Samsun Büyükşehir Belediyesi'nce çoğunluğu vatandaşların bağışlarıyla 2018'de oluşturulan Bafra Tütün Müzesi'nde, bal mumu heykeller, işleme makineleri ve tütün bahçesi yer alıyor.
Türkiye'nin tek tütün müzesinde, Samsun'da eski dönemdeki tütün fabrikalarında çalışanların fotoğrafları da sergileniyor.
Müze sorumlusu Canberk Uncu, tütünün, Bafra'da çok önemli bir tarım ürünü olmasının yanı sıra insanlar için bir yaşam biçimi oluşturduğunu, bundan dolayı müzede kent kültürünü yansıttıklarını söyledi.
Uncu, "Yurt içinden ve dışından gelen ziyaretçilerimize tütünün tüm aşamalarını hem göstermekte hem de anlatmaktayız. 2022 yılında 20 bin, 2003 yılında 27 binin üzerinde ziyaretçi ağırladık. 2024 yılının ilk 6 ayında ise 17 binin üzerinde ziyaretçi aldık. Tahminlerimize göre yıl sonuna kadar 30 bin yerli ve yabancı turisti ağırlayacağız" dedi.
Bafra çiftçisinin tütünle 1788 yılında tanıştığını söyleyen Uncu, "1883 yılında Samsun'da bir fabrika kuruluyor reji idaresi, yani Fransız şirketi tarafından. 1891 yılında kurulan Tütün İskelesi ile yurt dışına da tütünümüzü ihraç etmeye başlıyoruz. Tütün İskelesi bizler için aslında çok büyük öneme sahip. 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Paşa da sabah saatlerinde ilk adımını buradan atarak Milli Mücadele'nin meşalesini yakar. Bizler için, Milli Mücadele tarihimiz için çok büyük öneme sahiptir" ifadelerini kullandı.
Bafra çiftçisinin tütün ile ilgili büyük bir hikayeye sahip olduğunu dile getiren Uncu, şunları söyledi:
"Ziyaretçilere aktardığımız en önemli hikayemiz ise Osmanlı arşivlerine de geçen, şimdiki adı Esençay olan Çağşur köyündeki Rum çetelerinin katliamıdır. Bafra çiftçisinin elindeki tütünü almak için resmi sayılara göre 68 kişi, 1916'nın kasım ayında Çağşur köyünde katledilmiştir. Tütün ürettikleri için Bafra çiftçisi birçok zulümle karşı karşıya kalmıştır. Bu hikaye tütün müzesinin aslında temel noktasını oluşturmaktadır. Müze ile geçmişte çiftçimizin, tütün işçilerinin yaşadıklarını gelecek nesillere aktarmaya gayret ediyoruz."
Ziyaretçi Ayten Gençtürk ise annesinin tütün fabrikasında çalıştığını, kendisinin fabrikanın kreşinde eğitim gördüğünü anlatarak, "Müze beni geçmişime götürdü, anılarım tazelendi" dedi.
İstanbul'dan Samsun'a tatile gelen Seda Kambur, "Tütünün üretiminden fabrikada işlenmesine kadar olan hikayesinin böyle olduğunu bilmiyordum. Yıllar önce işçilerin fabrikada çalışırken fotoğrafları çekilmiş, onlar da tarihe yolculuk etmemizi sağladı. Müzeyi çok beğendim" sözleriyle duygularını dile getirdi.