülmüş dijital sanat eserleri için de aynı durum geçerlidir. 

NFT’ler sayesinde artık dijital sanat eserleri, onların orijinaline olan sahipliği garanti altına almakta ve onları alınıp satılabilir dijital sertifikalar haline getirmekte.

Bir sonraki satıştan pay da alınabilir

Her ne kadar NFT'nin orijinaline tek bir kişi sahip olsa da, pek çok satışta, sanatçı eserinin telif haklarına sahip olmaya devam etmekte, böylece bunun kopyalarını satma haklarını da elinde tutmaktadır. NFT’ler aynı zamanda içlerinde akıllı sözleşmeler de barındırabilirler. Bir sanatçıya, örneğin gelecekteki herhangi bir satıştan bir pay almasını sağlayacak haklar içerebilirler.

Tıpkı kripto para gibi, NFT’lerde de ona sahip olan kişinin bilgileri blok zincir (blockchain) olarak adlandırılan paylaşımlı bir ana veri tabanında tutulur. Kayıtlarda herhangi bir sahtecilik söz konusu değildir çünkü ana veritabanının birebir kopyaları dünyada aynı anda on binlerce bilgisayarda daha saklanmakta.

Nasıl NFT oluşturulur?

Herkes NFT oluşturabilir. Tüm ihtiyacınız olan dijital bir cüzdan, küçük bir miktar ethereum ve içeriğinizi yükleyerek NFT kripto sanatına dönüştürebileceğiniz bir NFT pazar yerine bağlantı imkanıdır.