Balıkesir'de yaklaşık 13 milyon zeytin ağacının bulunduğu Edremit Körfezi'nde sıkım işleminden sonra kalan zeytin posaları fabrikalarda işlenerek yemeklik yağ ve sabun yapımında kullanılıyor, kalanı ise soba ve kalorifer yakıtına dönüştürülüyor.
Bölgede sonbahar aylarında hasadına başlanan ve rekoltesine göre şubat sonuna kadar toplanan zeytin, yaprağından meyvesine, yağından çekirdeğine kadar tümüyle değerlendiriliyor.
Bahçeden hasat edilen ve fabrikalara getirilen zeytinler, çekirdeğiyle preslenerek zeytinyağı elde ediliyor. Zeytin sıkıldıktan sonra yağ bakımından zenginliğini yitirmeyen posası, pirina işleme fabrikalarına gönderiliyor. Zeytin hamuru olarak adlandırılan bu malzeme, bantlar yardımıyla yaklaşık 1000 derece ısıda ekseni etrafında dönen silindir fırınlarda kurutuluyor.
Kurutulan zeytin posası, başka kazanlara alınarak "hekzen" denilen kimyasallarla damıtılıyor. Pirinadan ayrılan yağların bir kısmı işlenip yemeklik yağa dönüştürülüyor, kalanı da sabun yapımında kullanılıyor. Yağı alınan posa ise preslenerek soba ve kalorifer yakıtı olarak ekonomiye kazandırılıyor.
"Türkiye'de yılda yaklaşık 600 bin ton pirina işleniyor"
Körfez'de faaliyet gösteren Doğuş Pirina Fabrikasının Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Serkan Yavuz, AA muhabirine, 100 kilogram posadan 2,5-3 kilogram pirina yağı elde edildiğini aktardı.
Fabrikanın hem kuru pirina hem de rafine pirina yağı elde etmek amacıyla kurulan bir tesis olduğunu belirten Yavuz, "Pirina tesislerinde eskiden 3 faz işlenen kuru pirina artık 2 faz olarak işlenmekte. Yani yeni yöntemle zeytin kara suyu artık çevreye atılmamak suretiyle pirinanın içinde geliyor. Bu atık, Türkiye'de sayısı 11 olan pirina tesislerinde işlenerek buharlaştırılıp çevresel katkı sağlanıyor." dedi.
Yavuz, Türkiye'de bu alandaki fabrikalarda yaklaşık 600 bin ton pirina işlendiğini belirtti.
Sahip oldukları tesiste yıllık işlenen pirina miktarının 250 bin ton civarında olduğunu dile getiren Yavuz, şu bilgileri paylaştı:
"İşlediğimiz malzemeden yılda yaklaşık 4 bin ton ham yağ elde ediyoruz. Bunu da rafine ettiğimizde yüzde 70 yemeklik yağ çıkıyor. Geri kalan yüzde 30'luk kısmı ise sabun yapımında değerlendiriliyor. Türkiye'de işlenen zeytin küspesinden elde edilen rafine pirina yağından geçen sene dünyanın çeşitli ülkelerine 5-6 bin ton ihracat yapıldı. Pirina fabrikaları olmasaydı bu atıklar çöpe gidecekti. Fabrikalar sayesinde ülkemize döviz olarak dönmesi güzel bir ekonomik gelişmedir."
"Pirina fabrikalarının bacalarından çıkan duman değil su buharıdır"
Balıkesir Üniversitesi (BAÜN) Edremit Meslek Yüksekokulu Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Bölümü Öğretim Görevlisi Ziraat Mühendisi Dr. Mücahit Kıvrak da zeytinyağı fabrikalarında elde edilen pirinanın özellikle son yıllarda Ar-Ge çalışmaları sayesinde daha kıymetlenmeye başladığını vurguladı.
Zeytinyağı fabrikalarında atık olarak çıkan posanın bu tesislerde stoklanamadığına değinen Kıvrak, "Son yıllarda çevreye duyarlı sistemler geliştirildi. 2 faz (ıslak) pirinanın fabrikalarda durması çok da mümkün olmuyor. Bu yüzden de pirina fabrikalarına getirilip burada hem kara sudan bertaraf ediliyor hem de pirina yağı, çekirdek, pelet gibi farklı 6 ürün elde ediliyor." ifadelerini kullandı.
Kıvrak, pirina fabrikalarının bacalarından duman değil zeytin meyvesinin içindeki su buharının çıktığını belirtti. Bu madde buharlaştırılmadan pirina yağı elde edilemeyeceğini anlatan Kıvrak, "Bundan dolayı pirina fabrikaları, çalıştığı sürece çevreye yararlı ve bertaraf edici etki sağlayan fabrikalardır." diye konuştu.
3.8ºC
Ankara
