19 Mayıs nasıl bayram oldu?

"1919 yılı Mayısının 19’uncu günü Samsun’a çıktım."

Böyle başladı Ulu Önder, Türk Devrimi'nin öyküsünü anlattığı Nutuk'a.

Modern Türkiye Cumhuriyetine giden yolun ilk adımının atıldığı gün "Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı" olarak kutlanıyor.

İdman Bayramı 1916 yılında Selim Sırrı Tarcan'ın girişimiyle kutlandı

Mayıs ayında gençlik etkinliklerinin geçmişi Cumhuriyet öncesine dayanıyor. Kutlamaların o zamanki adı "İdman Bayramı"ydı.

Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bengül Bolat, İdman Bayramı'yla ilgili, "İdman Bayramlarının ilk defa 2. Meşrutiyet döneminde kutlandığını biliyoruz. 1916 yılında Selim Sırrı Tarcan Bey'in teşebbüsüyle Kadıköy'de bulunan İttihat Spor Kulübü'nün çayırında yapılıyor. Yüksek atlama, sırıkla atlama, cirit atma, disk atma, 100 metre ve 800 metre koşuları gibi bir takım etkinliklerle kutlanıyor" dedi.

Samsunlular 1926 yılında 19 Mayıs'ı "Gazi Günü" olarak kutlamaya başladı

19 Mayıs tarihinin bayram olarak kutlanması ise 1926 yılında yerel düzeyde başladı.

Bolat, Atatürk'ün Samsun'a çıkıp Milli Mücadele'yi başlatmasının onuruna,  Samsun halkı tarafından 1926 yılı itibarıyla ilk etapta "Gazi Günü" olarak mahalli bir bayram günü olarak kutlandığını söyledi.

Osmanlı'da İdman Bayramlarını organize eden ve aynı zamanda Türkiye'de olimpik sporların öncüsü olan Selim Sırrı Tarcan, Cumhuriyet döneminde de bu girişimini sürdürdü.

Bolat, Selim Sırrı Tarcan'ın teşebbüsü üzerine maarif vekaleti jimnastik şenliklerini resmi bir şekilde kutlanmasını da kabul ettiğini belirterek, "Yani böylece 10 Mayıs 1928'de ilk olarak Ankara'da, 11 Mayıs'ta İstanbul, İzmir ve diğer Anadolu şehirlerinde jimnastik şenliklerinin kutlanmaya başladığını görüyoruz" diye konuştu.

1935'te spor kulüpleri "Atatürk Spor Günü" organize etti

Cumhuriyeti, Türk gençliğine emanet eden Atatürk'ün doğum günü olarak da kabul edilen 19 Mayıs günü, bu etkinliklerin birleştiği tarih oldu.

Bolat konuyla ilgili şu bilgileri verdi:

"19 Mayıs gününün bir spor bayramı olarak kutlanmasındaki ilk girişimin de yine Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nden geldiğini, bu kulübün Atatürk Spor Günü organize etmek için Galatasaray ve Fenerbahçe kulüpleri ile de görüş birliğine vardığını  görüyoruz. Ve 24 Mayıs 1935'te verilen bir karar ile bugünün ismi Atatürk Günü olarak tasarlanıyor."

19 Mayıs son adını 1981'de aldı

Kutlamaların adı üzerindeki kararsızlığın birkaç yıl daha sürdüğünü aktaran Bolat konuşmasını şöyle sürdürdü:

"19 Mayıs günü kutlamaları, Atatürk Spor Günü, Atatürk Spor Merasimi, 19 Mayıs Şenlikleri, Atatürk Günü, İdman Bayramı, Atatürk Spor Bayramı, Jimnastik Bayramı, 19 Mayıs İdman Şenlikleri, Jimnastik Şenlikleri gibi böyle farklı farklı isimlerle anılıyor. 20 Haziran 1938 tarihinde ulusal bayram ve genel tatiller hakkında çıkarılan ek kanun ile "Gençlik ve Spor Bayramı" olarak kabul ediliyor."

19 Mayıs kutlamaları son adını Büyük Önder'in doğumunun 100'üncü yılında aldı. O günden beri "Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı" olarak kutlanıyor.