1950'de kullandıkları oy, Türkiye'de demokrasinin yolunu açtı. 73 yıl sonra 2023'te ise sandık başına gidecek, bir başka 14 Mayıs'ta oy kullanacaklar.
'Gizli oy, açık sayım' yöntemi ilk kez uygulandı
14 Mayıs 1950, filizlenmeye başlayan Türk demokrasisi için önemli bir kilometre taşı, kritik bir virajdı. 'Gizli oy, açık sayım' yönteminin ilk kez uygulandığı seçimde 27 yıllık tek parti iktidarı sona erdi.
Türkiye'de artık siyasetin rotasını millet iradesi belirleyecekti. O gün oy kullananlar ve ikinci meclisteki vekilleri seçenler önemli bir tarihin hem tanığı hem de aktörüydü.
96 yaşındaki Saadet Yılmaz da o gün seçme hakkını kullanarak Türk demokrasisinde yeni bir sayfa açan seçmenlerden...
"Oy kullanmak için Ankara'ya gittik"
Ankara'nın Çubuk ilçesinde oy kullanan Yılmaz, dönemin şartlarını da propaganda sürecini de dün gibi hatırlıyor.
"45'te evlendim öyle bura küçük yerdi pek kapıya çıkartmazlardı. Birinde İnönü götürttü, birinde de Ankara'da kim götürdüyse araba geldi, gittik. Çankaya'da bir salona götürdüler. Kendi aramızda konuşurduk kadınlarla. Radyodan dinlerdik. Her zaman konuşmasını dinlerdik Menderes iyiydi, güzeldi."
Eskişehir'de yaşayan Rıdvan Uysal da o gün sandığa giden ve iradesini yansıtan çınarlardan...
Ömrü 90 seneyi aştı. Büyük ilgi ve heyecana sahne olan ilk demokratik seçim, Uysal için de farklı bir tecrübeydi.
"Kovalara oy atılan yerler vardı"
Uysal, o dönemleri şöyle anlattı:
"Biri milletvekili olacaksa sokaktaki mebusu yakalar işte 'ben milletvekili adayıyım, ben milletvekili olacağım, bana destek ver' derdi. İnsanlar görmemiş nasıl sandığa oy atılır, nasıl sandığa şey yapılır görmemiş sandık başına geldiği zaman yetkililer vardı onlar gösterirlerdi 'şuraya gireceksin, mührü basıp kapatıp sandığa atacaksın' diye ne cam sandığı var ne bir şeyi, hiçbir şeyi yok kovalara oy atılan yerler vardı. Çoluk çocukla, kadın elinde çocuklarını tutmuş sandığa öyle gider, oy atardı."
"Oyumu köyde kullandım"
95 yaşındaki Hacı Mehmet Bulut ise Kırıkkale'deydi. Çok partili yaşam ile gelen değişimi bizzat yaşadı. 14 Mayıs 1950, Bulut için de özel bir anlam taşıyor.
“Köyde kullandım o zaman köydeydim, şurada okul vardı o zaman başka yerde okul yoktu. Gittim orada kullandım, geldim. Menderes geldi ya, sonradan 10 sene ona verdik doğrusu. O da iyi çalıştı, millet rahat yaşadı.”
Türkiye'deki ilk demokratik seçim hala hafızalarında...
Cumhuriyetin ilk yüzyılına tanıklık eden asırlık çınarlar şimdi bir kez daha sandık başına gidecekler.
Haber: Ahmet Çakıcı
Kamera: Hasan Uslu
9.7ºC
Ankara
