95 yılda Cumhuriyetin neden ve sonuçları

Kağnı ile mermi taşıyan bir toplumdan helikopterler, insansız hava araçları üreten bir millete. Eğitimden dış politikaya, ekonomiden sanata yepyeni bir ülke. Cumhuriyet, Mustafa Kemal Atatürk'ün en büyük eseriydi. Peki 95 yaşındaki Cumhuriyet ne getirdi? TRT Haber'in hazırladığı dosya haber bu sorunun cevabını veriyor. 

Mustafa Kemal Çankaya’daydı. Artık Gülümsüyordu. Hayatında belki de ilk kez bu kadar rahattı gönlü, kalbi huzur içindeydi. Artık kara kara düşünmüyordu milletinin geleceğini. Cumhuriyeti, yani en büyük eserini millete armağan etmişti. 

Mustafa Kemal Atatürk, Erzurum kongresine giderken bir senet niteliğinde Mazhar Müfit Kansu'nun elindeki yapılacaklar listesine Cumhuriyeti kaydettirmişti.

29 Ekim'in neden ve sonuçları

4 yıl önce kurduğu hayali,29 Ekim 1923'te gerçekleştirmişti. Üzerinden 95 yıl geçti,neredeyse bir asır geride kaldı. Peki Cumhuriyet beraberinde ne getirdi?

Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selma Yel, aradan geçen 95 yılı TRT Haber'e değerlendirdi. 

"Onuru kırılmış olan yaklaşık 200 yıldır itilmiş kakılmış olan kimliği ile ilgili çok ciddi kuşkuları olan millet kavramının ne olduğunu bilmeyen Türk milletine onurlu bir şekilde tarihin sayfasında yer alabileceğini dün olduğu gibi bugün de yer alabileceğini göstermiştir, inandırmıştır. Türk’e tarihte hak ettiği o saygın yerini kazandırmakta gerek yapılan inkılaplar gerek tarih kurumunun kurulması gerek Türk diline gereken önemin verilmesi birlikte bu gerekli şeyi kazandırmıştır."

Kendi iradesiyle yaşayan milleti, kendi ayakları üzerinde duran bir toplumu kimse esir alamazdı. O nedenle de Cumhuriyet en çok Türk milletinin kendine güvenmesini sağladı.

Eğitimden dış politikaya, ekonomiden sanata yepyeni bir ülke

Yel, "Kadercilikten çıkmak, akılla bir sonuca ulaşmaya çalışmak bunların hepsi son derece önemli devrimlerdir. Bu olduğu sürece ve bunu güçlendirdiğimiz sürece de muasır medeniyet seviyesinde batılı devletleri yakalayamamamız söz konusu değil." dedi.

13 milyonluk Türkiye Cumhuriyeti kendi kaderini kendi çizecekti. Yanlış da yapsa doğru da yapsa kendi iradesiyle yapacaktı. Özgürlük sorumluluk demekti. Bunun için de eğitim önemliydi.

Okuryazar oranı yüzde 6 oranındaydı. Tek bir üniversite vardı. Darülfünunda okuyan toplam öğrenci sayısı yalnızca 2 bin 88'di. Tüm ülkede bin 11'i erkek, 230'u kız, bin 241 lise öğrencisi vardı.

5 bin 362'si erkek, 543'ü kız, toplam 5 bin 905 ortaokul öğrencisi bulunuyordu. 1923 verilerine göre bu tarihte Türkiye’de sadece 4bin 894 ilköğretim okulu vardı. 40 bin köyün 38 bininde hiçbir okul bulunmamaktaydı.

Bugün uçurumların hepsini kapattık 

Yel, Türkiye'nin olumsuz şartlardan bugünlere geldiğini, 95 yılda aradaki uçurumların hepisinin kapatıldığını söyledi. 

Artık herkes milletin bir ferdi olma sorumluluğu ile çalışacaktı. Kurtuluş Savaşı'dan bitap bir halde çıkan Türk milleti Cumhuriyet’in verdiği güçle kolları sıvadı.

Kağnı tekerlekleri kırıldığında tamir edecek ustamız yoktu

Yel, sözlerini şöyle sürdürdü: 

"İstiklal savaşında silah taşırken kağnı tekerlekleri kırıldığında, bunu tamir edecek ustamız yoktu. Cumhuriyetten önce toplu iğneyi üretemeyen Türkiye, dünya ihracatında dünya ticaretinde etkili olan bir ülkeye dönüştü."

Fabrikalar kuruldu, Kurtuluş savaşında kağnıyla mermi taşıyan millet insansız hava araçları, helikopterler üretti.

Kaynak: TRT Haber